UTKU ÇAKIRÖZER/CUMHURİYET

Genelkurmay Başkanlığı’ndan dün yapılan altı maddelik açıklama Balyoz, Ergenekon, Askeri Casusluk ve 28 Şubat gibi TSK’nin emekli ve muvazzaf personelinin bir bölümünün hüküm giydiği, bir bölümünün ise hâlâ yargılanmakta olduğu davaların yeniden ele alınması açısından çok büyük önem taşıyor. Açıklamanın haber ajanslarında dönmesinden sonra ulaştığımız kaynaklardan, açıklamanın şifrelerini çözmemizi sağlayacak şu ipuçlarını elde ettik:

Akdoğan’ın ‘Kumpas’ yazısı başlattı
1- TSK açıklamasına giden süreç, hafta ortasında Başbakan’ın siyasi danışmanı Ankara Milletvekili Yalçın Akdoğan’ın Star gazetesinde yazdığı “Ellerinde Nur mu Var Topuz mu?” başlıklı yazısıyla başladı. Akdoğan 17 Aralık’ta yapılan rüşvet ve yolsuzluk operasyonundan bir hafta sonra Gülen cemaatini hedef aldığı bu yazısında “Kendi ülkesinin milli ordusuna, milli istihbaratına, milli bankasına, milletin gönlünde yer edinen sivil iktidarına kumpas kuranlar” ifadesini kullanmıştı. Bu sözler sonrasında kamuoyunda büyük bir tartışma başlarken, davalara ilişkin belli bir kesimde var olan algı da tamamen kayboldu.

Askerler yeni yargılama istiyor
2- Darbe iddialarına konu davalarda yargılanan görevdeki ve emekli askerler ile aileleri başından beri büyük bir komplo ile karşı karşıya olduklarını savundular ancak mahkemeler bu seslere hiç kulak vermedi. Akdoğan’ın açıklaması sonrasında davalarda yargılanan askerler yeniden yargılama başvurusu yaparken TSK içinde de bu açıklamalar çok büyük yankı yarattı. TSK komuta kademesi de, Akdoğan’ın açıklamasının, askerleri ilgilendiren davaların ve sonuçlarının yeniden ele alınması ihtiyacı doğurduğu yönündeki hukuki görüşlere katıldı.

Özel MGK’ye taşıdı
3- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel karargâhta yapılan bu değerlendirmeler ışığında, yargılanan askerler ve ailelerinin de beklentileri doğrultusunda, Akdoğan’ın açıklamasını önceki gün yapılan MGK toplantısında gündeme getirdi. Üst düzey bir yetkilinin iddialarına göre toplantının önemli bir bölümünde bu davalar ve yargılanmakta olan askerlerin durumu ele alındı. Bu konu MGK bildirisine yansımadı. Ancak dün yapılan TSK açıklamasının beşinci maddesindeki, “TSK personeli ile ilgili adli süreçlerde hukuka uygunluğu tartışmalara ve farklı yorumlara neden olan işlem ve uygulamaların devletin en üst karar organlarına ve en yetkili makamlarına sürekli bildirildiği” vurgusu, konunun MGK’de görüşüldüğünün üstü örtülü biçimde doğrulanması olarak kabul ediliyor.

Hükümet onaylı açıklama
4- TSK’den dün yapılan açıklama da, MGK toplantısındaki tartışmalar ışığında kamuoyu ile paylaşıldı. İddialara göre Org. Özel, kamuoyuna bu yönde bir açıklama yapma isteğini hükümet ile de paylaştı. Cumhurbaşkanı ve hükümet kanadının da buna karşı çıkmayarak zımnen onay verdiği ileri sürüldü. Açıklamanın MGK öncesinde mi, yoksa kurulun sivil kanadı ile yapılan görüş alışverişi sonrasında mı kaleme alındığı ise netlik kazanmadı.

Önce ‘siyaset dışıyız’ güvencesi
5- Genelkurmay Başkanı’nın talimatıyla hazırlanan ve son haline yine Org. Özel’in onay verdiği açıklamada belli bir “denge” gözetildi. Açıklamada, öncelikle “TSK’nin siyasi tartışmalar içinde olmayacağı” vurgusu yapıldı. Bunun için açıklamanın ikinci maddesinde, “TSK görev ve sorumluluklarını her türlü siyasi düşünce ve oluşumun dışında yerine getirmektedir”; üçüncü maddesinde, “TSK görevlerinin ifasında hukuk devleti, hukukun üstünlüğü ve demokratik toplum gerekleri prensiplerine bağlılığı temel esas almaktadır” ve altıncı maddesinde “TSK hiçbir şekilde siyasi tartışmaların içerisinde yer almak istememektedir” ifadeleri üst üste yer aldı.

Sonra ‘hakkaniyet’ talebi
6- Genelkurmay Başkanlığı vermek istediği temel mesajı ise altı maddelik açıklamanın en sonundaki, “TSK kurumsal kimliğini ve personelinin hukuki durumunu ilgilendiren konulardaki gelişmelerin hukuk devleti ve hakkaniyet ilkelerine bağlı kalınarak sonuçlandırılmasının yakından takip edilmesine devam edilecektir” cümlesi ile verildi. Bu cümlenin ilk bölümünde yer alan ‘TSK kimliğini ve personelini hukuki durumunu ilgilendiren gelişme’ ile kastedilen olayın Başbakan’ın danışmanı Akdoğan’ın “Milli orduya kumpas yapıldı” şeklindeki sözleri olduğu öğrenildi. Bahsedilen bu gelişmelerin, açıklamadaki “hukuk devleti ve hakkaniyet ilkelerine bağlı kalınarak sonuçlandırılması” ifadelerinde dile getirildiği, sonuçlanan ya da sürmekte olan askerlerle ilgili davaların Akdoğan’ın bu açıklaması ışığında yeniden gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeni bir yargılama yapılması beklentisini içerdiği ileri sürüldü.

***

Genelkurmay bu açıklamayla ne demek istiyor? Niyetleri yargıya müdahale değil. Ancak hükümet kanadından gelen “Orduya kumpas kuruldu” itirafı sonrasında, mahkemeler ve temyiz noktasındaki Yargıtay’ın bu davalarda yargılanan askerlerin durumunu “hukuk devleti ve hakkaniyet ilkeleri” doğrultusunda ciddiyet içinde yeniden ele almasını istiyorlar.