Şunu söyleyebilirim, erkeklerin işi zor. Sevgililer günü, kadınlar günü, anneler günü, doğum günü, bir takım mesleklere ait özel günler (öğretmenler günü, hemşireler günü gibi), evlilik yıldönümü, nişanlılık yıldönümü, tanışma yıldönümü vesaire vesaire. Liste uzayıp gider. Ardından gelsin alışverişler gitsin hediyeler.

Bugün de 8 Mart, Dünya Kadınlar Günü. Yani özel günlerden biri. Öncelikle tüm kadınların ve annelerin bu özel gününü kutluyorum. Bu günde de diğer özel günlerde olduğu gibi hediyeler alınacak verilecek. Ancak, bu özel günde özellikle pahalı hediyeler alan ya da almayı seven bayanlar gelecekte zor bir duruma düşmemek için bu yazıyı dikkatle okumalı. Aynı şekilde sözümüz beylere de. Onlar da yazdıklarımıza kulak kabartırlarsa iyi ederler.

Asıl konuya geçmeden önce şunu belirtelim. Alınan ve verilen şeyler hediye olduğunda vergi yok diye bir şey de yok. Hediyeler için de bir vergi var. Bu vergi veraset ve intikal vergisi. Ancak hediyeler yalnızca belli bir tutarı aştıklarında bu vergiye tabi tutulabiliyor. 2006 yılı için bu tutar 1.919 YTL olarak belirlenmiş. Dolayısıyla, 2006 yılında alınan bir hediyenin değeri 1.919 YTL’yi geçtiğinde veraset ve intikal vergisi ödenmesi söz konusu oluyor.

Bu vergiyi hediyeyi alan kişi ödeyecek. Veraset ve intikal vergisinin mükellefi konumunda bulunan hediyeyi alan kişi, hediyeyi aldığı tarihten itibaren bir ay içinde ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesine bu vergiyi ödemek zorunda. Sürenin sonu hafta sonu veya tatile denk geliyorsa süre ilk iş gününe kadar uzayabiliyor.

Aman bayanlar dikkat

Ama bizim anlatmak istediğimiz asıl konu bu değil. Sıkı durun bayanlar. Veraset ve intikal vergisinde zamanaşımı süresi hemen hemen yok gibi. Yani bundan 10 yıl hatta 20 yıl öncesinde aldığınız bir hediye için de vergi ödemek zorunda kalabilirsiniz.

Çünkü Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu özel bir zamanaşımı süresi öngörmüş ve zamanaşımı süresinin başlangıcını mükellefiyetin başlangıç tarihine bağlamış bulunuyor. Kanuna göre mükellefiyet; veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilmişse beyannamede gösterilen mallar için beyanname tarihinde; verilen beyannamede gösterilmeyen mallar ile beyanname verilmeyen hallerde intikal eden malların idarece tespit olunduğu tarihte başlıyor. Dolayısıyla zamanaşımı süresi hediye intikalinin idarenin bilgisi dahiline girdiği tarihten itibaren başlıyor. Kısaca bu vergiden kaçış yok.

Buna göre, size hediye veren kişi, bu hediyenin size verildiğini idareye bildirir ve bunu da ispat ederse birden bire “aman aman” durumuna düşebilirsiniz. Dolayısıyla, bundan 10 yıl, hatta 20 yıl öncesinde size alınmış pahalı bir hediye size de pahalıya mal olabilir ve aldığınız hediyenin vergisini cezası ve faiziyle birlikte ödemek zorunda kalabilirsiniz.

Bunun için hediyenin size alındığının ve değerinin ispat edilmesi, bunun da idareye bildirilmesi ya da ihbar edilmesi yeterli bulunuyor.

Vergi nasıl hesaplanıyor

2006 yılı için, alınan hediyenin değeri 1.919 YTL’yi geçtiğinde veraset ve intikal vergisi ödenmesi gerekeceğini yukarıda belirtmiştik. Vergiye tabi olmak bakımından bu değer; 2000 yılı için 323.000.000 TL, 2001 yılı için 503.000.000 TL, 2002 yılı için 770.000.000 TL, 2003 yılı için 1.224.000.000 TL, 2004 yılı için 1.572.000.000 TL ve 2005 yılı için 1.748 YTL olarak belirlenmiş bulunuyor. Dolayısıyla alınan hediyenin değeri ilgili olduğu yılda bu değerleri aştığında veraset ve intikal vergisi mükellefiyeti de doğmuş oluyor.

Veraset ve intikal vergisi, artan oranlı bir tarife ile hesaplanıyor. Örneğin 2006 yılında uygulanacak tarife şöyle; ilk 130.000 YTL için yüzde 10, sonra gelen 280.000 YTL için yüzde 15, sonra gelen 600.000 YTL için yüzde 20, sonra gelen 1.200.000 YTL için yüzde 25, matrahın 2.210.000 YTL’yi aşan kısmı için yüzde 30.

Görüleceği üzere vergi oranları hiç de azımsanacak gibi değil. Şunu da ekleyelim, hediyeyi anne, baba, eş ya da çocuklardan her hangi biri almış ise tarifedeki oranların yarısı uygulanıyor.

Bu durumda sayın bayanlar, size pahalı hediyeler almış bulunan sevgilinizden ya da eşinizden hiç olmazsa vergisel kaygılarla kötü ayrılmayın derim. Aksi takdirde, eski sevgiliniz size yıllar öncesinde almış olduğu hediyenin (örneğin bir gerdanlığın) üzerine yıllar sonra bir de vergisini ödemeniz için vergi memurlarını ya da sarı bir zarfı hediye olarak gönderebilir.

Galiba artık kurnaz beylerimiz de aldığı gerdanlık, pırlanta gibi pahalı hediyelerin faturalarını istemeye daha bir özen gösterecekler ve zamanı gelince açmak üzere bilhassa güvenli bir kasada saklayacaklar.