 |
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesi ülkelerde 2009 yılında Gayri Safi Milli Hasılanın yüzde 0,3 düşeceği, Almanya ve Fransa'nın ekonomik büyümesinin duracağı, İspanya ekonomisinin daralacağı tahmin ediliyor.
Gelecek yıl yüzde 0,1 oranında büyüme beklenen Euro Bölgesi'nin, yüzde 0,5 küçülmesi beklenen ABD'den, yüzde 0,4 daralması beklenen Japonya'dan daha iyi durumda olduğu ifade ediliyor. İngiltere ekonomisi bu yıl 3. çeyrekte yüzde 0,5 daraldı.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), mali krizin küresel ekonomi üzerindeki etkisinin, gelecek yıl sonuna kadar 20 milyon kişinin işini kaybetmesiyle sonuçlanacağı konusunda uyarıda bulunurken, ILO Başkanı Juan Somavia, ülke liderlerinin, kurtarma planlarını yaparken yalnızca mali kurumlar değil, bireyler üzerindeki etkilerine de odaklanmaları gerektiğini belirtti.
İŞTE DÜNYADA KRİZ KRONOLOJİSİ
15 EKİM: Fransa dönem başkanlığındaki ilk olağan AB devlet ve hükümet başkanları zirvesi küresel finansal kriz gündemiyle başladı.
Filipinler Başbakanı Gloria Macapagal Arroyo, küresel mali kriz nedeniyle likidite sorunu yaşayan Asya ülkeleri için Dünya Bankasının 10 milyar dolar destek sağlayacağını bildirdi.
Yunanistan Ekonomi ve Maliye Bakanı Yorgo Alogoskufis, hükümetin, uluslararası finansal kriz ortamında Yunan bankacılık sistemini ve ülke ekonomisini güçlendirmek için 28 milyar euro hacminde bir önlem paketi hazırladığını açıkladı.
Avrupa'da otomobil satışları, küresel finansal krizin etkisiyle eylül ayında, 2 iş günü fazlalığına rağmen yüzde 8,2 gerileyerek son 10 yılın en düşük seviyesine indi.
İzlanda Merkez Bankası, faiz oranlarını 3,5 puan düşürerek yüzde 15,5'den yüzde 12'ye indirdi.
Küresel ekonomik krizden etkilenen Rusya'nın Globeks Bankası mudilerin paralarını ödeyemez duruma geldi. Banka yönetiminin kararına göre, vadesi gelmeyen mevduatlar ödenmeyecek.
AB üyesi ülkelerin küresel ekonomik krize önlem olarak mevduat garantisinin 50 bin euro'ya yükseltilmesi konusunda uzlaşmalarının ardından AB Komisyonu tarafından hazırlanan öneride bu rakamın 1 yıl sonra 100 bin euro'ya yükseltilmesi istendi.
16 EKİM: Resesyon endişeleri, hedge fonlarla ilgili korkular, kötü gelen ABD çekirdek üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ve imalat endeksi verileri, başta ABD piyasaları olmak üzere, Avrupa, Uzak Doğu ve Asya piyasalarında sert düşüşlere yol açtı.
ABD'li Citigroup ve Bank of America'nın satın aldığı yatırım bankası Merrill Lynch, 3. çeyrekte zarar açıkladı.
İsviçre hükümeti, finansal krize karşı ülkenin iki büyük bankası UBS ve Credit Suisse'ye milyarlarca dolar yardımda bulunacağını bildirdi.
AB devlet ve hükümet başkanları, yeni küresel krizlerin engellenmesi için 2. Dünya Savaşı'ndan sonra toplanan Bretton Woods Konferansı'nda biçimlenen ABD merkezli küresel finans düzeninde köklü reform yapılması konusunda uzlaşma sağladı.
Avrupa Merkez Bankası (AMB), Macaristan'ın döviz piyasasına likidite desteği için bu ülkeye 5 milyar euro kredi verdi.
Singapur, döviz mevduatlarına toplam 102 milyar dolar garanti verdiğini açıkladı.
17 EKİM: Alman Meclisi, 500 milyar euro'luk, Fransa da 461 milyar dolarlık mali yardım paketini kabul etti.
19 EKİM: Güney Kore, bankalara sermaye girişi ve devlet garantisi olarak 130 milyar dolar verecek.
İsviçre UBS'i kurtarmak için 52,8 milyar dolarlık paketi hayata geçirirken, primlere sınırlama getirdi.
20 EKİM: Hollanda hükümeti, mali kriz içinde bulunduğu bildirilen ING bankasına 10 milyar euro'luk devlet desteği sağlayacağını bildirdi.
ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke, kongrenin, yeni bir ekonomik teşvik paketini ele almasının uygun olacağını söyledi.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), mali krizin küresel ekonomi üzerindeki etkisinin, gelecek yıl sonuna kadar 20 milyon kişinin işini kaybetmesiyle sonuçlanacağı uyarısında bulundu.
İsveç hükümeti, bankalara ve konut sektörüne kaynak sağlayan finans kuruluşlarına 1 milyar 500 milyon İsveç kronu (152 milyon euro) destek vereceğini açıkladı.
Rusya, bankacılık sektörünü güvenceye almak için 7,6 milyar dolarlık ek kaynak aktaracağını bildirdi.
21 EKİM: Fed, para piyasası yatırım fonlarının elindeki senetlerden alarak bu fonlara likidite olanağı sağlayacağını duyurdu.
IMF, ''Küresel Ekonomik Görünüm Raporu''nda büyüme tahminlerini aşağıya çekti. Buna göre, ABD ekonomisi, 2008 yılında yüzde 1,6, 2009 yılında ise yüzde 0,1 büyüyecek. Euro Bölgesi'nde ise bu yıl yüzde 1,3, gelecek yıl yüzde 0,2 büyüme tahmin ediliyor.
Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa Cumhurbaşkanı, AB ülkelerinin, küresel mali kriz ile birlikte zor duruma düşen bankalarının, yabancıların ellerine düşmesini engellemek için devlet fonları oluşturmalarını önerdi.
Fransa'da hükümet, ilk etapta yıl sonuna kadar altı bankaya 10,5 milyar euro yardım yapmayı kararlaştırdı.
22 EKİM: Dünya liderleri, 15 Kasım'da Washington'da bir araya gelerek küresel finansal krize ilişkin yapılması planlanan toplantıların ilkini gerçekleştirecek.
Macaristan yüzde 8,5 olan faiz oranlarını yüzde 11,5'e çıkardı.
Belarus Merkez Bankası, mali istikrarı sağlamak, güveni güçlendirmek ve ekonomik büyümeyi sürdürmek için IMF'den mali yardım içeren bir anlaşma talebinde bulundu. Belarus'un IMF'den 2 milyar dolar kredi istediği belirtiliyor.
Arjantin özel emeklilik fonlarını kamulaştırma kararı aldı.
23 EKİM: Çin'in, ASEAN'a üye 10 ülke ile Çin, Japonya ve Güney Kore'nin oluşturduğu ''10 3'' mekanizması çerçevesinde ortak döviz rezervi oluşturulmasını desteklediği bildirildi.
Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, zor durumdaki Lehman Brothers'a zamanda gerekli müdahaleyi yapmadığı ve finans kuruluşunun batmasına göz yumduğu gerekçesiyle ABD'yi eleştirdi.
ABD'li Goldman Sachs Bankası 3 bin 260 kişiyi işten çıkarmayı planladığını açıkladı.
İsveç Merkez Bankası faiz oranlarını yüzde 4,25'den yüzde 3,75'e indirdi.
Brezilya, iki devlet bankasına özel mali kuruluşlardan hisse satın alabilme yetkisi verdi.
AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, küresel finansal erime için yeni önlemler alınması gerektiğini bildirdi.
24 EKİM: İngiltere ekonomisi bu yıl 3. çeyrekte yüzde 0,5 daraldı.
Kriz nedeniyle ülkenin en büyük 3 bankasına el koymak zorunda kalan İzlanda hükümeti, 2 milyar dolarlık kredi almak için IMF ile şartlar üzerinde anlaştıklarını açıkladı.
IMF, Türkiye, Brezilya ve Güney Kore gibi ''iyi ekonomik sicile'' sahip ülkelere kısa vadeli, döviz cinsinden özel bir kredi imkanı sunmayı planladığını açıkladı.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, küresel finansal yapının yeniden imar edilmesini önerdi.
26 EKİM: Kuveyt Merkez Bankası, Gulf Bank'ı kurtardı.
Suudi Arabistan hükümeti, düşük gelirli vatandaşlarının faizsiz kullanımına sunulmak üzere Suudi Credit Bankasına 10 milyar riyal (2,67 milyar dolar) verdi.
27 EKİM: Güney Kore merkez bankası faiz oranlarını yüzde 5'den yüzde 4,25'e indirdi.
Belçika, hisselerinin hızla değer kaybetmesi nedeniyle son büyük bankası KBC'ye de 3,5 milyar euro sermaye aktarma kararı aldı.
IMF, küresel finansal krizin yayılmasının önüne geçmek amacıyla Ukrayna ve Macaristan ile anlaşmaya vardı. IMF, Ukrayna'ya gelecek 2 yılda 16,5 milyar dolar kredi verecek.
İsveç Merkez Bankası, yatırım bankası Carnegie'ye 126 milyon dolar vereceğini açıkladı.
Avrupa Merkez Bankası, avro bölgesi üyesi olmayan Danimarka'ya 12 milyar euro vereceğini duyurdu.
28 EKİM: Hollandalı sigorta şirketi Aegon NV, nakit pozisyonunun desteklemek için hükümetten 3 milyar euro yardım aldı.
ABD'de, aralarında BB&T Corp, Capital One Financial Corp ve SunTrust Banks'ın da bulunduğu 16 banka daha, hükümetin kurtarma programından yararlanmayı kabul etti. Bankalar hükümetten 33 milyar dolardan fazla nakit alacak.
İzlanda Merkez Bankası, faiz oranını 6 puan artırarak yüzde 18'e yükseltti.
İsveç Merkez Bankası (Riksbank), yatırım bankası Carnegie'ye desteğini 126 milyon dolardan 630 milyon dolara çıkardı.
İngiltere Merkez Bankası'nın ''Finansal İstikrar'' Raporuna göre, kredi krizi nedeniyle dünyadaki finans kuruluşlarının zararı 2,8 trilyon dolara ulaştı.
29 EKİM: AB, IMF ve Dünya Bankası, küresel finansal krize yenik düşen Macaristan'ı ortaklaşa 20 milyar avro fonlama kararı aldı.
İzlandalı havayolu şirketi Sterling Airways, finansal sıkıntı nedeniyle iflasını açıkladı.
Çin Merkez Bankası, 6 hafta içinde 3. kez faiz oranlarını 27 baz puan indirdi. Böylece yıllık borçlanma maliyeti yüzde 6,93'den yüzde 6,66'ya, yıllık mevduat faiz oranı da yüzde 3,87'den yüzde 3,60'a çekildi.
İsveç parlamentosu finansal sektör için gerekli 200 milyar dolarlık kurtarma paketini onayladı. Yasayla ayrıca ödeme güçlüğüne düşen bankların kurtarılması için 2 milyar dolarlık ''istikrar fonu'' kuruluyor.
Almanya'nın en büyük 2. kredi sağlayıcısı Hypo Real Estate, Alman hükümetinin mali sektör kurtarma planından 15 milyar euro (18,7 milyar dolar) istedi.
AB küresel finansal kriz nedeniyle mali sıkıntı yaşayan üyelerine kredi tavanını 12 milyar euro'dan 25 milyar euro'ya yükseltmeye hazırlanıyor.
Norveç Merkez Bankası faiz oranını yarım puan indirerek yüzde 4,75'e çekti. Merkez Bankası ve hükümet, piyasada likiditenin düzelmesine yardımcı olmak amacıyla bankalara 55,4 milyar dolar kredi sağlanması dahil farklı önlemler açıklanmıştı.
Kuveyt parlamentosu ülkede faaliyet gösteren yerli ve yabancı bankalardaki mevduatın tamamına garanti veren yasayı kabul etti.
Fed, yüzde 1,5 olan gösterge faiz oranını yüzde 1'e indirdi.
30 EKİM: Fed, küresel kredi krizini dindirmeye yardımcı olmak için Brezilya, Meksika, Güney Kore ve Singapur ile de swap hattı (döviz takası) açtı. Fed, her ülkenin merkez bankasına 30'ar milyar dolar sağlayacak. Fed, daha önce de Avustralya, Kanada, Danimarka, İngiltere, Japonya, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç, İsviçre ve Avrupa Merkez Bankası ile karşılıklı takas hattı kurmuştu.
Avusturya'da Erste Bank hükümetten 2,7 milyar euro sermaye desteği
aldı.
ABD Hazinesi, 700 milyar dolarlık kurtarma paketinden ilk ödemeleri yaptı. Citigroup, JP Morgan Chase, Wells Fargo'ya 25'er milyar dolar, Bank of America'ya 15 milyar dolar, Merrill Lynch'e 10 milyar dolar, Bank of New York Mellon'a 3 milyar dolar ve State Street Corp'a 2 milyar dolar verdi. Goldman Sachs ve Morgan Stanley de 10'ar milyar dolar yardım aldı.
Japonya Başbakanı Taro aso, 26,9 trilyon yen (273 milyar dolar) tutarında yeni bir kurtarma paketi açıkladı.
Macaristan, IMF, AB ve dünya Bankasından gelecek 25 milyar doları acil bir olay olmadıkça kullanmak istemediklerini söyledi.
ABD'de ekonomi, Temmuz-Eylül döneminde yıllık bazda yüzde 0,3 daraldı.
31 EKİM: Japonya Merkez Bankası, yüzde 0,5 olan gösterge faiz oranının yüzde 0,3'e indirdi. Banka, 2001 yılından bu yana ilk kez faizleri indirmiş oldu.
İngiltere ve Almanya, IMF'nin, küresel finansal kriz nedeniyle zor durumdaki ülkeleri kurtarmak için daha fazla paraya ihtiyacı olduğunu bildirdi.
İngiliz Bankası Barclays, 7,3 milyar sterlin (12,1 milyar dolar) sermaye artırımına gideceğini bildirdi.
Almanya'nın en büyük 2. kredi sağlayıcısı Hypo Real Estate'in, Alman hükümetinin mali sektör kurtarma planından istediği 15 milyar euro (18,7 milyar dolar) kabul edildi.
Küresel finansal krizde tüm büyük bankalarını kurtarmak zorunda kalan Belçika'nın 2009 ve 2010 yıllarında ücret artışın rafa kaldırmayı planladığı bildirildi.
İspanya ekonomisi 3. çeyrekte yüzde 0,2 daraldı.
1 KASIM: Hindistan Merkez Bankası gösterge faiz oranını yüzde 8'den yüzde 7,5'e indirdi.
ABD'de neredeyse bütün borsaları temsil eden ''Dow Jones Wilshire 5000 Bileşik Endeksi''ne göre hisselerin değeri bir ayda 2,5 trilyon eridi.
2 KASIM: İngiltere Başbakanı Gordon Brown, Körfez ükelerinden zor durumdaki ülkeleri kurtarmak için IMF rezervlerine katkıda bulunmalarını
istedi.
3 KASIM: Güney Kore'de hükümet ekonomik durgunluğa karşı 11 milyar dolar tutarında yeni bir plan açıkladı.
Avrupa Komisyonu, gelecek yıl Almanya ve Fransa'nın ekonomik büyümesi duracak, İngiltere ise durgunluğa girecek. Avrupa Komisyonu'nun tahminlerine göre, küresel finansal kriz nedeniyle euro bölgesi sadece yüzde 0,1 oranında büyüyebilecek. Avro bölgesi, 2010 yılında ise yüzde 0,9 oranında büyüyecek.
İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, mevcut ekonomik krize karşı aldığı yeni önlemler çerçevesinde işsizlerin ve emeklilerin ipotek borçlarının yüzde 50'sinin vadesini, 2 yıla kadar erteleme hakkı verileceğini açıkladı.
6 KASIM: IMF, Ukrayna'ya 16,5 milyar dolarlık acil kredi programını onayladı. IMF İcra Direktörleri Kurulu, küresel finansal krizden en olumsuz yönde etkilenen İzlanda'ya 2,1 milyar dolar kredi verilmesini de onayladı.
İngiltere Merkez Bankası faiz oranlarını yüzde 4,5'dan yüzde 3'e indirdi.
İngiltere sermayeli Barclays Bank, Avustralya'nın İtalya merkezli tutsat bankası Macquarie'yi satın aldı.
Macaristan hükümeti, bankalara 3 milyar dolar sağlamaya hazır olduğunu bildirdi.
Avrupa Merkez Bankası, bankalar arası gecelik borçlanma faizini 50 baz puan indirerek yüzde 3,25'e çekti.
7 KASIM: Güney Kore Merkez Bankası, yüzde 4,25 olan faiz oranını çeyrek puan indirerek yüzde 4'e çekti.
9 KASIM: Çin hükümeti, iç talebi canlandırmaya yönelik 586 milyar dolarlık teşvik paketi açıkladı.
10 KASIM: Tayvan Merkez Bankası, faiz oranların 2 aydan kısa bir süre içinde 4. kez indirdi. Buna göre, faiz oranları çeyrek puan indirilerek yüzde 3,125 olarak belirlendi.
ABD hükümeti, sigorta devi AIG'ni destekleme planının yeniden yapılandırıldığını duyurdu. Buna göre, ABD Hazinesi 40 milyar dolarlık yeni ihraç edilen öncelikli AIG hissesini satın alacak.
ABD'de devletin el koyduğu dev tutsat kuruluşu Fannie Mae, 3. çeyrekte 29 milyar dolar zarar etti.
İsveç Ulusal Borç Yönetimi, yatırım bankası Carnegie'ye el koydu.
12 KASIM: Dünya Bankası Başkanı Robert Zoellick, dünya bankasından yardım isteyen gelişmekte olan ülke sayısının arttığını bildirdi. Zoellick, ''Banka geçen yıl 13,5 milyar dolar kredi verirken, bu sene kredi tahminin keskin biçimde artarak 35 milyar dolar olacak. Kredi talebi muazzam'' dedi.
Çin, 1 Aralık'dan itibaren çelik, kimyasal ürünler ve hububattaki ihracat vergilerini kaldıracağını, 3 bin 770 maldaki vergileri ise düşüreceğini açıkladı.
Kanada Maliye Bakanı Jim Flaherty, ülke bankalarından 41 milyar dolarlık tutsat kredisi satın alınacağını bildirdi.
13 KASIM: Japonya'nın IMF'ye 105 milyar dolara kadar katkıda bulunabileceği bildirildi.
Hollanda hükümeti, uluslararası piyasalarda etkisini sürdüren mali kriz dolayısıyla maddi güçlük içine giren SNS Real Bankasına 750 milyon euro maddi destek sağladı.
İngiltere Merkez Bankası Başkanı Mervyn King, ülkeyi son 30 yılın en büyük ekonomik krizinin beklediği uyarısında bulundu.
OECD, üye ülkelerde 2009 yılında Gayri Safi Milli Hasılanın yüzde 0,3 düşeceği tahmininde bulundu.
14 KASIM: Fed Başkanı Ben Bernanke, gerekmesi halinde, dünya merkez bankalarıyla birlikte, kredi sıkışıklığının giderilmesi için ek önlemler alabileceklerini söyledi.
Belarus'un sıkıntılı dönemden geçen ekonomisini istikrarlı hale getirmesine yardımcı olması için Rusya'dan 2 milyar dolarlık kredi alacağı bildirildi.
Küresel finansal krizde Belçika, Fransa ve Lüksemburg'un 6,4 milyar euro sermaye aktararak kurtardıkları bankacılık devi Dexia, 3'üncü çeyrekte 1 milyar 544 milyon euro zarar açıkladı.
Avrupa'da küresel finansal krizin etkilerinin hissedilmeye başlamasıyla Ağustos'ta yüzde 14,5 ve Eylül'de yüzde 8,2 daralan oto pazarı Ekim ayında da yüzde 14,5 geriledi.
AB'de ortak para kullanan 15 ülkenin dahil olduğu Avro Bölgesi, ikinci çeyrekteki binde 2 küçülmenin ardından üçüncü çeyrekte de binde 2 daralarak 15 yıl aradan sonra durgunluğa girdi.
15 KASIM: Washington'da yapılan G-20 zirvesinde dünya liderleri ev sahibi ABD ile dünya mali krizinin aşılması için etkin biçimde birlikte çalışma kararı aldı. Zirvenin sonuç bildirisinde, G-20 liderleri, IMF ve Dünya Bankası'nda reform yapılması için anlaştı.
Pakistan Hükümetinin, ekonomik durumu düzeltmek amacıyla IMF'den 7,6 milyar dolar kredi alacağı kaydedildi.
|
|
|
|
|
|
|
Toplam yorum |
0 |
|
Onay bekleyen |
0 |
|
|
|
Yorumunuz editörlerimiz
tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır. |
|
|
|
|
Bu haber henüz yorumlanmamış...
|
|
|
Arkadaşına Gönder
Yazdır
Önceki sayfa
Sayfa başına git
