Bir zamanlar tarımda kendi kendine yeten Türkiye'de fahiş gıda fiyatları sık sık gündeme geliyor. Son olarak kilogram fiyatı 5 liraya ulaşan kuru soğan Türkiye'nin gündemine yerleşti.

Türkiye'nin 2017'de kuru soğan üretimi 2 milyon 31 bin 581 ton olarak gerçekleşti. Aynı yıl toplam kuru soğan tüketimi ise 1 milyon 802 bin 569 ton oldu.  Bir başka deyişle günlük soğan tüketimimiz ise yaklaşık 4.938 tonu buluyor.  Türkiye'nin soğan ambarı olarak bilinen Ankara'nın Polatlı İlçesi'nde yapılan incelemelerden sonra açıklama yapan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, depolarda 200 bin ton kuru soğan tespit edildiğini belirtti. Yani, Albayrak'ın verdiği bilgiye göre depolardaki soğan, Türkiye'nin ancak 40.5 günlük ihtiyacını karşılayabilecek.  Rakamlar, depolardaki tüm soğanın pazara verilmesi durumunda bile fiyatları yönlendirecek bir etkiye sahip olmayacağını  gösteriyor.
Üreticiler, geçen yıl 523 bin ton soğan üretimi yapılan Polatlı'da bu yıl rekoltenin 150 ton düzeyinde kaldığını belirterek  ciddi bir rekolte kaybı yaşandığını ifade ediyor.

ZAM ŞAMPİYONU OLABİLİR

Polatlı Ziraat Odası Başkanı Zekai Köseoğlu'nun verdiği bilgiye göre geçtiğimiz yıllarda 80 bin dekar soğan üretiminin yapıldığı bölgede bu yıl 20 bin dekarlık kayıp yaşandı. Köseoğlu, giderek artan sulama sorunlarının üreticilerin ekim yapmaktan vazgeçmesinde etkili olduğunu ifade etti. Köseoğlu, “Ayrıca bu yıl yaşanan kuraklığın etkisi ile Sakarya Nehri ve Porsuk Çayı'ndan sulama yapılamadı. Bu da rekolteyi etkiledi” diye konuştu.  Köseoğlu, iklim değişikliğinin etkisi ile artan zamansız yağışların da soğanda çürümenin artmasına ve kayıpların çoğalmasında etkili olduğunu dile getirdi. Talebin artığını belirten Köseoğlu, “Üretici tarlada kuru soğanı 2.25 lira ile 2.50 lira arasında satıyor” dedi. TÜİK verilerine göre ekim ayında 2.38 lira olan kuru soğanın kilogram fiyatı dikkate alındığında soğanın önümüzdeki aylarda zam şampiyonu olması kaçınılmaz görünüyor.

ÜRETİM ALANI DARALIYOR

Depolarda yapılan incelemeler hakkında bilgi veren Köseoğlu, şu anda hasadın bittiğini belirterek tüm ürünün depolara girdiğine işaret etti. Köseoğlu, “Depoların dolu olması normal, tarlada soğan kalmadı. Soğanın neredeyse tamamı depolara girdi” dedi.

Artan girdi maliyetlerini karşılayamayan çiftçinin üretimden çekilmesi tarımda kendi kendine yeten Türkiye'nin artık ithalatçı konuma düşmesine neden oluyor. Nitekim, temel gıda ürünleri arasında olması dolasıyla sık sık gündeme gelen kuru soğan fiyatlarındaki dalgalanmanın önemli nedenlerinden birini giderek daralan tarım alanları oluşturuyor. 2000 yılında 100 bin hektar kuru soğan üretim alanına sahip Türkiye'de bu alan 2017 yılında 60 bin 403 hektara kadar geriledi.

İTHALAT DEVREYE GİREBİLİR

TÜİK'in açıkladığı tahminlerine göre bu yıl yüzde 7.13'lük kayıpla kuru soğan rekoltesinin 1 milyon 979 bin 523 ton olması öngörülüyor. Geçen yıl 229 bin ton soğan ihracatı yapıldığı dikkate alındığında, bu yıl kuru soğan talebinin artması ve fiyatların yükselmeye devam etmesi kaçınılmaz görünüyor. Zaten, Türkiye son yıllarda ihracatın yanı sıra soğan ithalatı da gerçekleştiriyor. TÜİK verilerine göre 2017'de 279 ton, 2016'da 203 ton, 2015 yılında ise11.275 ton soğan ithalatı gerçekleştirildi. Toptancılar ise depolarda incelemelerde bulunan bakanlık yetkililerinin soğan ithalatına gerek olup olmadığını anlamak için sayım da yaptığına dikkat çekiyor. SÖZCÜ