Terörle mücadelede kırsalda özel eğitimli polis özel harekât timlerini devreye sokmaya hazırlanan hükümetin, bu planının başarılı sonuçlar vermesi için fiilen TSK’ya bağlı olan Jandarma Genel Komutanlığı’nın (JGK) İçişleri Bakanlığı’na bağlanması ve profesyonel bir güç haline getirmesi gerekiyor.

JGK, kağıt üzerinde içişleri bakanlığına bağlı olmakla beraber mensuplarının terfi, sicil ve maaş gibi işlemleri TSK tarafından yapılıyor. Terfi ve sicilde TSK’ya bağlı olan JGK mensuplarının, terörle mücadelede öngörülen valinin koordinasyonuna ne ölçüde itibar edecekleri sorusu yeniden gündeme geldi. JGK’nın İçişleri Bakanlığı’na bağlanması daha uzun süre alacağı için, mevcut durumda terörle mücadelede polis ve jandarma arasındaki koordinasyonu sağlamaktan sorumlu tutulacak valilere siyasi irade desteği artırılacak.

YENİ VALİLER KARARNAMESİ YOLDA...

İçişleri Bakanlığı’nın, özellikle terörün yoğun olduğu bölgelere, yetkilerinin farkında olan ve bu yetkilerini uygulamada kararlı olan, bölgede alana hakim ve askere de sözünü geçirecek nitelikteki valileri ataması bekleniyor. Bu amaçla yeni bir valiler kararnamesinin Ramazan Bayramı sonrasında, Eylül ayı ortalarında çıkartılması bekleniyor.

Orgeneral Özel’e de iş düşüyor
Bir yandan da, hükümetle uyumlu çalışması öngörülen yeni Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in, albay rütbesindeki il jandarma komutanları ile general rütbesindeki bölge jandarma komutanlarına, valilerin koordinasyonuna saygı göstermeleri için talimat vermesi gerekecek.

Diyarbakır’ın Silvan İlçesi yakınlarında geçen 14 Temmuz’da, PKK’nın düzenlediği saldırıda 13 askerin yaşamını yitirmesinn ardından hükümet, polis özel harekat timlerinin terörle mücadelede kırsalda aktif hale getirilmeleri kararı aldı. Özel harekatın, kırsalda terörle mücadeleyi yürüten jandarma ile işbirliği halinde operasyonları yapması gerekiyor. Bu işbirliği için ise valilerin koordinasyonunun güçlendirilmesi gerekiyor. Valilerin bir kısmı ise, ya TSK’ya bağlı Albay ve general rütbesindeki Jandarma komutanlarına söz geçiremiyor ya da asker, özerk alanına müdahale olarak gördüğü için sivil otoriteye bağlı valileri by pass edebiliyor.

Komutasını generallerin yaptıkları Jandarma bölge komutanlıkları, sivil otoriteye itaat anlamında il jandarma komutanlarına göre daha sorunlu. Zira bu komutanlıklar, mevzuata göre doğrudan JGK karargahına bağlı. Böylece valinin denetiminden kaçabiliyorlar.

Vali ilde her şey ama...
Aslında bir ilde vali, yetkileri anlamında her şey iken ve jandarmanın da amiri iken uygulamada sorunlar yaşanıyor. Bir hükümet yetkilisi, “Bazı valiler, vesayet düzeni nedeniyle askeri kendi görev alanında görmüyor. Ya da asker, vali ile işbirliğinden hazzetmiyor. Asayişte eşgüdüm asker ve sivil şahısların insiyatiflerine kalmış oluyor. Ancak bir ilin Albay rütbesindeki jandarma komutanı gönüllü olarak vali ile asayiş olaylarında işbirliği yapacak. Şimdi durum aynı mı bilmiyorum ama Hakkari’de, polis ve jandarma valinin koordinasyonunda başarılı işbirliği yapıyorlardı” diyor.

Terörle mücadelede, TSK’nın, genelde zorunlu askerlik hizmetini yapan ve deneyimsiz olan askerleri kullanıyor olması ise özel harekatın kırsalda görev yapmasında bir diğer handikap. Şehirde terörle mücadelede kullanılan özel harekatçılar, profesyonel nitelikte iken, kırsalda terörle mücadele yapan jandarma birlikleri acemi.

Diğer yandan, 13 yıldır yürürlükte olan Emasya protokolü, geçen yıl kaldırılmış olmakla birlikte uygulamada askerin bu kaldırma işlemine ne ölçüde uyduğu net değil. Kaldırılan protokol, vali talep etmesede askerin, kendisi gerekli gördüğü durumlarda toplumsal olaylara el koyma yetkisini elinden almıştı. Ancak Bugün gazetesinde geçen yıl Nisan ayında çıkan bir haberde, protokolün iptalinin kağıt üzerinde kaldığı iddia edilerek şöyle deniyordu; “8 Şubat 2010 tarihli ve tüm askeri birliklere gönderilen “GİZLİ” emirde protokolün kalktığı hatırlatılarak “söz konusu iptal işlemi, toplumsal olaylara müdahale planlaması icrası açısından herhangi bir değişiklik getirmemiştir. Garnizon komutanları bu tür görevlerine 5442 sayılı il idaresi kanunu esasları dahilinde ve Genelkurmay’ın emirleri çerçevesinde devam edecektir,” deniliyor.”

Mini İHA alımı için start verildi
Özel harekât birliklerinin kırsalda terörle mücadelede kullanılması için bu birliklerin bazı ağır silahlarla donatılması gerekiyor. Bu amaçla, emniyetin, havada kalma süresi, 3,4 saat gibi daha kısa olan mini insansız hava araçları (İHA) satın almak için ihale hazırlıklarına başladığı öğrenildi.

Taraf