Hülya Karabağlı (özel haber)

  Meclis, ‘Hayvanların Haklarının Korunması ile Hayvanlara Eziyet ve Kötü Muamelelerin Önlenmesi İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan’ araştırma komisyonu yeni yasama yılının ilk toplantısında hayvan severlerin büyük bir merakla beklediği taslak raporun sonuç ve önerilere ilişkin özet bölümünü açıklarken yapılacak son değişiklikler için de yolu açmış oldu. Rapor, yapılacak yeni önerilerin da harmanlamasından sonra son şeklini alacak. Taslak raporda, hayvanlara yönelik, ‘neslini yok etme, hayvanı öldürme, hayvana acımasızca ve zalimce eylemlerde bulunma, hayvanların cinsel istismarı ve hayvan dövüştürme’ suç kapsamına alınmalı önerisi yapıldı. Bunun yanında ev hayvanını terk etmek, hayvanı başıboş bırakmak gibi fiillere ilişkin idari para cezalarının artırılması istendi. ‘Hayvanlara yönelik suç işleyenlerin hayvan sahibi olması engellenmelidir’  denildi.  ‘İnternet üzerinden hayvan dövüşü duyurusu ve yayını yapılması katalog suç kapsamına alınmalı, bu sitelere erişim BTK kararıyla engellenmelidir’ öneresinde bulunuldu.

  Medyaspot’un ulaştığı komisyon önerileri şöyle:

SONUÇ VE ÖNERİLER

(ÖZET)

1. 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanununun adı “Hayvan Hakları Kanunu” olarak değiştirilmelidir. Hayvanlar hukuk öznesi sayılmasa da hukuk nesnesi de (eşya) sayılmamalı. Can taşıdığı ve duygulu varlıklar olduğu değerlendirilerek kendine özgü yapısı içinde değerlendirilmelidir.

2. Mevzuatta yer alan ve özellikle şehirlerde insanlarla birlikte yaşayan ve daha çok kedi,köpek gibi insana bağımlı yaşayan hayvanlar için “ev ve süs hayvanı”, “başıboş hayvan”, “sokak hayvanı” gibi ifadeler yerine, “evcil hayvan” ve “yaban hayvanı” ayrımı yapılmalı, bu sınıflandırma altında “şehir hayvanı” ve “kırsalda yaşayan hayvan” ya da konu uzmanlarının görüşü doğrultusunda uygun görülecek farklı bir taksonomi doğrultusunda gruplandırma çalışması yapılmalıdır.

3. Şehirlerde popülasyon kontrolünü sağlamak amacıyla uygulanması önerilen tek yöntem kısırlaştırmadır. Ancak kısırlaştırmanın başarıya ulaşabilmesi ancak tüm ülke çapında uygulanmasıyla mümkündür.

4. Popülasyon kontrolü amacıyla öncelikle şehirlerdeki sahipli ve sahipsiz hayvan sayısının, coğrafi olarak dağılımının ve sayısının tespit edilmesi ve buna göre hareket edilmesi önerilmektedir.

5. Kısırlaştırma sürecinin doğru yönetimi için; bütçe tahsisi, veteriner hekim,yardımcı teknik personel ve destek personel istihdamı ivedilikle gerçekleştirilmeli, kısırlaştırma operasyonunun bir cerrahi girişim olduğu gerçeğiyle hayvanların operasyon sonrası bakımları için gerekli barındırma alanlarının planlanması, hayvanların yakalanabilmesi için tüm personele yönelik eğitimlerin düzenlenmesi ve gerekli donanımın temini sağlanmalıdır.

6. Belediyelere, hayvanların korunmasına yönelik faaliyetleri için gelecek yılın bütçesini belirlerken bir önceki yıla ait gerçekleşmiş bütçenin belli bir oranında bir sonraki yılın bütçesine pay koyma zorunluğu getirilmelidir; hâlihazırda böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Ayrıca, Tarım ve Orman Bakanlığınca yerel yönetimlere yönelik desteğin kapsamı ve miktarı genişletilmelidir.

7. Yerel yönetimler hazırladıkları stratejik planlarda hayvanlarla ilgili çalışmalar konusunda Bakanlığa bilgi vermeli, Bakanlık bu konuda yönlendirme ve planlama yapmalıdır.

8. Hayvan refahı ve sağlığı açısından önemli risk doğuran, belediyelerin bakımevi kurma sorumluluğunu devralarak sürekli ve uzun vadeli popülasyon kontrolü yapılmasına engel olan, yine aynı nedenle, hayvanlara rutin sağlık hizmeti sunulamaması sonucunu doğuran mobil kısırlaştırma ünitelerinin ve buna yönelik mevzuat düzenlemesinin ivedilikle ve bütünüyle kaldırılması gereklidir.

9. Hayvanlara yönelik bir hayvan neslini yok etme, hayvanı öldürme, hayvana acımasızca ve zalimce eylemlerde bulunma, hayvanların cinsel istismarı ve hayvan dövüştürme suç kapsamına alınmalı; bunun yanında 5199 sayılı Kanunda yer alan ev hayvanını terk etmek, hayvanı başıboş bırakmak gibi fiillere ilişkin idari para cezaları artırılmalı; hayvanlara yönelik suç işleyenlerin hayvan sahibi olması engellenmelidir. İnternet üzerinden hayvan dövüşü duyurusu ve yayını yapılması katalog suç kapsamına alınmalı, bu sitelere erişim BTK kararıyla engellenmelidir.

Hayvanlara karşı işlenen suçlarda açılacak davalara ilgili kuruluşlar ve hayvan koruma dernekleri müdahil olabilmelidir.

10. Hayvanlara yönelik işlenen fiillerin cezalandırılmasında sahipli-sahipsiz hayvan ayrımına son verilmelidir.

11. Hayvan refahını esas alan önlem ve düzenlemelerle hem hayvanların mevcudiyetini güvence altına alacak, hem de çevrekirliliği, zoonoz hastalıklar, gürültü gibi toplum ve çevre sağlığını olumsuz etkileyebilecek unsurları ve bunlardan kaynaklanan şikayetleri ortadan kaldırabilecek politikaların belirlenmesi esas alınmalıdır.

12. Apartmanlarda evcil hayvan beslenmesini engellemek üzere “Apartman Yönetim Planı”na buna yönelik hükümler konulduğu görülmektedir. Kat Mülkiyeti Kanunu’nda yapılacak bir revizyonla, yönetim planlarına hayvanlara ilişkin bu tip keyfi kısıtlamaların getirilmesine engel olunmalıdır.

13. Hayvanların bakıldığı ortamların asgari standartlarının belirlenmesi ve “istifçilik” olarak tabir edilen, hayvana kötü muameleye varacak derecede yetersiz bir alanda çok fazla sayıda hayvanın barındırılmasının önüne geçilmesi için “refah kriterlerinin” ortaya konulması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığınca mevzuat çalışması yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.

14. Hayvan sahiplerine ilişkin kural ve yaptırımlar net olarak belirlenmelidir. Üzerine kayıtlı olan ve çevreye sorun yaratan hayvanların önlemini almayan, sahibi olduğu hayvanı sokağa atan kişilere ciddi yaptırımlar getirilmelidir. Sokağa terk edilen bir hayvanın sahipli olduğunun anlaşılabilmesi için, kimliklendirmeye ilişkin mevzuat ivedilikle yürürlük kazanmalıdır.

15. Hayvanlara yönelik süreçlerin yönetilmesinde kullanılmak üzere “Hayvan Refahı Fonu” ya da başka bir ad altında bir fon oluşturulması önerilmektedir.

16. Hayvanlara yönelik işlenen suçlara müdahale etmek amacıyla yetkileri belirlenmiş, bu konuda eğitim almışhayvan kolluğu kurulmalıdır.

17. 5199 sayılı Kanunun etkin bir şekilde uygulanabilmesi maksadıyla sahipsiz hayvanların rehabilitasyonu ile ilgili yükümlülüklerini (hayvan bakımevi kurulması, kısırlaştırma, aşılama, tedavi) yerine getirmeyen yerel yönetimlere yaptırım uygulanmasına dair 5199 sayılı Kanuna hüküm eklenmesi Kanunun etkin bir şekilde uygulanabilirliğini sağlayacaktır. Kısırlaştırma ve hayvanların korunmasına yönelik diğer uygulamaları gereği gibi yapmayan yerel yöneticilere adli ve idari yaptırım uygulanmalıdır.

18. Hayvan bakımevlerinde çalışacak personelin çalışma alanları ve görev tanımlarının belirlenmesi, tüm personele eğitim ve sertifikasyon zorunluluğu getirilmesi de önem arz etmektedir.

19. Hayvan bakımevi kavramı genişletilmeli, bu kapsamda geçici bakımevi, 5996 sayılı kanunda tanımlandığı şekliyle klinik, izolasyon/karantina birimi, hayatını tek başına idame ettiremeyecek derecede hasta ya da engelli hayvanların barındırıldığı birimler, mama hazırlama ve üretim, atık toplama gibi birimler şeklindetam teşekküllü olmalıdır.

20. Hayvan bakımevlerinde yirmi dört saat nöbetçi veteriner hekim bulundurulmalıdır.

21. Yurtdışından ülkemize kaçak yollarla hayvan sokulmasının önlenmesi amacıyla sıkı denetim yapılmalıdır.

22. Petshoplarda kedi ve köpek satışının yasaklanması önerilmekte; ancak bu yasaklamanın anlık değil, belli bir süreç içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

23. Sahipsiz hayvanların beslenmesi maksadıyla, yerel yönetimler tarafından hayvanseverlerle işbirliği içerisinde belirlenecek beslenme odaklarının oluşturulması ile serbest yaşayan hayvanlara ilişkin süreçlerin çevre kirliliği ve hijyenle alakalı problemlere sebebiyet verilmeksizin sistematik ve daha sağlıklı bir şekilde yürütülmesi mümkün olacaktır.

24. Hayvan haklarına ilişkin eğitim müfredata eklenmeli, çocuklara ve yetişkinlere – özellikle yargı mensupları, kolluk güçleri ve öğretmenlere- tarihimizdeki ve kültürümüzdeki iyi örnekler hatırlatılarak hayvanlara nasıl yaklaşılmasına yönelik eğitim verilmelidir.

25. Ülkemizdeki yaban hayat ve ekolojik dengeciddi tehdit ve tehlike altındadır. Ülkemize komşu diğer ülkelerle işbirliği içinde avcılığın belli bir süre yasaklanması önerilmektedir.

26. Merkez Av Komisyonun yapısı değiştirilmelidir.

27. Göçmen kuşların göç dönemleri olan ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde binlerce göçmen kuş türü enerji nakil hatlarına çarparak ölmektedir. Bu ölümleri engellemek için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının koordinasyonunda, kuş gözlemcilerinden de yararlanılarak göç yolları üzerindeki tehlikeli hatların belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

28. Mevzuatımızda “hedef dışı av” kavramı yer almamaktadır. Su Ürünleri Kanununda hedef dışı av hususunun tanımlanması ve gerekli yaptırımlara bağlanması gerekmektedir.

29. Tarım alanlarına bağımlı olarak yaşayan nesli tehlike altında olan türler çeşitli tarımsal uygulamalar nedeniyle ölmektedir; bunun engellenmesine yönelik çalışma yapılmalıdır.

30. Hayvanat bahçeleri yönetmeliğinde yapılacak revizyonla, şehir merkezlerinde hayvanat bahçesi açılmasına izin verilmemesi, kafes tipi barındırmanın tamamen ortadan kaldırılması, türe göre değişmekle birlikte hayvanlar için geniş barınma, beslenme ve aktivite alanları bulunacak şekilde asgari teknik koşul tanımlamaları yapılması, tüm hayvanat bahçelerine sorumlu yönetici ile yeterli sayıda veteriner hekim, yardımcı teknik personel, hayvan bakıcısı, destek personeli istihdamı hükme bağlanmalıdır. Bu koşulları sağlayamayan hayvanat bahçeleri kapatılmalıdır.

31. Hayvanlı kara sirklerinin hiçbir çeşidinin kurulmasına ya da ülkeye girişine izin verilmemelidir. Hayvan gösterilerine ilişkin süreçler iyi tanımlanmalı, sirk kurma başvurusu bulunmasa dahi bu çerçevedeki gösteriler aynı kapsamda değerlendirilerek yasak kapsamında tutulmalıdır.

32. Deniz memelilerinin eğitilerek gösterilerde kullanılması, komisyonumuzun kara sirkleri için almış olduğu ilke kararına paralel olarak insancıl bulunmamaktadır. Dolayısıyla yunus ve diğer deniz memelilerinin barındırıldığı işletmelerde hayvanların eğitilmesine ve gösterilerde kullanılmasına izin verilmemelidir.

33. Adalar ilçesindeki fayton sorununa ilişkin olarak:

a. Adaların tarihi ve kültürel mirası olan faytonları yaşatmak adına, belli bir miktarda faytonun Fayton Yönetmeliğine uygun ve belirlenecek fayton sayısına uygun miktarda atın Adalar’da bırakılması, (Uzmanların önerisi; 30-40 civarında fayton ile bu faytonlara koşulmak üzere 300 civarında at).

b. Faytonlara koşulmak üzere sadece ağır yük atları (soğukkanlı at ırkları) için izin verilmesi.

c. Atların İSPARK Fayton Park Alanındaki ahırlarda barınması ve Lunapark Meydanından Büyük Tur Yolunda gezinti yaptırılması,

d. Acil olarak Adalarda elektrikli ulaşım araçlarının kullanımına geçilmesi önerilmektedir.