Seçimlerin ardından uygulanmaya başlayan politikalarla yükselmeye başlayan enflasyon yılın zirvesine ulaştı. Ağustos ayında Merkez Bankası’nın yılsonu tahminini yakalayan enflasyon oranı, eylül ayında da yükselişini sürdürdü.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 61,53, aylık enflasyon ise yüzde 4,75 oldu.

Üretimin bollaştığı dönem olarak bilinen yaz ayları pahalılıkla geçerken TL'de yaşanan değer kaybının birikimli etkisi ve vergi artışlarının etkisi devam etti. Eylülde endekste yer alan 143 temel başlıktan 128’inde fiyat artışı gerçekleşti. Aylık bazda en yüksek artış okulların açılmasının da etkisiyle yüzde 30,27 ile eğitim harcamalarında oldu. Eğitim kalemini yüzde 10,03 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 5,76 ile konut takip etti.

Merkez Bankası’nın yılsonu enflasyon tahmini yüzde 58 olurken Orta Vadeli Program'da (OVP) yılsonu enflasyonu yüzde 65 olarak öngörülmüştü. Ancak eylül enflasyonu yılsonu enflasyon beklentilerinin yükselmesine neden oldu.

MEMUR ZAMLARI ÜÇ AYDA ERİDİ

Resmi enflasyondaki tırmanış sürerken TÜİK verilerine göre temmuz-ağustos-eylül aylarını kapsayan üç aylık tüketici enflasyonu yüzde 25,1 oldu. Böylece yılın ikinci yarısı için memur maaşlarına ve emekli aylıklarına yapılan zam üç ayda eridi.

Gıda enflasyonu ise ortalama enflasyon oranının üzerinde seyretmeye devam ediyor. TÜİK, eylülde gıda enflasyonunu ortalama enflasyonun yaklaşık 14 puan üzerinde, yüzde 75,1 olarak hesapladı.

Açıklanan resmi rakamlar farklı gelir gruplarının karşılaştığı enflasyonu yansıtmıyor. DİSK-AR’ın farklı gelir gruplarını baz alarak yaptığı hesaplama ise tabloyu ortaya koydu. DİSK-AR’ın hesaplamasına göre emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 92,3 oldu. En yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 118 olarak gerçekleşti.

Yüksek gelir gruplarının enflasyonu daha düşük oranda hissettiğini kaydedilen DİSK-AR’ın açıklamasında, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 54,7 olduğunu hesaplandı. DİSK-AR açıklamasında bu durumun enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiği tespit edildi.

DÜŞÜŞ MAYISTAN SONRA

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunum yapan Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, para politikasındaki kararlılığı, attıkları adımlarla gösterdiklerini söyledi. Erkan, "KKM azalırken rezervde artış yaşanması, TL’ye geçiş stratejisinin başarıyla ilerlediğini gösteriyor. Yıllık enflasyonda düşüşü baz etkisiyle Mayıs 2024’ten sonra görmeye başlayacağız. 2025’te istikrar dönemi olacak ve 2026’da enflasyonu tek haneye indireceğiz" diye konuştu. 

ÜRETİCİ ENFLASYONU EYLÜLDE % 47,4 ARTTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 Eylül’e ilişkin Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksini (Yİ-ÜFE) açıkladı.  Buna göre, Yİ-ÜFE 2023 Eylül’de bir önceki aya göre yüzde 3,40, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 36,06, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,44 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 65,55 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 69,43 artış, imalatta yüzde 55,05 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 17,08 azalış, ve su temininde yüzde 68,36 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 45,79, dayanıklı tüketim malında yüzde 61,94, dayanıksız tüketim malında yüzde 67,98, enerjide yüzde 13,41 ve sermaye malında yüzde 65,83 artış olarak gerçekleşti.