POAŞ, Aydın Doğan'a 578 milyon $ 'kar' küçük hissedara 'zarar' getirdi 

DOĞAN Holding Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Doğan, İş Bankası'ndan yüzde 44'ünü 616 milyon dolara aldığı POAŞ hisselerinin yüzde 34'ünü Avusturyalı enerji şirketi OMV'ye 1 milyar 54 milyon dolara sattı. 6 ayda 578 milyon dolar kazandı.

OMV, yüzde 34 oranındaki hisse devri için SPK'dan çağrı muafiyeti talebinde bulundu. Sermaye Piyasaları Kurulu (SPK) küçük yatırımcının aleyhine bir karar alarak, OMV'yi ve Aydın Doğan'ı sevindirdi. Sermaye Piyasası Kurulu geçen hafta yapılan toplantıda, Petrol Ofisi'nin sermayesinin yüzde 34'ünü temsil eden payların Doğan Holding'den OMV'ye devredilmesi nedeniyle ortaya çıkan OMV'nin Petrol Ofisi'nin diğer ortaklarına ait hisselerini satın almak üzere çağrıda bulunma yükümlülüğünden muaf tutulma talebini olumlu buldu.

Bu açıklama gelmeden saatler önce Borsa'da Petrol Ofisi hisseleri yüzde 11 değer kaybederek 6.15 YTL'ye geriledi ve taban oldu. Yatırımcının hakkını korumakla mükellef SPK'nın yasaya aykırı kararı yatırımcıları şok etti. Sermaye Piyasaları Kanunu'na göre, halka açık bir şirketin yüzde 25 hissesini devralan yeni ortak, küçük hissedarları mağdur etmemek için hakim ortağa ödediği fiyat üzerinden çağrı yapması gerekiyor.

Hisseleri devralan yeni ortak, şirketin yönetimine girmezse muafiyet talebinde bulunabiliyor. Ancak Aydın Doğan OMV ortaklığında bu durum da söz konusu değil, çünkü Avusturyalılar yönetime girdi. OMV, 8 kişiden oluşan yönetim kurulana 4 temsilci soktu. Şirkette söz sahibi konumundalar.

Doğan hep kazandı

Doğan Holding, Orta Avrupa'nın önde gelen petrol ve doğalgaz şirketi OMV'ye sattığı hisseleri 2005 yılı Eylül ayında İş Bankası'ndan satın aldı. Yüzde 44 hisse için 616 milyon dolar ödedi. Ancak bu hisselerin sadece yüzde 34'ünü devretti. Satış sonrasında, Doğan Holding'in PO içindeki payı yüzde 86.7'den yüzde 52.7'ye geriledi. Şirketin yüzde 13'ü de halka açık ve küçük ortakların hakkı var.

Hisseleri vadeli aldı

Aydın Doğan, İş Bankası'ndan aldığı hisselere de 2010 yılına kadar vade yaptırdı. Ancak, OMV'ye peşin olarak sattı. Yaklaşık 5 yıldır Petrol Ofisi'ni fonlayan İş Bankası ise hisseleri sattığı için bu kazançtan mahrum kaldı.

Doğan Grubu'nun PO operasyonu 2000 yılında yapılan özelleştirme ihalesiyle başladı. Doğan Grubu ile İş Bankası şirketin yüzde 51'ini 1 milyar 260 milyon dolara satın aldı. Toplam satış bedelini yüzde 40'ı olan 504 milyon dolar peşin, kalan kısım ise her yıl 252 milyon dolar olmak üzere 3 yıl vadeye yayıldı.

2 yıl sonra 2002 yılı Ağustos ayında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) portföyündeki Petrol Ofisi'nin yüzde 25.83 oranındaki hisselerinin 271 trilyon liraya İş Doğan Petrol Yatırımları AŞ'ye sattı. Satış sonrası borcunu ödeyemeyen Doğan Grubu, borcun ötelenmesini istedi ve 2007 yılına kadar süre istedi. Yargıya intikal eden borç ödemesinden sonra Doğan Grubu borcun tamamını kapattı.

Ve ÖİB'nin elindeki 'altın hisseler'in sahibi oldu. Daha sonra Doğan Grubu Petrol Ofisi'ni 1.2 milyar dolar borcu bulunan İş Doğan Petrol Yatırım AŞ ile birleştirme kararı aldı. Halka açık karlı bir şirketin borçlu bir şirketle birleştirilmesi kamuoyunda büyük bir tepki topladı. İş Bankası ve Doğan Grubu halka açık hisseleri çağrı yoluyla toplamak kaydıyla birleşmeyi gerçekleştirildi. 5.35 YTL'den yapılan çağrıyla piyasadaki tüm hisseler toplandı.

İŞ BANKASI HEP OYUNA GELDİ

Doğan Grubu'nun PO'daki payı yüzde 88'e ulaştı. Doğan Grubu tüm satın almalarda olduğu gibi İş Bankası'ndan hisseleri devir alırken daha önce olduğu gibi sadece 316 milyon dolar peşin öderken kalan 300 milyon doları 2010 yılına kadar da vade yapması kimseyi şaşırtmadı.

İş Bankası hisse devrinden 182 milyon dolar kazandığını açıkladı. Ancak Doğan Grubu bu hisseleri İş Bankası'ndan aldığı fiyatın iki katına OMV'ye sattığı için kazandığı kadar da kaybetmiş oldu. İş Bankası, hisselerin üçüncü şahıslara devrini engellemek için 180 gün için blokaj koydurmuştu. Ocak ayında ise yapılan yeni anlaşmayla bu tedbir kaldırıldı.

Doğan Holding, Eylül 2004'te, İş Bankası mülkiyetindeki PO hisselerini devraldıktan sonra 28 Ekim'de tamamlanan çağrı sonrasında payını yüzde 92.98'e çıkardı. Bu gelişmeden sonra Doğan Grubu, 24 Ocak'ta PO'nun yüzde 6.25'ini yurtdışında kurumsal yatırımcılara sattı.

Yatırımcılar dava açmaya hazırlanıyor

SPK'nın küçük yatırımcıyı mağdur eden kararından sonra, hisse sahipleri dava açarak haklarını aramaya hazırlanıyor. Şirketin özelleştirme yoluyla satın alındığının öne sürülerek, çağrı muafiyeti getirilmesinin yasalarla bağdaşmadığı belirtiliyor. Gazetemizi arayan bir yatırımcı, 'SPK, OMV ve Petrol Ofisi hakkında dava açıp hakkımı arayacağım. Bu şirket özelleştirileli yıllar oldu. Özelleştikten sonra da iki defa el değiştirdi. Eğer, SPK küçük yatırımcının hakkını korumayacaksa o zaman kim yatırım yapar reel sektöre, 30 milyar dolar kaynak aktaran İMKB'deki şirketlere' diye konuştu.

Manipülasyon kuşkusu

PO'nun, Şubat ayında yaptığı ortaklıkla ilgili açıklaması borsaya gönderilmeden önce hisselerde yaşanan sert hareket borsa kulislerinde, 'içeriden bilgi mi sızdırıldı' şeklindeki soruları gündeme taşımıştı. Satış kararı açıklanmadan kısa bir süre önce 5-6 YTL arasında el değiştiren hisseler açıklama gelmeden önce 8 YTL'ye kadar yükseldi. Ortaklık açıklamasıyla hisseler 8.35 YTL ile tavan oldu ve SPK, Doğan Holding ile Petrol Ofisi hisselerini işleme kapattı. OMV'ye borsa fiyatının yüzde 19 üzerinde bir değerle satıldığı için hisseler yoğun talep gördü.

Ve hisseler iki hafta gibi kısa bir sürede yüzde 40'ın üzerinde prim yaptı. Borsa kulislerinde satışın önceden öğrenildiği ve bu bilgi ile birilerinin milyonlarca YTL haksız kazanç elde ettiği iddia ediliyor. Benzer gelişme de cuma günü SPK kararının açıklanmasından önce yaşandı. Kurul kararı kamuoyuna açıklanmadan önce hisseler taban oldu. Yine aynı soru gündeme geldi: 'Birileri önceden mi öğrendi?' Aksi halde neden hisseler taban oldu. Çağrı muafiyeti getirilerek mağdur edilen yatırımcılar, şimdi düzenleyici ve denetleyici otoritelerden hissede yaşanan sert fiyat hareketlerinin neden olduğu kişilerin bulunmasını istiyor.