2008’de eğitime yapılacak sabit sermaye yatırımı kamuda yüzde 5.5 azaltılırken, kamu destekli özel sektör yatırımları yüzde 26 arttı

Araştırmada, sağlıkta sabit sermaye yatırımlarının kamu için yüzde 1 azalırken, özel sektörde yüzde 15 arttığı ifade edildi

TÜRKİYE son yıllarda bütçede kamu yatırımlarının payının azalması konusunda rekor kırdı. KESK tarafından yapılan araştırmada, 2008 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nde kamu yatırımlarının payının azaldığı belirtildi. KESK-AR tarafından, “Avrupa Birliği İstatistik Kurumu (Eurostat) Hükümet Konsolide Bütçe İstatistikleri, 2008 yılı Hükümet Programı, Devlet Planlama Teşkilatı, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü verileri ile 2008 Merkezi Yönetim Bütçe Taslağı dikkate alınarak yapıldığı belirtilen” araştırmada, Merkezi Yönetim Bütçesi’ndeki kamu yatırım payı ile ilgili değerlendirmelerde bulunuldu. Araştırmada, Türkiye’nin, Merkezi Yönetim Bütçesi’nden yaptığı yatırım harcamasının milli gelire oranı bakımından Avrupa’daki Avusturya, Almanya, Danimarka, İngiltere, Belçika gibi altyapısını büyük oranda tamamlamış ülkelerden daha çok pay ayırdığı, altyapı ihtiyacı fazla olan ve kalkınmakta olan ülkelerin ise gerisinde kaldığı ifade edildi.

AB ortalaması

Araştırmaya göre, bütçe içerisinde “sermaye giderleri” başlığı altındaki yatırımlara milli gelirinden en yüksek payı ayıran ülke yüzde 5 ile Çek Cumhuriyeti oldu, bu ülkeyi yüzde 4’ün üzerinde pay ayıran Lüksemburg, Macaristan, Malta ve Polonya izledi. Milli gelirinin yüzde 3-4 arasındaki kısmını bu kaleme ayıran ülkeler İspanya, İrlanda, Yunanistan, Fransa, Slovenya, Hollanda, İsveç, Estonya oldu. Yüzde 2-3 arası pay ayıran ülkeler ise İtalya, Portekiz ve Finlandiya olarak sıralandı.

Söz konusu yatırımların milli gelir içerisindeki payının Avrupa Birliği 27 ülkesi için 2006 yılında ortalama yüzde 2.5 olduğuna dikkat çekilen araştırmada, şunlar kaydedildi: “Türkiye için ise 2006 yılında bütçe içerisinde ‘sermaye giderleri’ başlığı altındaki yatırımların milli gelire oranı yüzde 2.1 olarak gerçekleşti. 2007 yılında yüzde 1.8 olarak belirlenen bu oranın 2008 yılı için yüzde 1.6’ya çekilmesi gündemde.

Özel sektöre yaptırılıyor

“ Yatırımların bütçe içerisindeki payının son 25 yılda önemli oranda azaldığı belirtilen araştırmada, “Bu oran 1980’li yıllarda ortalama yüzde 20, 1990’lı yıllarda ortalama yüzde 9 iken, 2000’li yıllarda yüzde 5’ler düzeyine inmiştir. 2008 bütçesindeki hedef ise yüzde 5,3” denildi. Araştırmada, şöyle denildi: “Bir yandan kamu kaynakları kısılırken, diğer yerden özel sektör teşvik edilerek, toplumun malı olan kamu varlıkları sermaye kesimlerine transfer ediliyor. Maliye Bakanı tarafından yapılan açıklamaya göre 2003 yılından bu yana 399 adet hazineye ait taşınmazlarda sermayedarlara bedelsiz devir ve bedelsiz irtifak hakkı tesisi işlemleri gerçekleştirilmiş.” Sağlık ve eğitim alanındaki yatırım öngörülerine de yer verilen araştırmada, 2008 bütçesinde eğitime yapılacak sabit sermaye yatırımının kamuda yüzde 5,5 azaltılırken, özel sektör yatırımlarının kamu destekli olarak yüzde 26 arttığı, sağlıkta sabit sermaye yatırımları kamu için yüzde 1 azalırken, özel sektörde yüzde 15 arttığı ifade edildi. Araştırmada, sağlık alanına yapılan 3 yatırımın ikisinin özel sektör tarafından gerçekleştirdiği kaydedildi.
Kâr hırsına terk edildi

KESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul, araştırma sonuçlarıyla ilgili değerlendirmesinde, “2008 Merkezi Yönetim Bütçesi’nin kamu yatırımcılığının aşamalı olarak terk edilerek, kamusal hizmetlerinin özel sektör eli ile gerçekleştirmesinin bir aracı haline getirilmeye çalışılmasının belgesi” olduğunu öne sürdü. Hastane, okul, yol, su gibi pek çok alanda ciddi yatırımlara ihtiyaç duyulduğunu ifade eden Tombul, “kamu yatırımcılığının terk edilerek, ihale düzeniyle halkın parasının çarçur edildiğini” savundu.

Heba oldu

Tombul, şunları kaydetti: “2008 yılı bütçesi ile yatırımların sürdürülmesi özel sektörün insafına ve kar hırsına terk edilmektedir. Halktan toplanan vergilerle oluşan bütçedeki kaynakların büyük bir kısmı faiz harcamaları ile rant kesimlerine akarken, kamu asli işlevleri olan alt yapı yatırımlarını da ihale ekonomisine teslim etmektedir”