Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından hazırlanan 'konut finansman sistemi (mortgage) yasa tasarısı' taslağında tüketici aleyhine olan hükümlere karşı çıkıyor.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü Özcan Pektaş, Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan taslağa, TBMM'ye gönderildikten sonra ilgili komisyonlarda ele alınması sırasında gerekli müdahaleleri yapacaklarını bildirdi.

Pektaş, taslağın, 4077 sayılı "Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"a 10/b maddesini eklendiğini, bununla konut kredilerinin tüketici kredilerinden ayrıştırıldığını ve bazı değişiklikler yapıldığını belirterek, bu değişikliklerden bazılarına, tüketicinin aleyhine olması nedeniyle karşı çıktıklarını bildirdi.

'Üç çeşit faiz olacak'

Mortgage sisteminde uygulanacak "sabit", "değişken" ve "hem sabit hem değişken faizli" konut kredisi sistemi ile ilgili Bakanlık'ın çekinceleri bulunduğunu anlatan Pektaş, tüketici bu üç alternatiften hangisini seçerse seçsin bankaların bu taleplerin tamamını karşılaması gerektiğini anlattı.

Bankaların değişken faizli konut kredilerinin faizlerini, sabit faizli konut kredilerinden düşük tutacaklarını anlatan Pektaş, böylece tüketicilerin sabit faizli krediden daha ziyade değişken faizli konut kredilerine yönlendirilmeye çalışılacağını bildirdi.
Pektaş, "Sabit faizde tüketici birinci taksitinin ne olduğunu bildiği gibi 240'ıncı taksidinin de ne olacağını bilecek. Ancak, değişken faizlide, tüketicinin 3-5 yıl içindeki taksit ödemesinin ne olacağını şimdiden görebilme imkanı olmayacağından alacağı risk de yüksek olacak" dedi.

'Kredi faizi sabit olmalı'

Konut kredisi faizinin sabit olması gerektiğini belirten Pektaş, şöyle devam etti:

"Mortgage başladığında bankalar konut kredileri için bir kota belirleyecek. Örneğin portföyün yüzde 10'unu sabit, yüzde 80'ini değişken, yüzde 10'unu da hem sabit hem değişken faizli kredilere ayıracaklar. Sabit faizli krediye daha çok başvuru olması halinde bankalar, bu kredinin limitinin dolduğunu öne sürerek talepleri geri çevirebilirler.

Bu da tüketiciyi mağdur eder ve risk oranı yüksek diğer kredilere yönelmelerine neden olur. Değişken faizli konut kredisi illa getirilecekse tüketiciye bir bilgi formu verilmesi ve düşünmesi içinde 3-5 gün süre tanınmasını istiyoruz. Yine tüketicinin istediği kredi türü ne olursa olsun bankalarca bu taleplerin tamamının karşılanması ve taslakta da buna imkan tanıyan bir düzenleme yapılmasından yanayız."

Sanayi Bakanlığı'nın itirazları
Kredi borcunu erken ödeyene yüzde 2 ceza öngörülüyor. Bu madde tasarıdan çıkmalı.

Sermaye Piyasası Kurumu tarafından hazırlanan 'Konut Finansman Sistemi (Mortgage) Yasa Tasarısı'na göre, mortgage kapsamında konut kredisi kullanan tüketiciler, konut kredilerini sözleşme imzaladıkları vade bitmeden, borçlarını erken ödemeleri halinde cezalandırılacak. Borcunu erken kapatan bu tüketiciler, ana para borcunun yüzde 2'sine kadar ceza ödemek zorunda olacak. Tüketici aleyhine olan bu maddenin tasarıdan çıkarılmasını istiyoruz.

Tasarı, mortgage'tan önce kredi kullananları da kapsıyor. Bu kişiler mağdur edilebilir.

Tasarıya Başbakanlık tarafından son dakikada bir ekleme yapılarak, 2499 sayılı SPK Kanunu'na geçici 11. madde konuldu. Bu madde, mortgage yasasından önce bankalardan alınan konut kredilerinin sözleşme tarihine bakılmaksızın, mortgage uygulaması kapsamında değerlendirilmesine imkân tanıyor. Bu madde, sabit faizle konut kredisi kullanan vatandaşların, kalan borçlarını erken kapatmaları halinde erken ödeme cezası ödemelerine neden olacak.

Bankalara, sözleşme hükümlerini değiştirme olanağı getiriliyor. Bu, büyük risk yaratır.

Sözleşme oranlarının değiştirilebileceği hükmü, bankalar tarafından kötüye kullanılabilir. Bankalar sabit krediyle borçlanan tüketicileri, değişken faize çevirme konusunda ikna edebilir. Bu durumda tüketicinin aldığı risk artabilir ve zaman içinde mağdur duruma düşebilir. Başlangıçta yüzde 1'ler civarında olan değişken faizli kredinin 3-5 yıl içinde yüzde 3 veya 5'e çıkmayacağını kimse garanti edemez. Bu nedenle bu hüküm taslaktan tamamen çıkarılmalı.

Leasing'le konut alımlarında borçlunun senetlerinin ciro edilebilmesi sakınca yaratır.

Leasing'le konut kredisi alınmasına olanak tanınıyor. Kredi bankadan alındığında bankalar, konut üzerine ipotek koyuyor, ancak evin mülkiyeti alıcıya ait. Borç ödenince ipotek kalkıyor. Leasing'de ise kredi alan kişiye evin mülkiyeti devredilemiyor. Tüketiciden senet gibi kıymetli evraklar alınıyor. Bu durumda bunların arkasının ciro edilme tehlikesi ortaya çıkıyor. Biz bakanlık olarak bu kıymetli evrakların ciro edilmesine karşıyız ve bunun önlenmesini istiyoruz.