Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) ve Sağlık Bakanlığı'na yüksek fiyattan ilaç sattığı gerekçesiyle dava açılan Roche İlaç'ın ardından 29 ilaç şirketine daha "çete" oluşturmak suçundan davası açıldı. Roche davası sonrasında geçen yıl harekete geçen İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 30 şirket aleyhine başlatmış olduğu soruşturma önceki gün tamamlandı. Aralarında Roche, Abdi İbrahim, Bayer, Glaxo Smith Klein, Pfizer'ın olduğu 30 şirkete kamuya usulsüz olarak yüksek fiyatla ilaç satma iddiasıyla dava açıldı. Savcılığın iddianamesinde sanık olarak gösterilen şirketlere "Suç işlemek amacı ile kurulan örgüt içerisinde yer almak, görevi kötüye kullanmak, resmi belgede sahtecilik, resmi belgede yalan beyan" suçlamaları yöneltildi. 18 Mayıs'ta İstanbul 10. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülecek 2007/75E No'lu dava dosyasında ayrıca 37 şirket çalışanı sanık olarak gösterildi.

"Çete" oluşturmak suçlamasıyla açılan dava gerekçesindeki "kamuyu zarara uğratma" suçuyla ifade edilen ithal ilaçlarda uygulanan referans fiyat sistemi. Bu sisteme göre Türkiye'ye girecek ilaçlara Fransa, İtalya, İspanya, Yunanistan ve Portekiz arasındaki en düşük fiyat biçiliyor. Ancak iddialara göre adı geçen 30 firma bu süreçte en ucuz fiyatı vermedi ve kamuya yüksek fiyattan satış yaptı. Suçlamaların kaynağında ise SSK ve Sağlık Bakanlığı'na yüksek fiyatla ilaç sattığı iddia edilen Roche ilaç firmasına yönelik incelemeler yatıyor. Başbakanlık Teftiş Kurulu Roche hakkında inceleme yürütürken 29 firmanın daha devlete usulsüz olarak yüksek fiyatla ilaç sattığını belirledi. Kurulun durumu bir raporla Sağlık Bakanlığı'na iletmesiyle beraber ikinci bir inceleme başlatıldı. Bakanlık müfettişlerinin incelemesi sonucunda da 30 ilaç firmasının ithal ettiği 209 değişik ilacı Sağlık Bakanlığı'nın belirlediği fiyatların çok üzerinde fiyatlarla devlet kurumlarına sattığı ortaya kondu. Bakanlık daha sonra 113 sayfalık bir raporla İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusu yaptı. Savcılığın yaklaşık bir yıldır sürdürdüğü soruşturma ise geçen hafta sonuçlandı. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi'nce dava dosyası onaylandı ve duruşma tarihi 18 Mayıs 2007 olarak belirlendi. Konuyla ilgili olarak ilaç şirketleri ve Sağlık Bakanlığı dava sürecini etkilememek adına açıklama yapmıyor.

İlaçların ithali tehlikeye girebilir

4 ilacıyla sanıklar arasında yer alan Abdi İbrahim İlaç firmasının Genel Müdürü Erman Atasoy ise bu iddiaların daha önceden ortaya atıldığını ve bakanlıkla yaptıkları görüşmelerde sorunu çözdüklerini belirtti. Atasoy iddiaların davaya dönüşme sürecini de şöyle anlattı: "Bu iddialar ortaya atıldığında Sağlık Bakanlığı'nın ilgili birimleri inceleme yaptı. Bizden belgelerimizi istediler. Sonunda sorunun çözüldüğünü ancak denetleme kurulu tarafından ortaya atılan bir mesele olduğu için son kararı savcılığa bırakacaklarını söylediler. Bunun üzerine savcılık da davayı mahkemeye sevk etmeyi ve son kararı hâkimlere bırakmayı uygun gördü." Atasoy, dava sürecindeki iddialar hakkında daha fazla yorum yapmazken olumsuz bir sonuç alınsa bile ilaçların ithalinde bir sorun yaşanmayacağını ifade ediyor.

Diğer taraftan Türk Tabipleri Birliği İlaç Danışma Kurulu'ndan Prof. Ersin Yarış ise ihale kanununa muhalefet eden firmalara daha sonraki kamu ihalelerine katılmama yaptırımı getirildiğini hatırlattı. "Söz konusu ilaçlar patent koruması dahilinde ise temininde zorluklar yaşanabilir" diyen Yarış, yine de başka şirketler üzerinden ithalat yapma yöntemiyle sorunun çözülebileceğine işaret etti.

Roche geri ödeme dışına atılmıştı

2004 yılında adı SSK ve Sağlık Bakanlığı'na yüksek fiyattan ilaç satma suçlamalarına karışan Roche'a "kamuyu zarara uğratmak" gerekçesiyle benzer bir dava açılmıştı. SSK'ya fahiş fiyatla ilaç satışıyla ilgili olarak eski Roche Genel Müdürü Faruk Yöneyman'ın da aralarında bulunduğu 17 sanıklı dava sürerken Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda, firmanın 1 milyon 400 bin YTL'lik kamu zararına yol açtığını ileri sürdü. Bu süre zarfında firmanın Neupogen adlı kanser ilacı devlet geri ödeme listesinden çıkarıldı. Kamu ihalelerine bir daha katılamama riskiyle karşı karşıya kalan firma bu sürede yönetim kadrosunu tamamen değiştirdi. Daha sonra Roche Türkiye Genel Müdürü George Hadjiev, Sağlık Bakanlığı'na söz konusu miktarı ödeyerek yol açtıkları zararı tazmin ettiklerini açıkladı. Ancak şimdiki davada Roche dışındaki 29 şirketin Sağlık Bakanlığı ile benzer bir tazminat anlaşması bulunmuyor. 

ROCHE DEVLET  İLE ANLAŞMIŞTI

2004'te devlete yüksek fiyattan ilaç sattığı gerekçesiyel Roche'a dava açıldı.

Roche eski Genel Müdürü Faruk Yöneyman ve 17 sanık hakkında dava açıldı.

Firmanın, devleti 1 milyon 400 bin YTL'lik zarara uğrattığı açıklandı.

Devlet, Roche'un Neupogen adlı kanser ilacını geri ödeme listesinden çıkardı.

Kamu ihalelerine girmeme riskiyle karşı karşıya kalan Roche yönetim kadrosunu değiştirdi.

Roche, Sağlık Bakanlığı'na söz konusu miktarı ödeyerek zararı giderdiklerini açıkladı.

Sanık olarak yargılanacak ilaç şirketleri

- Abdi İbrahim,

- Abbott

- Adeka

- Alcon

- Astra Zeneca

- Aventis Pharma

- Bayer

- Boehringering,

- Bristol Mayers SQ

- Erkin

- Fako

- Gen,

- Glaxo Smith Klein

- Gürel

- Lilly

- Lundbeck

- Merck Sharp Dorm

- Novartis

- Novo Nordisk

- Opakim

- Organon

- Pfizer

- Pharmacia

- Roche

- Sanofi -sİNTEL

- Santa Farma

- Schering Alman

- Schering Plough

- Servier

- Solvay

Gercek Kişi Sanıklar

Bekir Keskin Kılıç

İbrahim Peker

Nilgün Kocamanoğlu

Cevdet Yalnız

Hüseyin Okyay Oflaz

Mahmut Tokaç

Ethem Turgay Akuğur

Hüseyin Yavuz Bilmiş- Abdi İbrahim

Mustafa Ufuk Şar- Abbott

Sibel Akyüz- Alcon

Köksal Ulaş- Astra Zeneca

Ali Cem Öztürk- Sanofi ve Aventis Pharma yetkilisi

Hüseyin Mumcuoğlu- Bayer İlaç Mali İşler Müdürü

Seçkin Olcay- Berk İlaç Sorumlusu

Ahmet Erdal Yalçın- Boyer Hirger İngelnaim İlaç Yetkilisi

Fehime Şirin Şeyhoğlu

Hikmet Işık Güler- Cankat İlaç San. Yetkilisi

Sedat Orhan- Erkim İlaç San. yetkilisi

Ahmet Kemal Kardan- Fako İlaç Fiyatlandırma sorumlusu

Abidin Gülmüş- Gen İlaç ve Sağlık ürünleri yetkilisi

Hüseyin Ahmet Özkayalı- Glaxo Smith Klein İlaç Direktörü

Engin Büyükarman- Gürel İlaç Fiyatlandırma sorumlusu

Arda Arat- Lilly İlaç Finans Müdür

Gaye Burhanoğlu- Lundbeck İlaç Genel Müdürü

Şebnem Avşar Tuna- Nova Nordisk Sağlık ürünleri yetkilisi

Akın Kayışoğlu- NOvartis İlaç fiyatlandirma sorumlusu

Arnaud Johannes Van Oers- Organon İlaç finansal müdürü

İlknur Erdemir- Onko Ecza Sanayi Sorumlusu

Hüseyin Demircan - Pfizer İlaç Müdür yardımcısı

Umut Gümüşbaş - Biem Tıbbi Cihaz ve Ruhsatlandırma sorumlusu

Elif Arıbal- Roche ruhsatlandırma direktörü

Zeynel Enis Güneş- Schiering Alman İlaç Sorumlusu

Sermin Biçer -Schiering Plough Tıbbi ürünleri ruhsatlandırma müdürü

İsmail Tahir Sualp - Sevier İlaç yetkilisi

Savaş Ertufan - Solvay İlaç yetkilisi

Ali Rıza Köksal - Opakim Tıbbi ürünler Yönetim Kurulu Başkanı

Ceylan Ayşe Yaltı