Tasarı, bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamayı, denetim standartlarını belirlemeyi, bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmeyi ve bunların faaliyetlerini denetlemeyi amaçlıyor.

Kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek üzere kamu tüzel kişiliğine haiz, idari ve mali özerkliğe sahip Türkiye Denetim Standartları ve Kamu Gözetimi Kurumu kurulacak.

Kurul; Maliye Bakanlığı ile TÜRMOB tarafından önerilecek 4'er aday arasından 2'şer kişi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından önerilecek 2'şer aday arasından 1'er kişi olmak üzere, Bakanlar Kurulu tarafından atanacak 9 üyeden oluşacak.

Kurul Başkanı ve üyeleri 6 yıl görev yapacak. Süresi biten Başkan ve üyeler yeniden atanamayacak. Kurul Başkan ve üyelerinin süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemeyecek. Ancak, ciddi hastalık veya sakatlık nedeniyle iş göremeyecekleri, atanmaları için gerekli şartları kaybetmeleri halinde görevleri Bakanlar Kurulu kararı ile sona erdirilecek.

Kurul Başkan ve üyeleri, bilimsel amaçlı ders ve konferans gibi etkinlikler hariç olmak üzere, Kurumdaki resmi görevlerinin dışında resmi veya özel hiçbir görev alamayacak, serbest meslek faaliyetinde bulunamayacak. Kurul üyeleri ayrıca ticaretle uğraşamayacak.

Kurul üyeleri ve diğer personel, kurumla ilgili gizlilik taşıyan bilgileri ve ticari sırları, görevlerinden ayrılmış olsalar bile, kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamayacak, kendilerinin veya başkalarının menfaatine kullanamayacak.

KURUL BAĞIMSIZ OLACAK

Kurul görevini yaparken bağımsız olacak. Hiçbir organ, makam, merci ve kişi, kurulun kararını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremeyecek. Kurul, haftada en az bir kez toplanacak.

Kurul üyeleri, eşi, evlatlıkları ve üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımlarıyla ilgili konularda müzakere ve oylamaya katılamayacak.

Kurul ikincil düzenlemeleri hazırlarken, katılımı ve saydamlığı sağlamak üzere, ilgili tarafların görüşlerine başvuracak. Kurul tarafından alınan düzenleyici nitelikteki kararlar yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilecek ve en geç 7 gün içinde Resmi Gazete'de yayımlanacak. Kurulun denetleyici nitelikteki kararları, kamuoyuna duyurulacak.

Kurul, yayımlanması ülke ekonomisi ve kamu düzeni açısından sakıncalı olan denetleyici nitelikteki kararların yayımlanmamasına da karar verebilecek.

KURULUN GÖREVLERİ

Kurul, finansal tabloların; işletmelerin finansal durumunu, performansını ve nakit akışlarını Türkiye Muhasebe Standartları doğrultusunda gerçeğe uygun olarak sunumunu, kullanıcıların ihtiyaçlarına uygunluğunu, güvenilirliğini, şeffaflığını, karşılaştırılabilirliğini ve anlaşılabilirliğini sağlamak amacıyla kamu yararını da gözetmek suretiyle uluslararası standartlarla uyumlu ulusal denetim standartlarını oluşturmak ve yayımlamakla görevli olacak.

Bağımsız denetim kuruluşlarının kuruluş şartlarını ve çalışma esaslarını belirleyecek. Bu şartları taşıyan kuruluşları yetkilendirerek listeler halinde ilan edecek ve bunları oluşturacağı resmi sicile kaydederek, kurumun internet sitesinde kamuoyunun erişimine sürekli olarak açık tutacak.

Kurul; bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarının faaliyetleri ile denetim çalışmalarının, kurumca yayımlanan standart ve düzenlemelere uyumunu gözetleyecek ve denetleyecek, inceleme ve denetimler sonucunda aykırılıkları saptanan bağımsız denetim kuruluşlarının faaliyet izinlerini askıya alabilecek veya iptal edebilecek.

YABANCI DENETÇİLER YETKİLENDİRİLEBİLECEK

Kurul, aykırılıkları saptanan bağımsız denetçilerin faaliyet izinlerinin askıya alınması veya iptali, disiplin ve soruşturma işlemleri ile bunlara yönelik oluşturulacak kalite güvence sistemini gözetlemek ve bu alanlardaki eksiklik ve aksamaların düzeltilmesi için TÜRMOB tarafından gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamakla görevli olacak. Kurul ayrıca Türkiye'de bağımsız denetim yapacak yabancı ülke denetçilerini mütekabiliyet esasına göre yetkilendirecek.

Denetime olan güvenin artmasına ve denetimin kalitesini sağlamaya yönelik gerekli diğer düzenlemeleri yapmak da kurulun görevleri arasında sıralandı.

Kurumun gelirlerinin, giderlerini karşılaması esas olacak. Kurumun bütçesi, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirlenen usul ve esaslara göre hazırlanacak ve kabul edilecek. Ancak, genel bütçeden kuruma Hazine yardımı yapılabilecek.

KAMU YARARINI İLGİLENDİREN KURULUŞLARIN BAĞIMSIZ DENETİMİ

Kamu yararını ilgilendiren kuruluşlarda denetim, sadece bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılacak.

Bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler; denetledikleri finansal tablo, bilgi ve raporlara ilişkin olarak hazırladıkları bağımsız denetim raporlarının denetim standartlarına aykırı olması ile bu raporlardaki yanlış, eksik ve yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararlardan hukuken sorumlu olacak.

Bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler, verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla genel şartları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen sorumluluk sigortası yaptıracak.

Bağımsız denetçilerin kalite güvence incelemeleri, usul ve esasları Kurum ve TÜRMOB tarafından müştereken belirlenecek ilkelere uygun olarak TÜRMOB tarafından yapılacak.

Bu incelemelerin yürütülmesi için TÜRMOB bünyesinde yeterli sayıda kalite güvence uzmanı istihdam edilecek. Ancak bağımsız denetim alanında nihai sorumluluğa sahip olan Kurum, gerekli hallerde bağımsız denetçileri de bu kapsamda inceleyebilecek.

Kurum, incelemeleri kendi meslek personeli eliyle yürütebileceği gibi, gerekli hallerde kanunlarla belirli alanları düzenleme ve denetleme yetkisini sahip olan Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili denetim birimleri aracıyla da yürütebilecek.

Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşları, yapılan incelemeler sonucunda tespit edilen görüş ve öneriler doğrultusunda gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak. Kurumca belirlenen sürede gerekli tedbirleri almayanlar hakkında uyarı, lisansın askıya alınması ve iptali dahil uygun yaptırımlar uygulanacak.

İnceleme için görevlendirilen kişiler; ilgili rapor, defter, belge ve çalışma kağıtları ile elektronik, manyetik ve benzeri ortamlarda tutulanlar dahil tüm kayıtları ve diğer bilgi ihtiva eden araçları incelemeye ve bunların örneklerini almaya, işlem ve hesapları denetlemeye, ilgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya, gerekli tutanakları düzenlemeye yetkili olacak.

SUÇ VE CEZALAR

İzinsiz olarak bağımsız denetim faaliyetinde bulunan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulduğu halde bağımsız denetim faaliyetlerine devam eden gerçek kişilerle tüzel kişilerin yetkilileri, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

Bu Kanuna göre, Kurum veya Kurum tarafından görevlendirilecek kişilerce istenecek bilgileri vermeyen, eksik veya gerçeğe aykırı olarak verenlerle defter ve belgeleri görevlilere ibraz etmeyen, saklayan, yok eden veya bunların görevlerini yapmalarını engelleyenlere, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 200 günden 1000 güne kadar adli para cezası verilecek.

Kasten veya gerekli mesleki özeni göstermeksizin gerçeğe aykırı denetimraporu düzenleyenler, Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine tabi olacak.

İDARİ PARA CEZALARI

Yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket ettiği tespit edilen gerçek ve tüzel kişiler hakkında, gerekçesi belirtilmek suretiyle Kurul tarafından 15 bin YTL'den 75 bin YTL'ye kadar idari para cezası verilecek.

İdari para cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin tekrarı halinde, verilen para cezası 2 katı, ikinci ve daha sonraki tekrarlarda 3 katı artırılarak uygulanacak.

Kurul kararları, kesin olacak. Kurulun düzenleyici ve denetleyici nitelikteki kararlarına karşı açılacak davalar, ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülecek. Danıştay, Kurul kararlarına karşı yapılan başvuruları acele işlerden sayacak.Tasarıyla Türkiye Denetim Standartları ve Kamu Gözetimi Kurumuna, 165 kadro ihdas ediliyor.

Kanun tasarısının genel gerekçesinde, tasarıyla farklı otoriteler tarafından aynı alanda farklı düzenlemeler yapılmasının neden olduğu bağımsız denetim alanındaki karmaşanın ortadan kaldırılmasının amaçlandığı bildirildi.Gerekçede, şöyle denildi:

'Tasarıyla; mali tabloların ülke genelinde tek tip düzenlenmesi ve denetim standartlarında yeknesaklığın sağlanması, etkin bir kamu gözetim sistemi oluşturularak bağımsız denetim alanında gerekli kalite ve güvenilirliğin sağlanması, mali tabloların, uluslararası gelişmeler ve uluslararası standartlarla uyumlu ulusal denetim standartları uyarınca denetlenmesi, işletmelerimizin mali gücünün, karşılaştırabilir ölçeklere göre hesaplanabilmesini temin ederek rekabet güçlerinin artırılması, işletmelerimizin bağımsız denetimden geçen mali tablolarının uluslararası alanda kabul görmesi ile kredi bulmalarının kolaylaştırılması, daha güçlü ve şeffaf bir sermaye piyasasının oluşturulması, kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye katkı sağlaması hedeflenmektedir.'