MASAK Başkanı Kaplan, yaptığı açıklamada, “AFF-Advance-Free Fraud ya da 419 dolandırıcılığı” olarak bilinen “ön ödeme dolandırıcılığı”nda ciddi bir artış olduğunu söyledi.

Ön ödeme dolandırıcılığında, sahte belgelerle desteklenen maske hikayeler kurgulandığını ve bunları desteklemek amacıyla profesyonel görünümlü web siteleri kullanıldığını kaydeden Kaplan, bu sitelere girildiğinde, maskeyi kuvvetlendirilen her türlü imajın yaratıldığını, buna karşılık bağlantı linklerinde herhangi bir bilgiye ulaşılamadığını, ulaşılsa da sadece tek çağrı merkezi numarasıyla irtibat kurulabildiğini anlattı.

Dolandırıcıların, haklarında detaylı araştırma yapılmasına engel olmak ve karşısındakinin güvenini kazanmak amacıyla Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Dünya Bankası, IMF ve benzeri kuruluşlara aitmiş gibi görünen sahte belgeler kullandığını ifade eden MASAK Başkanı, şöyle devam etti: “İnternet üzerinden gerçekleştirilen ön ödeme dolandırıcılığında genellikle belli bir vaad karşılığında mail gönderilen kişiden para talep ediliyor. Ancak istenen tutar, özellikle düşük tutuluyor. Türk insanında (az verip çok alma) huyu vardır ya, bu tür taleplere olumlu yanıt veriliyor. MASAK'a da bu konuda çok sayıda şikayet geldi. Biz de, oldukça fazla sayıda takibat ve araştırma yaptık. Bunları suç tipleri haline getirdik. Emniyet Genel Müdürlüğünü de bilgilendirdik.

İnternet dolandırıcılığı lokal olmaktan çıktı. Başlangıçta Nijerya'da başlamış ama bugün Avrupa ülkeleri ile ABD başta olmak üzere tüm ülkelerde yaygınlaşıyor. Bunu OECD'de ülke değerlendirmelerinde de görüyoruz. Bu tehdidin önümüzdeki süreçte ülkemizi de giderek daha fazla meşgul edebileceği belirtiliyor. Vatandaşımızın bu konularda duyarlı olmasını istiyoruz. Testi kırılmadan, atı alan Üsküdar'ı geçmeden vatandaşlarımızı uyarıyoruz. Her gelen maile inanmasınlar, (az verip, çok kazanayım) anlayışında olmasınlar. Sonra parayı kaptırdık diye bize geliyorlar. Olay sadece para da değil, kimlik ve banka bilgilerini de kaptırabilirler, hesapları boşaltılabilir. Bu tür dolandırıcılık olaylarına karşı dikkatli davransınlar.”

MASAK'TAN ÖRNEKLİ UYARI

Bu arada MASAK, internet aracılığıyla yapılan ön ödeme dolandırıcılığı konusunda bugüne kadar Kurula gelen ihbarlarla, bunlar için yürütülen araştırma sonuçlarını analize tabi tuttu.

Bu analiz çalışmasında, ön ödeme dolandırıcılığı vakalarını belirlemeye yardımcı ip uçları şöyle sıralandı: “Maske hikayeler ile uygulamalar arasında tutarsızlık bulunuyor. Telefon numaraları ve irtibat kanallarının çoğunlukla çağrı merkezine ait olduğu görülüyor. Maske faaliyeti ve şahısların Afrika bağlantısı bulunuyor. Hikayelerde uluslararası alanda tanınmış, kabul görmüş kurum ve kuruluş adlarını çağrıştıracak isim ve amblemler kullanılıyor. Hedefin kredi kartı ve kişisel bilgilerini elde etme hususunda ısrarcı tutum sergileniyor. Düzenlenen ve kullanılan belgelerdeki ayrıntılarda eksiklik ve çelişki bulunuyor, bazı sahte belgeler birkaç olayda kullanılıyor. Dolandırıcıların birikimlerinin konumları ile uyumlu olmaması ve hikayelerde de erdem boyutu öne çıkan öyküler kullanıldığı dikkati çekiyor.”

Öte yandan MASAK yetkilileri, sadece Hollanda merkezli Ultrascan Advanced Global Investigations adlı kuruluşun, 2009 yılında 152 ülkeden 8 bin 500'ün üzerinde AFF vakası şikayeti aldığını bildirdi. İlk defa Nijerya Ceza Kanununun 419'uncu maddesinde tanımlanmış olması nedeniyle 419 sahteciliği olarak da adlandırılan ön ödeme dolandırıcılığının yaygınlaşması, diğer ülkeleri de önlem arayışına yöneltti.

DOLANDIRICILIK ÖRNEKLERİ

MASAK, ön ödeme dolandırıcılığına dönük çeşitli araştırma örneklerini de kamuoyunun bilgisine sundu.

Bu örneklerden bazıları da şöyle:

-Bir bankanın kredi kartı müşterisine tanımadığı bir kişiden gelen şüpheli bir e-posta üzerine araştırma başlatılıyor. Araştırmada, kredi kartı kullanan kişilerin mail bilgilerine ulaşan dolandırıcıların kart sahibine, banka tarafından gönderilmiş görüntüsü verilmiş sahte bir e-posta gönderdiği tespit ediliyor. Bu e-posta'da bankanın yeni bir güvenlik sistemi oluşturduğu, bu nedenle de müşterinin eksik olan kimlik veya kredi kartı bilgilerini e-posta'da belirtilen internet adresine girerek güncellemesi gerektiği ifade ediliyor. Kişiler, maildeki adresi tıkladığında sahte banka sitesine yönlendiriliyor ve internet bankacılığı şifreleri elde ediliyor. Bu bilgiler daha sonra hesap boşaltma ve kredi kartı dolandırıcılığı gibi suçların işlenmesinde kullanılıyor. Araştırmada, maillerin yurt dışından gönderildiği belirlendi.

-Bir başka araştırmada mağdurlara bir piyango çekilişinden ödül (para, tatil ve uçak bileti) kazanıldığına dair bir e-mail gönderildiği ve mesaj alındıktan sonra işlem bedeli veya başka adlar altında belirli miktarlarda ödeme yapılması istendiği, bunun için de bir banka hesap numarası verildiği tespit edildi.

-İhbarcı, kendisine gönderilen bir e-postada evde oturarak zahmet çekmeden büyük kazanç vaad edildiğini bildiriyor. Kendisine gelen mailde bir hikaye kurgulandığı, bunu gerçeğe yakın göstermek için maile sanal belgeler ve web adresi eklendiği görülüyor. Sitede, daha önceden bu yöntemle gelir elde etmiş kişilerin hayali hikayelerine de yer veriliyor. İş teklifi yapan kişiler, iş başvuru formları adı altında kişilerin kişisel hesap bilgilerini elde etmek istiyor ve ön ödeme talep ediyor.

Araştırma sonucunda web sitesinin bağlantı linklerinin çalışmadığı ve genel itibariyle tek bir çağrı merkezine ulaşıldığı, e-postaların da genellikle Afrika ülkelerinden geldiği anlaşıldı.

KRİZ VE BORSA MAİLLERİ

-Bir başka ihbar üzerine başlatılan araştırmada, dolandırıcılarca gönderilen e-postalarda, kendisini finansal uzman olarak tanıtan bay X, yaklaşmakta olan büyük bir ekonomik buhrandan bahsederek, hazırladığı ekonomik verilerin yer aldığı web sitesi ile bu tespitini güvenilir kılmaya çalışıyor. Mail gönderen kişi, bu krizden kurtulma veya krizi kazanca çevirme adına finansal tavsiyelerde bulunuyor. Kriz sürecinde en uygun danışmanlık hizmete verecek kişi olduğunu da iddia ederek, kişilerden verilen hesap numaralarına ön ödeme yapmasını istiyor.

-Araştırma, borsada işlem yapan bir kişiye gelen şüpheli e-postaya ilişkin başlatıldı. Araştırmada, e-postada bir kısım menkul yatırım araçlarının fiyatlarının bu dönemde hareketli ve güvensiz olabileceğine dair ekonomik bilgiler verilerek, ekonominin kötü bir durumda olduğu resmediliyor ve krize karşı internet ortamında bir araya gelmiş olan “.... grubu” habercilerinden başka kimsenin buna hazırlıklı olmadığından bahsediliyor. Maili alan kişiden mali güvenliği için bu mesajı aktifleştirmesi isteniyor. Bu şekilde üyelik aidatı ödemesi adı altında kişiler dolandırılıyor. Bunların da Afrika ülkelerinden geldiği belirlendi.

-Borsada işlem yapan bir başka kişiye gelen e-postayla ilgili araştırmada da, internet üzerinden mail yoluyla insanlara bir şirket hakkında gerçek dışı cazip bilgiler verilerek, kişilerden hisse karşılığında para toplamaya yönelik dolandırıcılık girişiminde bulunuluyor.

Mailleri atan kişilerin daha çok kendilerini yurt dışı merkezli bir şirketin üst düzey yöneticisi olarak tanıttığı, bu şirketle ilgili gazete haberleri ve fotoğraflar verdiği görüldü. Araştırmada dolandırıcıların şirkete ortak yapma vaadi karşılığında para toplama amacı güttüğü anlaşıldı.

ŞİRKET MÜDÜRLERİNE MAİL

-Araştırma, bir şirket yetkilisine tanımadığı bir kişiden gelen şüpheli e-posta üzerine başlatıldı.

Ekonomik e-posta yoluyla kişilere iş verme vaadinde bulunularak, kişilerin kimlik bilgilerinin alınmasına yönelik bu dolandırıcılıkta, dolandırıcı kendisini Y şirketinin yöneticisi olarak tanıtıyor ve bu şirketin Türkiye'deki borsaya yönelik programlar satmakta olduğunu ve müşterilerden tahsilat yapacak bir çalışana ihtiyaç duyduklarını belirtiyor. İş karşılığında 1.500-2.000 TL gibi bir ücretin verileceği de ifade ediliyor. Araştırma soncunda bu tür maillerde iş verme vaadiyle kandırılan kişilerden sözde başvuru formu doldurtmak suretiyle kimlik bilgileri alındığı belirlendi.

-Bir şirket müdürüne tanımadığı bir kişiden gelen şüpheli e-posta üzerine araştırma başlatılıyor.

Dolandırıcılık olayında kullanılan e-postalarda kendisini Avrupa merkezli uluslararası bir firma olarak tanıtan şirketin, müdür olarak bünyesinde çalışacak eleman aradığı ve konusunda önde gelen şirketlerden biri olduğu belirtiliyor. Şirketçe aranan elemanın, bulunduğu ülkedeki müşterilerden yapılacak tahsilatları takip edeceği söyleniyor. Müdürlük teklifiyle aranan elemanın günde 1-2 saatini vererek bu işi yapabileceği ve asli işin yanında ek bir gelir sağlayacağı vaad ediliyor. Adayların başvurularını e-postada belirtilen adresteki CV alanını doldurmak suretiyle yapabileceği belirtiliyor. Bu yolla da kişisel bilgilerin alındığı ortaya çıktı.

BORSADA MANİPÜLASYON

-Borsada işlem yapan bir kişiye gelen e-postayla ilgili ihbar üzerine yapılan araştırmada, elektronik posta vasıtasıyla gelen dokümanda katılımcıların belirtilen internet sitesine giriş yaparak, sitedeki “....” ifadesi yerine kendi adlarının yazması isteniyor. Siteye bu şekilde üye olduktan sonra katılımcıya bir kod numarası verildiği ve numara ile internet sitesinden gümüş piyasasına yönelik kendilerinin vereceği direktiflerle işlem yapmaları talep ediliyor. Katılımcılara yapılan işlemlerden elde edecekleri kazancın kendi hesaplarında tutulan kaydi para olduğu ve bunun istenildiği gibi kullanılacağı vaad ediliyor.

Araştırma sonucunda bu kişilerin katılımcılar vasıtasıyla gümüş piyasasında yapay şekilde arz ve talebi etkileyerek fiyatları istedikleri biçimde yönlendirerek, sermaye piyasası suçu olan “işlem bazlı manipülasyon” yapmayı amaçladığı belirlendi.

-Şüpheli bir e-postaya ilişkin ihbar sonucu gerçekleştirilen başka bir araştırmada da, kendilerini “...” firması çalışanı olduğunu söyleyen şahısların, holdinglerine finans temsilcisi aradıklarını söyledikleri öğrenildi. Bunların bilindik firmaların isimlerini ya da benzer isimleri kullanarak, işin inandırıcılığını artırmaya çalıştıkları görüldü. Araştırma sonucunda dolandırıcıların açılan hesapları yasa dışı yollardan elde ettikleri paraları transfer etmek için kullandıkları belirlendi.

DOLANDIRILAN ÇOK, İHBAR EDEN AZ

-İnternet ortamında mağdur olan kişilerin ihbarıyla başlatılan araştırmada, kişilere gönderilen maillerde ülke dışında yaşayan biri olarak kendisi tanıtan şahısların kendilerine miras olarak kalan ve o anda alınamayan yüklü miktarda bir paranın varlığından bahsettiği ve parayı alabilmesi için bir miktar masraf yapması gerektiğini söylediği tespit edildi. Bunun için de kişilerden borç para talep edilerek, karşılığında mirasın yüzde 20'sinin verileceği vaad edildi. Çok sayıda kişinin kazanç elde etmek amacıyla bu sürece dahil olduğu, ancak çoğu mağdurun dolandırıldıktan sonra durumu ihbar etmekten kaçındığı görüldü.
28 MART 2011/HÜRRİYET