Yedi aylık bir çalışmanın sonucunda hazırlanan raporda 14 ülkenin "işbirlikçi" oldukları görüşü ifade ediliyor.

CIA, tutsakları sorgulamak üzere başka ülkelere götürme uygulamasına "olağanüstü nakil" adını veriyor. İnsan hakları örgütleri, bu şekilde işkence altında sorgulamaya kapı açıldığını savunuyor.

İsviçreli Senatör Dick Marty'nin hazırladığı raporda, Amerika Birleşik Devletleri'nin, 'teröre karşı savaş'ını hukuk dışı yöntemlerle yürütmeyi tercih ettiğini, bunun ağır eleştirileri hak eden ve Avrupa'ya tamamıyla yabancı bir yaklaşım olduğunu vurguluyor.

Katılım bilinçli

Marty, söz konusu ülkelerin aldatılmış olmasının söz konusu olmadığı, ne olup bittiğinin tamamen farkında oldukları ve aktif şekilde sürece katıldıklarına inanıyor.

Raporda, küçük uçakların kullandığı nakil yollarının dünyayı bir örümcek ağı gibi sardığı belirtiliyor.

Dick Marty, Almanya, Türkiye, İspanya ve Kıbrıs'ın operasyonların toplanma ve hareket noktaları olduğunu belirtiyor.

Marty'nin raporuna göre İngiltere de, CIA uçaklarına olağanüstü nakillerde durak olarak kullanılan bir kaç ülkeden biriydi.

İtalya, İsveç, Makedonya ve Bosna da topraklarında yaşayan kişilerin alıkonulmasına izin verdiler.

Raporda, Polonya ve Romanya topraklarında bir dönem gizli CIA gözetim kamplarının bulunduğu veya hâlâ var olduğu yolunda kanıtlar olduğundan söz edildiği anlaşılıyor.

Bu konuda şüphelerin baştan beri yoğunlaştığı iki ülke, iddiaları şiddetle reddediyorlardı.

Aynı şekilde İngiltere hükümeti de CIA, ulusal hava sahası üzerinden geçmiş olsa dahi, tutukluların bu uçaklarla gizlice, işkence görme ihtimallerinin olduğu ülkelere nakledildiğine ilişkin kanıt olmadığını söyleyen ülkelerden biri.

Tepkiler gecikmedi

Rapora ilişkin haberlerin basına yansıması ardından, Polonya Başbakanı Kazimierz Marcinkiewicz, ülkesine yönelik suçlamaların asılsız olduğunu söyledi.

Romanya'da, CIA'in buradaki faaliyetlerini soruşturan komisyonun başkanı da Marty'nin iddialarının spekülasyondan ibaret olduğunu dile getirdi.

İngiltere Başbakanı Tony Blair ise raporun yeni hiç bir bilgi içermediğini belirtti.

BBC muhabiri, Avrupa hükümetlerinin nakil iddiaları karşısında kararsızlığa düştüklerini; hem insan haklarını savunup hem de radikal İslamcılarla mücadele etmenin baskısı altında olduklarına dikkat çekiyor.

ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, başta olağanüstü nakillerin yerleşik siyasetin araçlarından biri olduğunu savunmuş, ancak ABD'nin işkenceye hiç bir şekilde göz yummayacağının altını çizmişti.

CIA'in gizli uçuşları konusunda Avrupa Parlamentosu da bir soruşturma başlatmıştı.

46 Avrupa milletvekilinden oluşan bu komisyonun çalışmaları sürüyor.