Kurban Bayramı'nın yaklaşması nedeniyle, besicilerin ellerindeki hayvanı satmaması da fiyatların artışını tetikledi.

Ankara Ticaret Borsası verilerine göre, 2008 yılı sonları, 2009 yılı başlarında 9-10 lira arasında değişen kuzu karkas etinin kilogram (Kg) fiyatı, bugünlerde 16-17 liradan işlem görüyor. Kuzu etinin fiyatında yüzde 60'a varan artışta, küçükbaş hayvan varlığındaki azalma yanında, Ortadoğu ülkelerinin, koyun ithalatında domuz gribi riski nedeniyle Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkeler yerine Türkiye'ye yönelmeleri de etkili oldu.

 1990'lı yıllara kadar zaman zaman 3 milyon başa kadar çıkan Ortadoğu ülkelerine yönelik Türkiye'nin koyun ihracatı, bu ülkelerin Avustralya ve Yeni Zelanda'ya yönelmesi nedeniyle son yıllarda durma noktasına kadar gelmişti. Uzmanların verdiği bilgiye göre, dünyada domuz gribi salgının artması üzerine İran, Irak, Suriye, Suudi Arabistan gibi ülkeler, Türkiye'ye yöneldi.

Bu talebin etkisiyle, Türkiye'nin hayvan ihracatında, Ocak-Ağustos döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 303'ün üzerinde artış meydana geldi. Geçen yılın Ağustos ayında 934 bin dolar olan hayvan ihracatı yüzde 85,5 artarak 1 milyon 732 milyon dolara, geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 5 milyon 445 milyon dolar olan hayvan ihracatı da bu yıl yüzde 303,1 artışla 21 milyon 950 bin dolara yükseldi. 

Ocak-Ağustos döneminde 80 bin 918 baş koyun ihraç edildi. İhracatın büyük bölümünün Lübnan'a yapıldığı, Lübnan'dan Suudi Arabistan ve diğer İslam ülkelere dağıtıldığı belirtiliyor. Ancak, kayıtlı ihracat dışında, İran, Irak, Suriye gibi ülkele sınırlardan oldukça fazla miktarda koyun geçirildiği, fiyatları esas etkilen unsurun bu olduğu belirtiliyor. 

Aynı dönemde, hayvan ithalatının ise azalması dikkat çekti. Türkiye genellikle koyun ihraç ederken, hayvan ve et ithalatına izin verilmiyor. Sadece yeni kurulan işletmelerin damızlık ihtiyacını karşılamak üzere genellikle büyükbaş damızlık hayvan ithalatına izin veriliyor. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, geçen yılın Ağustos döneminde 3 milyon 170 bin dolar olan hayvan ithalatı yüzde 42,5 azalma ile bu yıl 1 milyon 824 bin dolara, Ocak-Ağustos döneminde 32 milyon 74 bin dolar olan hayvan ithalatı ise yüzde 34,1 azalma ile 21 milyon 149 bin dolara geriledi. 

Verilen bilgiye göre, Türkiye, 1999'dan bugüne kadar 20 bin büyükbaş damızlık hayvanın ithalatına izin verdi. 

Konuyla ilgili çevrelerin iddialarına göre, Türkiye'den Ortadoğu ülkelerine yönelik kayıtlı ihracat yanında, kayıt dışı bir şekilde sınırlardan bu ülkelere hayvan geçiriliyor. Önceden, komşu ülkelerde koyun eti fiyatları düşük, Türkiye'de ise yüksek olması nedeniyle bu ülkelerden Türkiye'ye yönelik hayvan hareketi yaşanırken, son dönemlerde bu ülkelerde et fiyatlarının Türkiye'nin 2 katına ulaşması nedeniyle Türkiye'den bu ülkelere yönelik hayvan çıkışı oluyor. İlgili çevreler, fiyatlardaki artış nedeniyle, Türk cumhuriyetlerden getirilen sürülerin de Türkiye üzerinden geçirilerek bu ülkelere satıldığını öne sürüyorlar.

Geçen yıl İran, Irak, Suriye gibi ülkelerde kuraklık yaşandığını, bunun hayvancılığı da olumsuz etkilediğini anlatan yetkililer, bir taraftan hayvancılıkta sorun yaşanırken, kuş gribi nedeniyle insanların tavuk etinden kırmızı ete kaymasının fiyatların artmasında etkili olduğunu belirtti. Bunun üzerine bu ülkelerin Avustralya ve Yeni Zelanda'dan ithalata yöneldiğini, ancak domuz gribi salgınının ortaya çıkmasıyla bu ülkelerden de ithalatı durdurduğunu kaydeden yetkililer, ithalatta, daha güvenli buldukları Türkiye ve Türk cumhuriyetlerine yönelince, Türkiye'de yurtiçinde koyun/kuzu eti fiyatlarının arttığını vurguladı.

Türkiye'de koyun eti talebinin giderek düştüğünü, özellikle genç nesilin koyun/kuzu etini tercih etmemesi nedeniyle, koyun-kuzu etinin fiyatının artmasında iç talebin fazla etkili olmadığını anlatan yetkililer, yaklaşan Kurban Bayramı nedeniyle besicilerin besiye aldıkları hayvanları satmak istememesinin de alıcıların koyun-kuzu bulamamasına yol açtığını kaydetti. Uzmanlar, besilerin tamamlanması ile Kurban Bayramı döneminde ve kış aylarında daha fazla hayvanın piyasaya ineceğini, o zaman fiyatların düşebileceğini belirtiyorlar. Irak'ta da savaşın sona ermesinden sonra halkın gıdaya olan talebinin arttığını, bu ülkeye yönelik satışlarda da artış olduğunu anlatan yetkililer, talebin böyle devam etmesi halinde, şimdiye kadar zarar eden besicilerin, ilerde oldukça iyi kazanç sağlayacağına işaret ediyor.

Koyun-kuzu fiyatlarının son 4-5 yıldır hemen hemen aynı seviyelerde kaldığını, besicinin zarar ettiğini anlatan bir yetkili, '10-12 kilogramlık bir kuzu, 70-100 liraya, 2-3 torba yem fiyatına satılıyordu. Besici bu işten zarar etti. Eğer talep devam ederse, besici bu yıl hayvandan kar edecek' dedi.

Yetkililerin verdiği bilgiye göre, Türkiye üzerinden İran, Irak, Suriye'ye geçirilen hayvanlar, Lübnan, Ürdün ve Suudi Arabistan gibi bölge ülkelerine satılıyor. bakanlık yetkilileri, Türkiye'de de koyun ve koyun eti fiyatlarının artması nedeniyle, İran, Irak, Suriye, Suudi Arabistan gibi ülkelerdeki fiyatlarla dengelendiğini, dolayısıyla artık hayvan çıkışının duracağının öngörüldüğünü belirtiyor.(YENİ ŞAFAK)