Gündüz BMW'nin 3.20 serisine biniyor, gece 200 bin dolarlık BMW 6 serisini tercih ediyor. Gecesi 230 euro olan otelde kalıyor... Beverly Hills'ten aldığı tişörtünün fiyatı bin dolar... Ünlü tasarımcılara diktirdiği takım elbiseleri 10 bin dolardan başlıyor... Yaşı henüz 21. Doğukan Poyraz, yeni ekonominin sanal dünyasının yarattığı genç bir işadamı. Beş yıl önce kız arkadaşının fotoğrafını cep telefonuna yüklemek için geliştirdiği yazılım, hayatını değiştirmiş.. Bugün kazandığı milyon dolarlarla Bodrum gecelerinin yeni yüzü olmuş...
Poyraz, bilişim dünyasının yarattığı yeni işadamları arasında sadece bir örnek. Onun gibi pek çok genç için milyon dolarlık kazançlar artık hayal değil. GSM'e içerik üreten gençlerin kimi mesajla cep telefonuna müzik, kimi resim, kimi logo gönderiyor. 24 yaşında mobil içerik yazılım alanında çalışan Smsnet'in kurucularından Tolga Tezsevin, Logizmo'nun ortaklarından Burçin Ergünt, Mobilera'nın kurucularından Arda Kertmelioğlu, "İyi bir fikri olanın önünün açık" olduğunu söylüyorlar.
Mobil içerik yazılımı Türkiye'de gençler için büyük bir fırsat kapısı. Henüz beş altı yıllık bir geçmişi olan bu sektör özellikle gençlerin kontrolünde gelişiyor. Bu alanda faaliyet gösteren firmaların verdiği bilgilere göre sektör şu anda 250 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşmış durumda. Sektörün en eski firmalarından biri olan Logizmo'nun yaratıcılarından Alptekin Derinkök, Türkiye'de mobil içerik pazarının ortaya çıkışının, 1999 yılına dayandığını söylüyor. Derinkök, sektörün doğuşunu şöyle anlatıyor: "Bu işin miladı o yıl Bodrum'da Turkcell'in üst düzey yöneticilerinin ve sektör temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantı oldu. Bu toplantıda "dünyada GSM sektörü nereye gidiyor, Türkiye'de bu konuda neler yapabilir?" gibi konular masaya yatırıldı. Bir beyin fırtınası yaratıldı ve bugünkü GSM sektörünün durumu çizildi."
Cebim bana özel olsun diyenler pazarı büyüttü
Derinkök, bu işe girenlerin yüzde 60'ının "ne iş olsa yaparım" diyen ve sektörle hiç ilgisi olmayan sadece internette bir site kurmuş olan insanlardan oluştuğunu, kalan yüzde 20'sinin ise medya gibi büyük sermaye sahiplerinin olduğunu söylüyor. İçerik pazarında faaliyet gösteren firmalar arasında aylık ciroları bir trilyon lirayı bulanların olduğunu söyleyen Derinkök, yaptıkları işi ise şöyle özetliyor: "O kadar kompleks bir teknoloji yok yaptığımız işte. Sıfırdan bir teknoloji yaratmıyoruz. Herkes müzik dinliyor, herkes film seyrediyor, herkesin telefonu çalıyor. Cep telefonlarının tipi o kadar değişti ki. Artık insanlar bir farkındalık yaratmak istiyor. Cep telefonu için kimliğimin bir parçası diyorlar. İçinde çalan müzik de resim de bu kimliğin bir parçası. Müziğin her zaman kimliğin bir parçası olabileceğini bildiğimizden bu işe girdik, pazarı yarattık. Çok düşük bir miktarla bu işe girdik. 'Benim çok iyi fikrim var, ama param olmadığı için yapamıyorum' demekle olmuyor. Yapılması gereken çok büyük bir şey değil."
23 yaşında kurduğu şirket Turkcell'in ciro bazında en büyük iş ortağı oldu
Şu anda 29 yaşında olan Tolga Tezsevin, mobil içerik servisi pazarına 2000 yılında üç arkadaşı ile birlikte adım atmış. 6 yıl önce 10 bin dolar gibi küçük bir sermaye ile iş hayatına atıldıklarını belirten Tezsevin, kurdukları Smsnet isimli şirketlerinin şu anda Turkcell'in ciro bazında en büyük iş ortağı olduğunu söylüyor. "Birkaç ay içinde yatırdığımız parayı geri kazandık" diyen Tezsevin, tam rakamı teleffuz etmek istemese de yıllık cirolarının milyonlarca dolara ulaştığını kaydediyor. Tezsevin, şöyle devam ediyor: "
İşe bir daire tutarak başladık. İlk olarak kredi kartı ile melodiler ve siyah beyaz logolar sattık. Birkaç ay içinde yatırdığımız parayı geri kazanmıştık. İşler oldukça iyi gidiyordu. Ta ki 2001 yılında yaşanan ekonomik krize kadar. Krizde işlerinin kesilmesine rağmen iş yerimizi kapatmadık. Logo, melodi işinin yanı sıra web sitesi tasarlamaya başladık. Bu şekilde kriz dönemini aştık. 2002 yılında işler tekrar düzelmeye başladı. Aynı yıl Turkcell'in iş ortağı olduk."
Smsnet'in bugün 25 çalışanı ve iki ofisi bulunuyor. Logo ve içerik dışında başka faaliyetlerinin de olduğunu ifade eden Tolga Tezsevin, "Kısa bir süre önce müzik yapımcılığına da soyunduk" diyor. Tezsevin, "Özgün'ün kasetine sponsor olmuştuk. Kaset Universal'den çıkacaktı. Ancak Universal batınca, Özgün'ün kasetini biz çıkarmaya karar verdik. Böylece müzik yapımcılığına da el attık. Özgün'ün 'Elveda' albümü büyük ilgi gördü. Müzik yapımcılığını da melodi işi ile birlikte götüreceğiz. Bu konuda yeni projelerimiz olacak" açıklamasını yapıyor. Bu sayede içerikleri dışarıdan almak yerine kendilerinin üretmeye başladıklarını belirten Tezsevin, yılda 2 milyon kişiye içerik sattıklarını söylüyor. Tezsevin, müşterilerinin büyük çoğunluğunun ise 10 ile 25 yaş arasında olduğunu ve en fazla müzik içeriği satın aldıklarını belirtiyor.
Tarkan'ın Dudusu ile dünya çapında satış rakamına ulaştı
Gençlere milyonlarca dolar kazandıran içerik pazarının bir diğer öemli oyuncularından biri de Alptekin Derinkök. Eski bir Turkcell yöneticisi olan Alptekin Derinkök ve bugün 29 yaşında olan ortağı Burçin Ergünt ile 2000 yılında kurduğu Logizmo, yılda 5 milyon kişiye hizmet veriyor. Alptekin Derinkök'ün, internet ve mobil alanındaki ilk projeleri Turkcell tarafından bir yıllık eğitim için gönderildiği Standford Üniversitesi'nde şekillenmiş. Derinkök o dönemi, "1999'da eğitim için ABD'ye Silikon Vadisi'nin tam ortasında bulunan Standford'a gönderildim. O dönemde Silikon Vadisi'nde bin çeşit şey oluyordu. Ben de tam bu gelişmelerin ortasına düştüm. İlk kez orada, Türkiye'ye döndüğümde Turkcell için mobil internet alanında bir şeyler yapmak fikri doğdu. Okuldaki projelerimi de bu yönde hazırladım. 2000 yılında ABD'den bu projelerle geldim" diye anlatıyor.
Derinkök şöyle devam ediyor: "Turkcell de o sırada MapCo yani bilinen adı ile Shubuo projesi üzerinde çalışıyordu. Dünyada buna benzer teknolojiyi geliştiren iki firma vardı. Biri Vodafone ve Vivendi'nin ortaklığında bir girişimdi. Diğeri de bizdik. MacPo için şirket içinde 7-8 kişilik bir proje ekibi kuruldu. Ben de o zaman 23 yaşında olan ortağım Burçin Ergünt ile bu ekipte tanıştım."
Turkcell MapCo projesinde küçülme kararı alınca Derinkök ve Ergünt oradan ayrılıp kendi şirketlerini kurmaya karar veriyor. İki ortağın kurduğu Logizmo, başlattıkları logo-melodi hizmeti ile bir ilke imza atıyor. "İçerik pazarında günümüzde geçerli olan gelir paylaşımı modelinin ilk örneği ise biziz" diyen Alptekin Derinkök, sözlerine "Pazarın kendilerinden sonra hızlı bir büyüme trendi içine girdi. Bizim yaptığımız işin aynısını bir yıl sonra 18 firma Turkcell için yapıyordu. Bugün ise firma sayısı yüzlerle ifade ediliyor" diye devam ediyor.
O dönemde içeriklerin nasıl pazarlanacağının da büyük bir soru işareti olduğunu söyleyen Derinkök, bunun için de katalog modelini geliştirdiklerini söylüyor.
Sanatçılara şarkıları karşılığında ilk telif parasını ödeyen şirketin yine Logizmo olduğunu ifade eden Derinkök, "GSM operatörleri bile o günlerde sanatçılara telif parasını vermiyordu. İlk olarak Sezen Aksu'ya gittik. Aksu'ya şarkıları karşılığında kendisine telif ödeyeceğimizi söyleyince çok şaşırdı. İlk anlaşmamızı da Sezen Aksu ile yaptık" diyor.
Tarkan'ın Dudu şarkısı daha piyasaya çıkmadan Logizmo üzerinden cep telefonlarına yüklendiğini anlatan Alptekin Demirkök, "Dudu piyasaya çıkmadan iki hafta önce melodi olarak satışa çıkardık. İnanmayacaksınız 1 milyonun üzerinde satış gerçekleştirdik. Dünya çapında bir rakama ulaşmıştık. Tarkan da mutlu oldu, biz de mutlu olduk, Turkcell de mutlu oldu" diye konuştu.
Mobilera'nın yıllık cirosu 6 milyon YTL'nin üzerinde
Türkiye'nin katma değerli mobil hizmetler alanın en büyük firması olarak gösterilen Mobilera, 2001 sonunda üç Turkcell, ikisi Microsoft'ta çalışan ve en büyüğü 30, en küçüğü ise 21 yaşında olan bir grup arkadaş tarafından kurulmuş. Şirketin şu anda ulaştığı yıllık ciro ise 6 milyon 315 bin YTL. Mobilera sadece Türkiye ile de sınırlı kalmamış. Şirket, kurdukları işbirlikleri ile Ukrayna, Gürcistan pazarına da girmiş. Bu yılki yeni hedef pazarlar ise Kazakistan ve Bulgaristan. Şirketin kurucularından Ferda Kertmelioğlu kurulma aşamasını şöyle anlatıyor: "2002 sonunda şirketi kurduk. 2002 yılında ise tamamen mobil servislere konsantre olduk. Amacımız özel oyunlar, resimler, logolar ve yüksek katma değer sağlayan dijital içerikler satmaktı. 2003 yılında ise mobil pazarlama işine el attık. Bugün mobil pazarlama alanında Türkiye'nin en büyük markalarıyla çalışıyoruz. Bundan sonra kendimize yurtdışında büyüme hedefi koyduk."
Dünya mobil içerik pazarında |
|
|
|
en büyük payı müzik oluşturuyor |
|
|
|
|
|
|
|
Mobil içerik pazarı (milyon dolar) |
|
|
|
Mobil içerik türü |
2005 |
2010 |
Artış oranı (%) |
Müzik |
5.539 |
11.338 |
105 |
Oyun |
2.381 |
10.172 |
327 |
Bahis |
1.157 |
7.624 |
559 |
Video |
1.450 |
6.927 |
378 |
Logo&Melodi |
4.315 |
4.399 |
2 |
Erotik |
974 |
2.349 |
141 |
Sadece Turkcell için 250 servis geliştiriyorlar
*Mobil içerik, müzik, resim, haber, finans ve spor bilgilerine ulaşım, oyun ve chat'ten gibi eğlence ve haberleşme servislerinden oluşuyor.
*Mobil içerik pazarının başlangıcı Türkiye'de 1999 yılına dayanıyor.
*İçerik şirketi kurmak için 10 bin dolarlık bir sermaye yeterli.
*Türkiye'de içerik pazarının 6 yılda ulaştığı büyüklük 250 milyon dolar.
*Sadece Turkcell'in 250 servisi ve 200'ün üzerinde iş ortağı bulunuyor.
*Müzik içerikleri arasında yüzde 95 gibi yüksek oranda Türkçe parçalar tercih ediliyor.
*Turkcell'in sadece Çalarkendinlet servisini 1.98 milyon kişi kullanıyor.
*Bir içerik firmasının aylık cirosu 1 milyon doları buluyor..(REFERANS)