“Çocuk işçi sayısı şu anki verilere göre 2 milyonun üstünde”

Hülya Karabağlı (Medyaspot)

 TBMM Çocuk Hakları Alt Komisyonu’nun son toplantısında HDP Siirt Milletvekili, Çocuk Alt Komisyonu Üyesi Meral Danış Beştaş, ikinci yargı paketi öncesinde kamuoyunda geniş tartışma yaratan çocuğun ‘birlikte olduğu’ kişi ile arasındaki yaş farkının 10’un üzerinde olmaması durumunda ve evlilik halinde hükmün ertelenmesine ilişkin olası düzenlemeye ilişkin konuştu.14 yaşındaki bir kız çocuğuyla 20 yaşında bir adamın arada 10 yaş fark yoksa bunun suç olmaktan çıkarılacağına işaret eden Beştaş, bunu kabul edemeyeceklerini belirterek, “Bu, tecavüzcüsüyle evlendirmenin başka bir yöntemidir” dedi. 

Medeni Kanun’da ve Türk Ceza Kanunu’nda ve ilgili bölümlerde çok ayrıntılı düzenlemeler olduğuna dikkat çeken Beştaş, “Bununla ilgili her ne kadar merhamet, evlilik birliğini devam ettirmek gibi gerekçeler ifade ediliyorsa da burada önemli olan küçük yaştaki kız çocuklarının evlendirilmesi meselesidir ve TÜİK’in verilerine göre bu rakam çok vahim boyutlardadır” dedi.

Beştaş’ın, Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde kurulan Çocuk Hakları Alt Komisyonu’ndaki konuşmasının bazı bölümleri şöyle.

“Öncelikle şunu ifade etmek istiyorum, çok uzatmayacağım: Türkiye’de, ülkemizde gönül isterdi ki hiç çocuk haklarına dair, çocuklara dair bir sorun yok yani her şey güllük gülistanlık demeyi ben de bir milletvekili olarak çok arzu ederdim ama maalesef tablo bu değil. Yani birçok ülkede de benzer tablolar olabilir ama biz şu anda bu halkı temsil eden vekiller olarak daha çok kendi ülkemizdeki sorunları ilk aşamada değerlendirmek ve çözüm önerilerimizi paylaşmak durumundayız. Yani ilk şey, bir kere Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 30’uncu yılı, bunu biz ayrıca parti olarak da tartışacağız. Hâlâ Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde Türkiye’nin çekinceleri var ve o çekincelerin bir an önce kalkması lazım çünkü çocuklar kendi dilleriyle yaşar ve büyür.

Yani dile ilişkin, başka meselelere ilişkin çekinceler var. Diğer bir mesele, gerçekten, çocuklara yönelik cinsel istismar ciddi bir mesele olarak duruyor, bunu Komisyon olarak da çalışacağız.

Çocuk işçi sayısı bu özellikle Çocuk Hakları Komitesinin bu meselelerde çok yoğun çalıştığını biliyorum, bizler de tabii ki çok yoğun çalışıyoruz. Ama mesela, çocuk işçi sayısı şu anki verilere göre 2 milyonun üstünde ve bu konuda biz de yoğun çalışmalıyız, Başkan da not alıyor. Yani çocuk işçilerin çalışmasının önlenmesi noktasında çocukların da ha fazla o konuda kullanılmaması noktasında ciddi bir alan… Mesela, 2013 -2018 yılları arasında 319 çocuk iş cinayetlerinde, iş kazalarında yaşamını yitirmiş durumda. Cezaevlerinde bulunan çocuklar yine ciddi bir mesele. Bütün başlıkları söylemeden şunu söyleyeyim: Yani sorun alanları maalesef çok büyük. Bu istismar olsun, çocuk işçiliği olsun, cezaevlerinde kalan çocuklar olsun, savaşta çocuk hak ihlalleri olsun hepsi bu alt komisyonunda alanındadır. Mesela, şu anda girişte her ne kadar Komisyon Başkanımız bir değerlendirme yaptıysa da onu paylaşmadığımı öncelikle ifade etmek istiyorum. Biz Çocuk Hakları Komisyonu olarak bütün savaşlara karşıyız çünkü savaşlardan en çok çocuklar etkilenir. Savaşlarda en çok çocuklar ölür, en çok çocuklar yaralanır, en çok çocuklar anne babalarından ayrı kalır ve “çocukların üstün yararı” derken biraz da bu konudaki tutumumuzu çok net ve kesin bir dille ifade etmemiz gerekiyor.

Son olarak şunu söyleyeyim: Şu anda gündemde Türkiye’de çocuk kurumlarının, çocuk haklarını savunan bütün kurumların kadın hakları savunucularının, kadın örgütlerinin temel gündemi yeni bir yargı paketi, bu, bizim de gündemimiz, sanırım sizin de gündeminiz hem Komitenin hem UNICEF’in. İşte şöyle bir tartışma var ve bu çok korkunç bir durum: 15 yaşını doldurmayan kız çocukları resmî olmayan nikâhla evlendirildikten sonra, işte efendim sonradan evlendiriliyor, evleniyorlar ya da… Yani düşünün kız çocuğu 14 yaşında adam 20 yaşında ya da arada 10 yaş fark yoksa sonradan bu suç olmaktan çıkarılıyor ya da işte bir af getiriliyor; bunu kabul edemeyiz.

Bu, tecavüzcüsüyle evlendirmenin başka bir yöntemidir. Biz, her şeyden önce, evlendirme yaşını… Medeni Kanun’da ve Türk Ceza Kanunu’nda ve ilgili bölümlerde çok ayrıntılı düzenlemeler vardır ve bununla ilgili her n e kadar merhamet, evlilik birliğini devam ettirmek gibi gerekçeler ifade ediliyorsa da burada önemli olan küçük yaştaki kız çocuklarının evlendirilmesi meselesidir ve TÜİK’in verilerine göre bu rakam çok vahim boyutlardadır. Sadece bir rakam paylaşacağım sizinle, bitiriyorum. Çok ciddi bir rakam, TÜİK verilerine göre küçük yaşta evlilik meselesi. Türkiye'de 2018 yılında 23.906 çocuk yaşta evlilik var; bu, çok ciddi bir rakamdır ve bu çocuk yaşta evliliklerin önüne geçmek hepimizin ortak sorumluluğudur diye söylemek istiyorum”.