GÜNGÖR URAS/MİLLİYET

26 Ağustos 2011 tarihinde bu köşede yayınlanan yazının başlığı “Doğalgaz ve elektriğe zam gecikti, bu nedenle büyük olacak” idi. Gerçekten de büyük oldu.
n Geçen perşembe önce elektrik fiyatlarına zam geldi. Meskenlerde kullanılan elektriğin fiyatı yüzde 9.57 oranında artırıldı.
n Cuma günü doğalgaz zammı açıklandı. Konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatları yüzde 12.2 ila yüzde 14.3 oranında zam gördü. Bir ay önce de yazmıştım.
n Doğalgaz ve elektriğe zam kaçınılmaz. İşin kötüsü zamda gecikildiği için büyük ölçüde zamma ihtiyaç var. Şimdilik zammın ucu görüldü. Bu yetmez. Arkası gelecek.
n Zammın nedeni (1) Doğalgaz anlaşmalarındaki hatalar, yanlışlar, bu nedenle yenilen kazıklar. (2) İthal ettiğimiz doğalgazın fiyatındaki artış. (3) Döviz fiyatındaki artıştır.
n Bundan önce de doğalgaz ve elektriğe zam gelirdi ama, “Otomatik Fiyat Ayarlaması Sistemi” içinde fiyatlar en geç 3 ayda bir düzeltilirdi.
n Geliniz görünüz ki “Otomatik Ayarlama Sistemi” 34 aydır çalıştırılmadı. Bu nedenle ufak ufak yapılması zorunlu zamlar birikti. Doğalgaza (Şimdilik yapılan zam dahil, toplam) yüzde 35 dolayında, elektriğe ondan birazcık daha düşük zam yapılması gerekiyor.
n Rusya son 29 ayda sattığı doğalgaz fiyatını yüzde 39 artırdı. Diğer gaz satıcıları da fiyata benzer ölçüde zam yaptı. Unutmayalım santrallar ve sanayi gazla çalışıyor.
n Doğalgaz ithalatçısı Botaş’ın ithal ettiği doğalgaza 2010 yılında toplam ödemesi 16.4 milyar TL. Demek ki, doğalgaz fiyatındaki artışın Botaş’a yıllık yükü 5-6 milyar TL’ye ulaşıyor. Ayrıca kullanmadığımız gaza 3 yılda ödenen toplam 2.5 milyar dolar büyüklükte bir fatura var. Bütün bunlar daha önce yapılan gaz anlaşmalarındaki hatalardan-yanlışlardan kaynaklanıyor.
n Doğalgazın yüzde 55’ini elektrik üretmekte, yüzde 23’ünü sanayi cephesinde, yüzde 22’sini ise konutta kullanıyoruz.
Doğalgaza zam gelince toplam elektriğin yüzde 48.9’unu üreten doğalgaz santralları da elektrik fiyatını arttırmak zorunda kalıyor.
n Elektriğin yüzde 45’ini sanayi, yüzde 15’ini ticarethaneler kullanıyor. Elektrik ve doğalgazda yaşahah fiyat artışı konut halkı kadar sanayiciyi de üzüyor. Çünkü maliyetler yükseliyor. Sonunda fatura mal ve hizmet fiyatlarındaki artış yolu ile gene halkın sırtına biniyor.
Açık anlatımıyla doğalgaz ve buna bağlı elektrik zammı doğrudan ve dolaylı olarak hane halkını hem üzüyor, hem eziyor. Unutmayınız, bu zamlar son değil. Devamı da gelecek... (1) Elektrik üretiminde doğalgaza bağlandık. (2) Sorumlular doğru dürüt doğalgaz anlaşması yapamadı, yapamıyor. Petrol fiyatları inse de bizde doğalgaz faturası büyüyor. (3) Döviz fiyatındaki artış faturayı büyütüyor.

Rusya gaz keser mi?
Enerji Bakanı Rusya’nın fiyat indirimine yanaşmaması nedeniyle Botaş’ın Batı Hattı’ndan gaz alımını durdurduğunu açıkladı. Bu hat üzerinden yılda 6 milyar m3 gaz geliyordu. Biz 2008 yılında 37.8 milyar metreküp gaz kullandık. Tüketim 2010 yılında 32.4 milyar metreküpe düştü. Botaş’ın 6 ülke ile yılda toplam 57.8 milyar metreküp gaz alım anlaşması var. Rusya’dan 3 hatdan yılda 30 milyar metreküp gaz alıyoruz. Rus gazının özelliği sorunsuz-kesintisiz olması. Diğer ülkeler genelde “kaprisli” satıcı.
Hükümetimiz Rusya ile iyi ilişki içinde gibi görüntü veriyor. Enerji Bakanı Rusya’ya gidip geliyor. Anlaşmalar imzalıyor. Nükleer santral işinde bağlandık. O nedenle Enerji Bakanlığı’nın açıklamaları ve kararı kafa karıştırdı. Enerji Bakanı, Botaş’ın kullanmayacağı Batı Hattı’ndan özel sektörün gaz alımı yapabileceğini söylüyor. Mevcut gaz alım anlaşmaları kesintisiz işler ise Botaş’ın sona erdirdiği 6 milyar m3’lük alım anlaşmasının ülkenin gaz ihtiyacında olumsuz etki yapmayacağı anlaşılıyor. Ümit edilir ki bu anlaşmazlık sonucu Ruslar diğer hatlardan gaz sevkiyatını kesmez. Keserler ise, bu kış hem ısınamayız hem de elektrik santralları stop eder ve karanlıkta kalırız.