İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad’ın İstanbul ziyareti sırasında doğalgaz anlaşmasının imzalanmamasının, “ABD’nin Türkiye’ye yaptığı baskıların neden olduğu öne sürüldü. The Guardian gazetesi, “ABD’nin müdahalesinin anlaşmayı etkin bir biçimde torpillediği ortaya çıktı” derken “ABD hükümetinin baskılarının altındaki Türkiye, karlı bir enerji anlaşmasından çekilerek İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ı küçük düşürdü” yorumunu da yaptı.

The Guardian gazetesi, Türkiye muhabiri Robert Tait imzalı “Türkiye İran’dan gaz satın almaya yönelik anlaşmadan ABD’nin baskılarıyla çekildi” başlıklı haberinde “ABD’nin hükümetinin baskılarının altındaki Türkiye, karlı bir enerji anlaşmasından çekilerek ülkeyi ziyaret eden İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad’ı küçük düşürdü” diye yazdı.

Daha önce bir mutabakat zaptına konu olan 1.87 milyar sterlin tutarındaki doğal gaz anlaşmasının imzalanmasının Ahmedinejad’ın iki günlük Türkiye ziyaretinin en büyük başarı olması beklendiğini belirten gazete, “Ancak Ahmedinejad, muhatabı Abdullah Gül ile buluştuğunda ABD’nin müdahalesinin anlaşmayı etkin bir biçimde torpillediği ortaya çıktı” ifadesini kullandı.

“TÜRKİYE ANLAŞMAYI İMZALAMAMA SÖZÜNÜ VERDİ”

İngiliz gazetesi, iki liderin basın toplantısında gaz anlaşmanın yerine sadece iki ülkenin enerji alanında işbirliği arzusunu teyit eden bir bildirinin yayınlandığına dikkat çekti.

Türk yetkililerinin daha önce anlaşmanın olmamasının nedenleri olarak İran’ın fiyat ve yatırım koşullarını dile getirdiklerini kaydeden gazete, ancak bunun “Türkiye’nin Amerika’nın taleplerine riayet etmesini gizlemeye yönelik bir duman perdesi” gibi gözüktüğünü öne sürdü. Gazete şöyle devam etti:
“Batılı bir diplomat, The Guardian’a Türkiye’nin, Bush Yönetimi yetkililerinin özel konuşmalardaki eleştirilerinin ardından Washington’un Ahmedinejad’ın ziyaretine onay vermesinin karşılığında İran ile büyük bir enerji anlaşmasını imzalamama sözünü verdiğini söyledi.”

Aynı kaynağın, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley’nin bir ay kadar önce Ankara’ya yaptığı ziyaret sırasında Ahmedinejad’ın ziyaretine itirazları dile getirdiğini belirttiğine dikkat çeken gazete, aynı kaynağa dayanarak ABD’nin tutumunu şöyle aktardı:

“Yaklaşım şuydu: Onlara (Türkiye’ye) Mottaki (İran Dışişleri Bakanı) ve Calili’yi (Başmüzakereci) ağırlamaya izin verdik ancak Ahmedinejad’a evsahipliğini yapmak yanlış sinyal gönderir. Ancak Türkler, (Ahmedinejad’ın) Türkiye ziyareti için bir süreden beri bastırdığını ve artık daha fazla hayır diyemeceklerini izah ettiler. Amerika’nın çekincelerini gidermek amacıyla da elektrik alanında bir şey dışında büyük anlaşmalara imza atmamaya ve Ahmedinejad’a, uranyum zenginleştirmeyi askıya almanın karşılığında BM güvenlik konseyi teşvik paketini kabul etmesi için baskı yapmaya söz verdiler.”

İngiliz gazetesi, son haftalarda NATO üyesi, ABD ve İsrail müttefiki Türkiye’nin giderek artan bir biçimde iyileşen ikili ilişkileri kullanarak üst düzey İranlı yetkililerini angaje etmek için kullandığını savundu.

Türkiye’nin İran’ın nükleer silahlarını bulundurmasına karşı olduğunu söylediğini ancak başta “Kürt asileri”ne karşı eylemler başta olmak üzere başka konularda ikili işbirliğini teşvik ettiğini kaydeden gazete, “Ancak Ahmedinejad’ın ziyaretinin, yurt içinde ve İsrail dahil, yurt dışında eleştirilere neden olduğu”na dikkat çekti.

The Guardian, bu eleştirilerin karşısında Türkiye’nin, ziyareti “çalışma” ziyareti statüsüne indirerek ve İstanbul’a kaydırarak dindar Ahmedinejad’ın “Modern laik Türk devleti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün mosolesini ziyaret etmekten kaçınmasına olanak verdiği”ni de yazdı.

ANKA