TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI TÜRK ANONİM ORTAKLIĞI KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI 
 

    MADDE 1- 11/1/1954 tarihli ve 6219 sayılı Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı Kanununun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

    “MADDE 3- Bankanın merkezi Anasözleşmesinde yazılı olan yerdir. Banka Genel Kurulu, Bankanın merkezinin yurt içinde başka bir ile nakline karar verebilir. Banka, yurt içi ve yurt dışında lüzum gördüğü yerlerde, Bankacılık Kanunu hükümlerine göre şube açabilir. Her türlü bankacılık işlemlerinin yapıldığı bu şubeler, kamu bankası şubeleri niteliğinde olup bu şubelere kamu kuruluşlarına ait paralar da yatırılabilir.” 

      MADDE 2- A) 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

      “Bankanın merkezi İstanbul’dadır.” 

      B) 1211 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

“Banka Meclisi toplantıları İstanbul’da yapılır.”

      C) 1211 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

       “f) Bilgi istemeye ve istatistiki bilgileri toplamaya ilişkin usul ve esasların belirlenmesi,”  

      D) 1211 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (I) numaralı fıkrasının (b) bendindeki “43 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 44 üncü maddesinde belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya gerçeğe aykırı bilgi ve belge veren” ibaresi “43 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya gerçeğe aykırı bilgi ve belge veren” şeklinde değiştirilmiştir. 

      E) 1211 sayılı Kanunun (IV) numaralı Kısmının (IV) numaralı Bölümünün başlığı “Bilgi isteme” olarak değiştirilmiş ve  44 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. 

      F) 1211 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. 

      “GEÇİCİ MADDE 10- Banka merkezinin İstanbul’a taşınmasına ilişkin iş ve işlemler tamamlanıncaya kadar Bankanın idari merkezi Ankara’dır. Banka Meclisi toplantıları da Ankara’da yapılır. Merkezin nakli, iki yıl içinde tamamlanır. Bakanlar Kurulu bu süreyi uzatmaya yetkilidir.”  
 
 
 
 

      MADDE 3- A) 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

“Merkezi İstanbul’dadır.”  

      B) 2499 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. 

      “GEÇİCİ MADDE 13- Kurul merkezinin İstanbul’a taşınmasına ilişkin iş ve işlemler tamamlanıncaya kadar Kurul’un idari merkezi Ankara’dır. Merkezin nakli, iki yıl içinde tamamlanır. Bakanlar Kurulu bu süreyi uzatmaya yetkilidir.”  
 

      MADDE 4- A) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 82 nci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

“Kurumun merkezi İstanbul’dadır.”  

      B) 5411 sayılı Kanunun 95 inci maddesinin altıncı fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “Ankara’da Asliye Ticaret Mahkemesinde” ibaresi “İstanbul’da Asliye Ticaret Mahkemesinde” şeklinde değiştirilmiştir. 

      C) 5411 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir. 

      “Risk Merkezi

      EK MADDE 1- Türkiye Bankalar Birliği nezdinde, kredi kuruluşları ile Kurumca uygun görülecek finansal kuruluşların müşterilerinin risk durumlarına ilişkin bilgileri toplamak ve bu kuruluşlar ile Kurum, Merkez Bankası ve kanunen yetkili kuruluşlarla paylaşmak üzere Risk Merkezi kurulmuştur.

      Kredi kuruluşları ile Kurumca uygun görülecek finansal kuruluşlar, Risk Merkezine üye olmak zorundadır. Üye kuruluşlar, Risk Merkezince istenilen, müşterileri ile ilgili her türlü bilgiyi vermekle yükümlüdür. Risk Merkezi, bu yükümlülüğe uymayanlara bilgi akışını durdurmaya yetkilidir. 

      Türkiye Bankalar Birliği, Risk Merkezinin kuruluş amaçları doğrultusunda özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi talep etmeye ve bu kurum ve kuruluşlarla Kurumun uygun görüşüne istinaden bilgi alımına yönelik sözleşmeler imzalamaya yetkilidir.

      Risk Merkezinin kuruluş, faaliyet ve çalışma usul ve esasları ile Risk Merkezine verilen bilgilerin biçim ve içeriğine ve bunların paylaşılmasına, ücretlendirilmesine ve üyelerce ödenecek aidatların belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar, Türkiye Katılım Bankaları Birliği ve Kurum tarafından belirlenen finansal kuruluşların üye oldukları meslek örgütlerinin görüşü ile Kurulun ve Merkez Bankasının uygun görüşü alınarak Türkiye Bankalar Birliğince belirlenir.

 Süresinde üyeler tarafından ödenmeyen aidatlar ve komisyonlar Türkiye Bankalar Birliğince kanuni yollara başvurularak tahsil edilir.

      Risk Merkezi, topladığı her türlü bilgiyi, Kurum ve Merkez Bankasına istenen biçim ve sürede vermekle yükümlüdür.

      Risk Merkezinin bütün işlem ve kayıtları gizlidir.

      Risk Merkezi nezdinde bulunan sır niteliğindeki bilgileri, bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkalarına açıklayanlar hakkında 159 uncu madde hükümleri uygulanır.

      Risk Merkezi, nezdindeki her türlü bilgi alışverişini 73 üncü maddenin dördüncü fıkrası uyarınca en az beş banka tarafından kurulmuş şirketler aracılığı ile ve bu şirketlerle yapılacak sözleşmeler çerçevesinde de gerçekleştirebilir.”  

      D) 5411 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir. 

      “GEÇİCİ MADDE 28- Risk Merkezinin çalışma usul ve esasları bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde ek 1 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen usul çerçevesinde Türkiye Bankalar Birliğince belirlenir.

      Bu Kanuna göre kurulan Risk Merkezi faaliyete geçinceye kadar, Merkez Bankası bünyesinde bulunan Risk Merkezi, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümler uyarınca faaliyetlerini yürütür.

      Merkez Bankası nezdindeki Risk Merkezi bilgileri, bu Kanuna göre kurulan Risk Merkezine aktarılır. 

      GEÇİCİ MADDE 29- Kurumun merkezinin İstanbul’a taşınmasına ilişkin iş ve işlemler tamamlanıncaya kadar Kurumun idari merkezi Ankara’dır. Merkezin nakli, iki yıl içinde tamamlanır. Bakanlar Kurulu bu süreyi uzatmaya yetkilidir.”  
 

      MADDE 5-  Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

GENEL GEREKÇE

 

      Bankacılık sektörü son yıllarda yaşanan büyük dalgalanmalar neticesinde, enflasyonun da etkisiyle oluşan büyük kârlılık dönemini geride bırakmış ve bankalar yeni kâr merkezleri yaratma arayışı içine girmiştir. Diğer yandan riskleri büyük ölçüde azaltacak önlemler alınması da zorunlu hale gelmiştir. 

      Bu çerçevede bankalar arasında özellikle bireysel müşteri pazarında büyük bir rekabet başlamıştır. Yine bankalar özellikle dış ticaret işlemlerinden önemli ölçüde pay alma çabalarını da yoğunlaştırmışlardır. Ayrıca kamu borçlanmasının azalma trendinde olması nedeniyle bankaların bono portföyü giderek azalırken kredi portföyünde artış meydana gelmiştir. 

      Reel sektörün İstanbul ve civarında yoğunlaşması nedeniyle ülkemiz iç ve dış ticaretinde tek başına çok büyük bir paya sahip olan ve aynı zamanda ülke nüfusunun da önemli bir bölümünü barındıran İstanbul, bu özelliği nedeniyle finans merkezi haline gelmiştir. Bankacılık sektöründe yer alan özel bankaların tamamı ve son olarak da İş Bankası ve Şekerbank genel müdürlüklerini İstanbul’a naklederek bu büyük pastadan daha fazla pay alabilmeyi amaçlamışlardır. 

      Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı, bankacılık sektörünün en büyük     beş bankası arasında yer almaktadır. Banka, gerek müşteri kitlesi gerekse sunduğu hizmetler ve geniş ürün yelpazesi ile sektörün en büyük özel bankalarıyla rekabet edecek düzeye gelmiştir. Sektörün en hızlı ve sağlıklı büyüyen bankalarından olan Vakıfbankın rekabet gücünü artırabilmek ve hedeflediği büyümeyi devam ettirebilmek için, önümüzdeki günlerde Genel Müdürlüğünün İstanbul’a nakledilmesi zorunlu görülmektedir. 

      Bu amaçla; Vakıfbankın gerekli organizasyonu tamamlayarak Banka Genel Kurulunun uygun göreceği bir zamanlama çerçevesinde Genel Müdürlüğünün Ankara dışına nakledilmesine imkan sağlamak ve yukarıda izah olunan gerekçelerle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun faaliyetlerinde daha etkin, verimli ve süratli olmalarını temin etmek maksadıyla bu kurumların da merkezinin İstanbul’a taşınmasını sağlamak üzere bu Tasarı hazırlanmıştır. 

      Diğer taraftan bilindiği gibi; 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 44 üncü maddesinde, Bankanın Türkiye'de faaliyette bulunan mevduat bankaları, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları, finansal holding şirketleri, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri ile Banka ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca belirlenecek diğer mali kuruluşların müşterilerinin risk durumlarına ilişkin bilgileri nezdinde toplamak, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve ilgili kuruluşlar ile paylaşmak üzere Risk Merkezi kuracağı hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm çerçevesinde Risk Merkezi faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yürütülmektedir.  

      Ancak, son yıllarda mali sektörde yaşanan gelişmelere paralel olarak ihtiyaçların değişmesi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının gözetim görevinin sona ermesi ve Risk Merkezi faaliyetlerinin Merkez Bankasının temel görev ve yetkileri arasında yer almaması dikkate alındığında, bu faaliyetlerin diğer bazı ülkelerde olduğu gibi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası dışında başka bir kurum nezdinde yürütülmesinin daha uygun olacağı değerlendirilmiştir. 

      Risk Merkezinin amacı, bankalar ve diğer mali kuruluşların kredi kullandırdıkları müşterilerinin tüm sistemden kullandığı toplam kredi miktarını görmelerini temin etmek ve ilgili banka ve diğer mali kuruluşlara müşterileri ve kredi isteklileri hakkında güncel ve konsolide bilgiler sağlayarak kredi kullandırma kararlarına yardımcı olmaktır. 

      Türk mali sektörünün yüzde 85,7’sini mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının oluşturduğu göz önüne alındığında, Risk Merkezi faaliyetlerinin 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile kurulan tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Bankalar Birliğince yürütülmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.  

      Bu çerçevede Tasarı ile; Türkiye Bankalar Birliği nezdinde Risk Merkezi kurulması ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki Risk Merkezi faaliyetlerinin Türkiye Bankalar Birliğine devredilmesi nedeniyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununda yer alan Risk Merkezine ilişkin hükümlerin yürürlükten kaldırılması da öngörülmektedir.

 

MADDE GEREKÇELERİ 
 

      MADDE 1- Madde ile Vakıfbankın gerekli organizasyonu tamamlamak suretiyle Banka Genel Kurulunun uygun göreceği bir zamanlama çerçevesinde Genel Müdürlüğünün Ankara dışına nakledilmesine imkan sağlanmaktadır. 

      MADDE 2- Madde ile;  

      - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının merkezinin İstanbul olduğu hüküm altına alınmıştır. 

      - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının merkezi, İstanbul olarak öngörüldüğünden Banka Meclisi toplantılarının da İstanbul’da yapılacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.

      - 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde geçen “risk” ibaresi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Risk Merkezine ilişkin görevlerinin sona ermesi nedeniyle maddeden çıkartılmıştır. 

      - 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 44 üncü maddesinin yürürlükten kaldırılması öngörüldüğünden, bu madde ile ilgili cezalar yürürlükten kaldırılmıştır. 

      - Risk Merkezinin Türkiye Bankalar Birliği nezdinde kurulması nedeniyle 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun Risk Merkezine ilişkin 44 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. 

      - Banka merkezinin taşınması için süre öngörülmüştür. 

      MADDE 3- Madde ile; Sermaye Piyasası Kurulunun merkezi İstanbul olarak belirlenmiş ve Kurul merkezinin taşınması için geçiş süreci öngörülmüştür. 
 

      MADDE 4- Madde ile; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun merkezi İstanbul olarak belirlenmiş ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa ek 1 inci madde eklenmek suretiyle kredi kuruluşları ile finansal kuruluşların müşterilerinin risk bilgilerinin toplanması ve bu kuruluşlarla paylaşılması amacıyla Türkiye Bankalar Birliği nezdinde Risk Merkezi kurulması öngörülmüştür.  

      5411 sayılı Bankacılık Kanununa geçici 28 inci madde eklenmek suretiyle Türkiye Bankalar Birliği nezdinde kurulan Risk Merkezi faaliyete geçinceye kadar geçiş sürecinde yapılacak işlemler düzenlenmiştir. Aynı Kanuna eklenen geçici 29 uncu madde ile de Kurum merkezinin taşınması için geçiş süreci öngörülmüştür. 

      MADDE 5- Yürürlük ve yürütme maddesidir.