Tüketici, aldığı malda teslim tarihinden itibaren 6 ay içinde ortaya bir ayıp çıkarsa değiştirme ya da parasını alma hakkını kullanabilecek. Kapıdan, internet ortamında ya da telefonla yapılan satışlarda tüketicinin sözleşmeden cayma hakkını kullanma süresi 7 günden 14 güne çıkacak. Taslağa göre, gıda ürünü olmamasına rağmen şekli, kokusu, boyutu nedeniyle çocukların gıdalarla karıştırabileceği ve bu nedenle ağızlarına alabileceği ürünlerin üretilmesi ve pazarlanması yasaklanacak.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı taslak görüşe açıldı. Tüketici haklarında AB direktiflerine uyumu hedefleyen taslakta yer alan bazı düzenlemeler şöyle:

Kokulu silgi, meyveli anahtarlık...
Taslağa göre, gıda ürünü olmamasına rağmen şekli, kokusu, boyutu nedeniyle çocukların gıdalarla karıştırabileceği ve bu nedenle ağızlarına alabileceği, yutabileceği, emebileceği ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı yasaklanacak. Bu yasak, piyasaya sürülmüş ürünler için de geçerli olacak. Tüketiciler olduğundan farklı görünen mal nedeniyle uğradıkları zararlar için dava açabilecek. Sanayi Bakanlığı yetkilileri, meyve şekli ya da kokusu içeren silgilerin, çikolata, dondurma, şeker gibi ürünlere birebir benzeyen anahtarlık gibi ürünlerin ya da gıda maddesi şeklinde sabunların bu kapsama girebileceğini ifade etti. 

Saldırgan tavra engel
Dürüst olmayan tacir, “Haksız Ticari Uygulamalar Kurulu” tarafından incelenecek. Buna ilişkin madde şöyle:
“Müteşebbisin tüketicilere karşı makul olarak göstermesi beklenen dürüst piyasa uygulaması ve/veya dürüstlük kuralı gereği kendi faaliyet alanında göstermesi gereken mesleki bilgi ve özenin gereklerine uymayan ve ortalama tüketicinin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde etkileyen veya etkilemeye elverişli olan, özellikle aldatıcı veya saldırgan nitelikteki ticari uygulamalar haksızdır. Tüketiciye yönelik haksız ticari uygulamalar yasaktır.”

Ayıplı malı iade  etmek kolaylaşacak
Alınan bir mal tüketiciye teslimi anında taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması halinde sözleşmeye aykırı, yani ayıplı kabul edilecek. Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen özelliklere aykırı olan, tüketicinin ondan haklı olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran eksiklikler içeren mallar da ayıplı mal kategorisine girecek. Mevcut Tüketici Kanunu’na göre, tüketicilerin malın teslimi tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmesi gerekiyor. Yeni düzenlemeyle bu süre AB ülkelerindeki gibi 6 aya çıkacak. Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, malın yenisiyle değiştirilmesi, onarım, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme hakkını kullanabilecek.

Usulsüz kullanılan karta güvence
İnternet ya da telefonla yapılan satışlarda da cayma hakkını kullanma süresi 7 günden 14 güne çıkacak. Hayat sigortası ya da bireysel emeklilik sözleşmelerinde bu hak 30 gün olacak. Telefonda satışlarda satıcı her görüşmenin başında tükteciye kimliğini bildirmekle yükümlü olacak. Tüketicinin kredi kartı izinsiz olarak başkası tarafından kullanılırsa ödeme iptal ettirilebilecek. Ismarlanmadığı halde evine gelen mallardan tüketici sorumlu tutulamayacak. Tüketici, bu ürünü geri göndermek ya da korumakla yükümlü tutulamayacak.

2 günlük devre tatil
Devre tatil sözleşmelerinde tüketici lehine değişikliğe gidilecek. Mevcut mevzuata göre, devre tatil sözleşmeleri en az 3 yıl için imzalanıyor ve taşınmazın kullanım hakkının en az 1 hafta olması gerekiyor. Yeni düzenlemeye göre, sözleşmenin 1 yıldan uzun süreli olması yeterli olacak. Bir hafta şartı da kalkacak. Sadece 2 gün içinde devre tatil sözleşmesi imzalanabilecek. Tüketici hiçbir sebep göstermeden sözleşme imzalandıktan sonraki 14 gün içinde cayma hakkını kullanabilecek. Bakanlık ve tüketici örgütleri, standart sözleşmelerde yer alan haksız şartların sözleşme metninden çıkarılması için dava açabilecek.

Kapıdan satışa düzen
Satıcının işyeri dışındaki bir konut veya iş yerinde, özel geziler sırasında, kamuya açık alanlarda yapılan sözleşmeler kapıdan satış kabul edilecek. Tüketiciye kapıdan satışlarda imzalanan sözleşmelerden cayması için verilen, malın tesliminden itibaren başlayan 7 günlük süre 14 güne çıkacak. Yani tüketici 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeksizin malı reddetmekte ya da kabul etmekte serbest olacak. Bu süre dolmadan tüketiciden herhangi bir ödeme, tüketiciyi borç altına sokacak belge istenemeyecek. Kapıdan satışı bakanlıktan yetki belgesi alan firmalar yapabilecek.

İndirime takvim
Taslakla mağazaların indirimleri de takvime bağlandı. Buna göre, tüketiciler indirimli satışlardan 15 Ocak-1 Mart ve 15 Temmuz-1 Eylül arasında yararlanabilecek. Taslakta, tasfiye, işyeri değişikliği, mevsim değişimi, bayram öncesi ve sonrası ile seri sonu ürünleri için indirimli satış azami sürelerinin de yönetmelikle belirleneceği ifade edildi.

(Milliyet)