Ayşe Sayın/bbc türkçe

İstanbul'un bazı ilçelerinde adayın kendisine sorulmadan belirlenmesine tepki gösterdiği ve protokoldeki yerine ilişkin sıkıntılar nedeniyle iki kez adaylık açıklaması ertelenen Yıldırım'la ilgili pürüzün, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'la yaptığı görüşmeler sonrasında aşıldığı ve adaylığının böylece kesinleştiği ifade ediliyor.

İstifa anayasal zorunluluk mu?
Erdoğan'ın Arjantin dönüşü adaylığını resmen ilan etmesi beklenen Yıldırım'ın, TBMM Başkanlığı'ndan istifa edip etmeyeceği de tartışma konusu oldu.

Anayasaya göre TBMM Başkanı "tarafsızlık" konumu nedeniyle siyasi parti faaliyetlerine katılamadığı gibi oy hakkı da bulunmuyor.

Anayasa'nın 94. maddesinde "Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başkanvekilleri, üyesi bulundukları siyasî partinin veya parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine; görevlerinin gereği olan haller dışında, Meclis tartışmalarına katılamazlar; Başkan ve oturumu yöneten Başkanvekili oy kullanamazlar" hükmünü düzenliyor.

Bazı hukukçular, bu hüküm uyarınca Yıldırım'ın adaylığının ilanından sonra seçim kampanyalarını yürütebilmek için TBMM Başkanlığı'nı bırakması gerektiği görüşü dile getiriyor.

Ancak Yıldırım'ın yakın çevresine anayasal olarak TBMM Başkanlığı'ndan ayrılma zorunluluğu olmadığı, Meclis başkanı olan kişinin milletvekili genel seçimlerinde seçim kampanyalarına katılabilmesini buna örnek gösterdiği belirtiliyor.

AKP içinde bazı yöneticiler Yıldırım'ın TBMM Başkanlığı'ndan ayrılmadan da seçim kampanyasını yürütebileceğini savunsa da, bazı partililer "siyasi etik" gereği bırakması gerektiğini ifade ediyorlar.

Muhalefet partilerinde de Yıldırım'ın, "yasal zorunluluk olup olmadığı" tartışmasına girmeden, Meclis Başkanlığı görevini "siyasi etik" gereği bırakacağı beklentisi hakim.

Kimlerin adı geçiyor?
Siyasi kulislerde de TBMM Başkanlığı için hesaplar, Yıldırım'ın İstanbul adaylığı halinde bu görevi bırakacağı üzerine yapılıyor.

AKP'de Yıldırım'ın yerine çok sayıda isim tartışılıyor.

Bu konuda eski TBMM Başkanı İsmet Yılmaz, AKP Grup Başkanı Naci Bostancı, halen TBMM Başkanvekili olan Mustafa Şentop, Anayasa Komisyonu Başkanı Bekir Bozdağ, Genel Başkan Yardımcıları Hayati Yazıcı, Numan Kurtulmuş, eski Milli Eğitim Bakanı da olan Eskişehir Milletvekili Nabi Avcı'nın ismi kulislerde konuşuluyor.

MHP hangi isimlere şerh koyuyor, kime sıcak bakıyor?
Yıldırım'ın Meclis Başkanlığı görevinden ayrılması halinde AKP'nin ittifak ortaklığı nedeniyle MHP'nin de desteğini alabilecek bir ismi aday çıkarması bekleniyor.

Parlamentoda en fazla sandalye sayısına sahip parti olan AKP'nin, MHP diğer muhalefet partileriyle ortak hareket etmeyeceği için tek başına da son turda kendi adayını seçtirme gücü bulunuyor. Ancak ittifak anlayışını TBMM Başkanlığı seçiminde de sürdürülmesi adına MHP desteğini aranacağına işaret ediliyor.

MHP ise "Andımız" tartışması ve ilk ittifak görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasından sorumlu tuttuğu AKP'lilere başkanlık seçiminde destek vermeyi düşünmüyor.

MHP kaynakları bu kapsamda Bekir Bozdağ, Hayati Yazıcı, Numan Kurtulmuş'a partiden oy gitmeyeceği görüşünü dile getiriyorlar.

MHP'de, ülkücü kökenli isimlerden Naci Bostancı en tercih edilecek isim olacağı belirtilirken, kulislerde Bostancı ile birlikte Şentop ve Yılmaz'ın adaylık konusunda şanslarının yüksek olduğu yorumu yapılıyor.