Botaş, gaz fiyatlarını dünden geçerli olmak üzere konutlarda yüzde 16,88, sanayide de yüzde 18,77 artırdı. Yaz mevsimi sebebiyle aylık faturalara düşük miktarlarda yansıyan zamlar, kışın tüketimin artmasıyla kendisini gerçek anlamda hissettirecek. Geçen kış aylık ortalama 200 yeni lira ödeyen abonenin faturası önümüzdeki kış aylarında 280-300 yeni liraya çıkacak. Elektrik ve gaz fiyatlarındaki ayarlama, 1 Temmuz itibarıyla Yüksek Planlama Kurulu tarafından yapılıyor. Yeni sisteme göre fiyat ayarlamaları, doğalgaz için her ay, elektrik için yılda üç kez uygulanacak. Buna göre doğalgaz fiyatlarıeylülde, elektrik fiyatları ise ekim ayında tekrar tespit edilecek.

Beş yıl enerji fiyatlarını yükseltmeyen AK Parti hükümeti, uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarında meydana gelen artış üzerine bu sene başından itibaren elektrik ve doğalgaza toplamda yüzde 50'ye varan zam yaptı. Son olarak konutlarda doğalgazın metreküp fiyatı yüzde 16,88, sanayide ise yüzde 18,77 oranında artırıldı. Botaş'tan yapılan açıklamada, Yüksek Planlama Kurulu kararı ile yeni bir uygulama olarak enerji KİT'lerinde 1 Temmuz 2008'den itibaren maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizmasına geçilmesinin kararlaştırıldığı belirtilerek, söz konusu zammın bu çerçevede yapılan hesaplamalar neticesinde yapıldığı vurgulandı. Yetkililer, yeni sisteme göre ilk uygulamanın doğalgaz zammıyla başladığını, ancak elektrik fiyatlarında tarifenin yeniden belirlenmesi için şirketlerden herhangi bir başvurunun yapılmadığını belirtiyorlar.

Yeni sisteme göre fiyat ayarlamaları, doğalgaz için her ay, elektrik için yılda üç kez uygulanacak. Buna göre doğalgaz fiyatları eylülde, elektrik fiyatları ise ekim ayında tekrar tespit edilecek. Enerji uzmanı Arif Aktürk, Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararıyla Botaş'ın her ay uygulayacağı satış fiyatını bir önceki ay ile geçen ay arasındaki alım fiyatı ile kur farkı mertebesinde yeniden ayarlaması gerektiğini söyledi. Aktürk'e göre ağustos fiyatı, temmuz ile haziran arasındaki alım farkı ve kur farkının artış oranı mertebesinde belirlendi. Botaş'ın alım fiyatları, üçer aylık dönemler ve geçmiş petrol fiyatlarının ortalamasıyla yeniden hesaplanıyor. Arif Aktürk'e göre, petrol fiyatlarında gerileme olması halinde birim fiyatlarda düşüş olabilir. Aktürk, gaz fiyatlarında gerçek rekabet için, ithalatın tamamen serbest bırakılmasını istedi.

Zamlar, katlanarak yansıyor

Doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki artış, tüketicilerin tepkisini çekiyor. Tüketici Hakları Derneği uzmanı avukat Bülent Deniz, son zamları haksızlık olarak değerlendiriyor. Artışın Türkiye ve dünya gerçekleriyle uyuşmadığını vurgulayan Deniz'e göre, zamlar katlanarak birim fiyatlara yansıyor. Dolayısıyla gerçek anlamda zamlar, doğalgaz ve elektrik tüketiminin arttığı dönemlerde hissedilecek. "Son 6-7 aylık artış, kabul edilemez. Petrol fiyatları düşüyor, dolar kuru geriliyor, enflasyon rakamları ortada." diyen Deniz, son zammın geri çekilmesini istedi. Zamları değerlendiren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri, zamların kendileriyle bir ilgisinin olmadığını ifade ediyor. Elektrik ve doğalgaz fiyatlarının YPK kararıyla 1 Temmuz'dan itibaren otomatik fiyatlandırmayla (maliyet bazlı) belirlendiğini ifade eden bir bakanlık yetkilisi şu bilgiyi verdi: "Yüksek Planlama Kurulu kararıyla, Hazine, Maliye gibi kurumların çalışmasıyla doğalgaz fiyatları her ay ayarlanıyor. Petrol fiyatları arttığı için doğalgaz fiyatları da artıyor. Elektrikte de aynı durum söz konusu. Fakat, otomatik fiyatlandırma sürekli zam olarak algılanmamalı. Petrol fiyatları düşünce gaz ve elektrik fiyatları da düşecek."

Botaş, doğalgaza bu yıl üç kez zam yaptı. İlk olarak fiyatlar 1 Ocak'ta konutlarda yüzde 7,4, sanayide ise yüzde 8,3 artırılmıştı. 1 Haziran'da ise konutlar için yüzde 7,4, sanayi için yüzde 8,3 oranında artış yapıldı. Sene başından itibaren elektrik fiyatları da zamlı bir dönem geçirdi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ'nin (TEDAŞ) nihai tüketiciye satacağı elektrik fiyatının 1 Temmuz'dan geçerli olmak üzere ev ve işyerlerinde yüzde 21, sanayide ise yüzde 22 artırılmasını kararlaştırmıştı. Hükümet, daha önce, bu yıl ocak ayından geçerli olmak üzere konutlarda yüzde 15, sanayide yüzde 10 olarak zam yapılmasını kararlaştırmış, enflasyon güncellemesinin etkisiyle bu oranlar tüketiciye konutta yüzde 19,5 ve sanayide de yüzde 12 olarak yansıtılmıştı. Bu da yılbaşından beri konutta toplam yüzde 44,6, sanayide ise toplam yüzde 36,6 oranında zam yapıldığı anlamına geliyor. Yine maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması çerçevesinde EPDK, Türkiye Elektrik Ticaret AŞ'nin (TETAŞ) toptan elektriğe 1 Temmuz'dan geçerli olmak üzere yüzde 12,7 zam yapılmasına ilişkin tarife başvurusunu da onaylamıştı.