Sönmez, araştırmasında ,``Türkiye nüfusunun yüzde 15`ine tekabül eden 11 milyonluk İstanbul`da dehşetli bir gelir uçurumu ve işsizlik kol geziyor`` diyor ve ekliyor, ``İstanbul`da günde 1 doların altında gelirle yaşayan üç milyon insan var. İstanbul 1980`den beri çok ciddi bir dönüşüm geçiriyor. Göç, dur durak bilmiyor. Metropolün hormonal büyümesi sorunları kat be kat artırıyor. İstanbul`un işsizliği yüzde 20`yi aşmış durumda. Kriz öncesi, 2000`de 210 bin olan açık işsiz sayısı 2001`de 331 bine, 2002`de ise 483 bine çıktı. Bunlara eksik istihdam edilenler eklendiğinde `atıl işgücü` oranının 2000`deki yüzde 13`lük düzeyinden 2001`de yüzde 15`e, 2002`de yüzde 19,5`a, yani 611 bine çıktığı görülüyor. Bu, her 5 kişiden birinin işsiz olduğu büyük bir metropol demek.``

YABANCILARIN DA UMUDU İSTANBUL

Halen 11 bin 640`ı çalışan, 9 bin 724`ü öğrenci olan ve 40 bin 13`ü de çeşitli nedenlerle kalan toplam 61 bin 377 yabancı uyruklu kişinin bulunduğu İstanbul, komşu ülkelerde meydana gelen rejim değişiklikleri ve kısıtlı özgürlüğe sahip ülkelerdeki umut arayışları nedeniyle yoğun bir yabancı trafiğine sahne oluyor. Bu durum İstanbul`da yabancıların karıştıkları fuhuş, hırsızlık, dolandırıcılık ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi olaylarda belirli bir artışa yol açıyor. Çeşitli informel işlerde ve küçük-büyük kanunsuz işlere yer yer bulaşan yabancı göçmenler de İstanbul`un asayişinde önemli bir öğe.

ANTALYA`YA NE OLUYOR?

Sönmez`in araştırmasına göre, Antalya inanılmaz bir göç baskısı altında. 1990`da 1 milyon 132 bin olan nüfus 2000`de 1 milyon 726 bine çıkmış. Bu, 10 yılda Antalya nüfusuna yaklaşık 600 bin kişinin eklenmesi, 1990`daki nüfusa yüzde 53 eklenmesi demek. Türkiye genelinde yıllık nüfus artışı binde 18 iken Antalya, binde 42 ile nüfusu en çok artan büyük il durumunda. Sönmez, Antalya ile ilgili şu gözlemlerde bulunuyor:

``Göçün ana yönü, İstanbul`dan Güney`e, özellikle de Antalya`ya kaydı. İstanbul`da nüfus yılda binde 33 artarken Antalya`da artış binde 42. İklimi, tarımsal zenginliğinin yanında artan nüfusun konut ihtiyacının yarattığı inşaat sektörü ve tabii ki turizm, Anadolu`nun dört bir yanından nüfusu Antalya`ya çekiyor. İstanbul gibi büyük merkezlerden ve yurt dışından yaşlı nüfus için de Antalya çekim merkezi. Ancak, bu nüfus, yine de yeterince geçim olanağı bulamıyor. Antalya il merkezindeki işsizlik, eksik istihdam edilenlerle birlikte yüzde 14 dolayında. Yoğun nüfus artışına karşılık üretim artışının aynı tempoda olmaması sonucu, ilde kişi başına gelirin de azaldığını görüyoruz. 1990`da 2940 dolar olan kişi başına gelir, 1998 yılında 3547 dolara kadar çıktıktan sonra 2001 krizinde 2193 dolara inmiş. 2001 krizinde yüzde 0.6 ile de olsa büyüme gerçekleştiren tek büyük il Antalya oldu. Ama bu yine de ilde kişi başına gelirin 2193 dolara düşmesini önleyemedi. Çoğu Güneydoğu ve Doğu kökenli yoksul nüfusu oluşturan yeni Antalyalıların geçim sorunlarına yeterince çözüm üretilemeyince, özellikle mala dönük suçun da zemini ortaya çıkmış bulunuyor. Hırsızlık ve gasp olaylarında nüfusa göre birinci sıraya sıçrayan Antalya`da yaralama olayları da giderek artıyor. Suç oranının giderek yükselme gösterdiği illerden biri olan Antalya`da özellikle hırsızlık olayları yoğun biçimde artıyor. Bir süre önce yapılan bir araştırmaya göre Antalya, yüzde 72.5 ile asayiş açısından güvenilmez kentlerin başında geliyor. Yüzde 72.5`luk bu oran 2004 yılında büyük oranda azalma kaydetmesine rağmen, hırsızlık olaylarının tam olarak önüne geçilemedi. Yoğun göç alan Antalya kapkaç olaylarında da ön sıralarda yer alıyor. Halen Antalya`da 62 bin gecekonduda 370 bin kişi yaşıyor. Çarpık kentleşme de göçlerle birlikte şehrin asayiş yapısını etkiliyor. Antalya`ya Güneydoğu`nun yanısıra Konya, Burdur ve Isparta`dan da yoğun göçler yaşanıyor. Antalya Emniyet Müdürlüğü`nde hırsızlık, cinayet, gasp, yan kesicilik ve kapkaç olaylarıyla ilgilenen birimlerde personel ve araç yetersizliği de yaşanıyor. Asayiş şubesinin yetkili kısımlarında 48 ekip otusuna ihtiyaç duyulurken araç sayısı 18 de kaldı.``

DİĞER KENTLER

Araştırmacı Mustafa Sönmez, diğer büyük kentlerin durumunu ise şöyle özetliyor:

``Asayiş yönünden Gaziantep ve Mersin, yeterince güvenli olmayan büyük kentler arasında öne çıkan iki büyük kentimiz. Gaziantep`te mala dönük suçların daha yoğunlaştığı, Güneydoğu göçüne maruz kalan Mersin`de ise cinayetlerin sıklığı dikkat çekiyor. Ankara ve İzmir, güvensizlik liginin beşinci ve altıncı metropolleri, onları Adana izliyor. En güvenli kentlerin ilk sırasını alan Trabzon, asayiş cenneti. Yirmi büyük kent arasında en az öldürme, en az hırsızlık Trabzon`da. Şanlıurfa da en az hırsızlık ve oto hırsızlığı görülen oldukça güvenli büyük kentlerden biri. Nüfusu 2,5 milyona yaklaşan Konya da en huzurlu büyük kentler arasında. Kahramanmaraş, Manisa, Hatay, Samsun, cana ve mala kastın en az görüldüğü büyük kentler arasında dikkat çekiyor.``