Gazete Duvar'dan Dilek Dindar''ın   KFC ve Pizza Hut işçileriyle ilgili haberi şöyle: 

 KFC ve Pizza Hut işçileri halen çalışıyor göründüğü için başka bir işe giremez, girerse tazminat haklarını kaybeder. ‘Ama işyeri kapandı, haklı fesih yapıyorum’ da diyemez çünkü kanun izin vermez.Geçtiğimiz günlerde dünyaca ünlü iki marka KFC ve Pizza Hut’ın Türkiye’deki tüm şubeleri kapandı ve 7000 işçi maaşlarını dahi alamadan işsiz kaldı.

 İşsiz dedim ama resmi olarak değil, TÜİK istatistiklerine giremeyecekler yani. Çünkü işyerleri kapandı ama işten çıkışları yapılmadı. Dolayısıyla işsizler ama ne paralarını alabiliyorlar ne de başka bir işe girebiliyorlar.

O yüzdendir ki, ülkenin farklı noktalarından yaptıkları eylemler ve açıklamalarla bizlere, yıllardır peşin peşin vergisini ödedikleri devlete, devleti yönetenlere, doğrudan bu alandan sorumlu Çalışma Bakanına seslerini duyurmaya çalışıyorlar.

Konuyu malum kişiye anlatır gibi tane tane anlatayım:

KFC ve Pizza Hut, dünyanın pek çok yerinde binlerce şubesi olan global iki marka. Sahibi ise ABD’li Yum! Brands isimli şirket. Bu şirket Türkiye’deki şubelerini 2020 yılı sonunda çalışanlarıyla birlikte franchise anlaşması ile İş Gıda şirketine devretti.

Geçen 4 yıl içinde bolca parlatılan İş Gıda ve patronu İlkem Şahin için işler iyi gitmedi. Önce ABD’li Yum! Brands, standartların karşılanmadığı gerekçesiyle franchise anlaşmasını fesh etti ardından da İş Gıda, 31 Ocak 2025’te konkordato ilan etti ve Türkiye’deki 254 Pizza Hut 283 KFC şubesi kapandı. Bu şubelerde çalışan 7000 işçi içinse, deyim yerindeyse kabus dolu günler başladı. (Bu sürecin ayrıntıları için Bahadır Özgür yazısını okumanızı öneririm.) Anlayacağınız iki şirket de kendini kurtarmanın yolunu bulmuştu. Peki ama 7000 işçi? Onların maaşlarını, tazminatlarını kim ödeyecek? Muhatapları kim?

KONKORDATODA İŞÇİ HİLELERİ… İKTİDAR KİMİ KORUYOR?
Konkordato özellikle pandemi ile aşina olduğumuz bir kavram. İflasın eşiğine gelen şirketlerin, borçlarını faizsiz olarak yeniden yapılandırmak için başvurdukları hukuki bir yöntem. İşçi alacakları da bu sürecin içerisinde ve kanuna göre imtiyazlı alacaklar olarak tanımlanıyor. Ancak uygulamada durum farklı, finansal alacaklar ve devlet alacaklarından sonra geliyor. Hatta 2021 yılında iktidar bunu daha da somutladı ve kanunda yaptığı değişiklikle, işçi alacaklarını ‘Alacakları rehinli olan alacaklılardan ve devletin alacaklarından sonraki sıraya’ koydu.

Sonrası kalırsa ne ala! Ki genelde kalmaz çünkü ‘Minareyi çalan kılıfı çoktan hazırlamıştır!’

KONKORDATODA İŞÇİNİN TAZMİNATI NASIL ENGELLENİR?
Konkordato ilanında bir diğer uygulamada ise, tazminatlar alacak listesine girmesin diye genellikle işçiler işten çıkarılmaz. KFC ve Pizza Hut işçileri için de aynı durum yaşanıyor. Bu durumda olan işçi halen çalışıyor göründüğü için başka bir işe de giremez, girerse tazminat haklarını kaybeder. ‘Ama işyeri kapandı, haklı fesih yapıyorum’ da diyemez çünkü kanun buna izin vermez.

Anlayacağınız konkordato işçiyi değil patronu korur!

Elbette hukuken yapılacak bir şey yok demiyorum. Bu konuda yıllardır etkin mücadele veren hukukçularımız var ve hukuki süreç mücadelenin de bir parçası.

PEKİ BÜYÜK PATRONUN HİÇ Mİ SUÇU YOK? YUM! BRANDS BU İŞİN NERESİNDE?
Yum! Brands ve İş Gıda arasındaki franchise sözleşmesinden başta bahsetmiştim. Franchesing, taşeron çalışmanın gıda sektöründeki afili ismi. Yani ürünü, o ürünün nasıl yapılacağını, hammaddesinden logosuna her şeyi asıl şirket belirler. İşletmeci de uygular.

KFC ve Pizza Hut için de durum böyle. Dünyanın neresine giderseniz gidin aynı logo, aynı ürün, aynı tat… İşçilerin şapkalarından restoran düzenine kadar her şey aynıdır. Tüm bunları ve dahi işin akışını asıl patron yani Yum! Brands belirler. Türkiye’de de durum budur. İşletmeci ise İş Gıda’dır.

Tüketici franchesing'i bilmez, markaya güvenir ve satın alır. İşçi için de durum aynıdır. O da markaya güvenir, markanın güvencesindedir. O nedenle 7000 işçi aynı zamanda KFC ve Pizza Hut işçisidir.

Hal böyleyken KFC ve Pizza Hut’ın patronu Yum! Brands ne yapacak? Sözleşmeyi fesh etmek onu sorumluluktan kurtaracak mı? Yarın yeni bir franchise anlaşmasıyla şubelerini yeniden açarsa nasıl karşılık bulacak?

Açıktır ki, bu soruların cevabını işçilerin mücadelesi ve toplumun onlara desteği verecek.