19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan edilen, Atatürk’ün Samsun’a çıkışının yarın 105’inci yıldönümü. Buna karşın gençler bugünü bir bayram havasında karşılayamıyor. Birçok sorunla boğuşan gençlerin önemli bir kısmı yurtdışına çıkmak istiyor. Yaş arttıkça umutlar ise azalıyor.  Konda Araştırma’nın yaptığı çalışmaya gençler gelecek hayatları konusunda oldukça karamsar.

Araştırmanın saha çalışması 2-3 Mart 2024 tarihlerinde gerçekleştirildi. Araştırma kapsamında, 78 ilin 1510 mahalle ve köyde yaşayan, 930’u 15-29 yaş aralığında olmak üzere 3147 kişiyle görüşüldü.

Gençlik ve değerler üzerine yapılan araştırmada, gençlerin hayatını doğrudan etkileyen aynı zamanda Cumhuriyet değerleriyle ilintili olan toplumsal hayatın çeşitli alanlarındaki somut olay ve gelişmeler hakkında sorular da yöneltildi. Bunun sonucunda eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, bilimin kullanımı, ifade özgürlüğü gibi konularda gelinen nokta hakkında gençlerin genellikle karamsar ve olumsuz görüşlere sahip olduğu gözlendi.

EĞİTİM EN SORUNLU ALAN

Eğitim, gençlerin en fazla sorunlu bulduğu alanlar arasında bulunuyor. Türkiye’de “çağdaş” ve “iyi” bir eğitim sağlandığını düşünen gençlerin oranı yüzde 12’ye iniyor. Gençler arasında her 10 kişiden 7’si Türkiye’de çağdaş ve iyi bir eğitim sağlanmadığı düşüncesinde. Eğitim olanak ve kurumlarının yoğunlaştığı metropollerde ise Türkiye’deki eğitimi “iyi” ve “çağdaş” bulmayanların oranı yüzde 76’ya kadar çıkıyor.

Gençlerde “Türkiye’de bilime önem verilmektedir” ifadesinin yanlış olduğunu düşünenlerin oranı, ifadeyi doğru bulanların oranından daha fazla. Öğrencilerin daha fazla olduğu 15-24 yaş aralığında ve hayat tarzını modern olarak tarif eden gençlerde Türkiye’de bilime yeterince önem verilmediği fikri ağır basıyor.

Gençlerin olumsuz düşüncelere sahip olduğu bir başka konu ise toplumsal cinsiyet eşitsizliği. Her 10 gençten 4’ü, genç kadınların ise yarısı kadınların erkeklerle eşit imkanlara sahip olmadığını düşünüyor

YURTDIŞINA GİTMEK İSTİYORLAR

Ortaya çıkan çarpıcı sonuçlardan biri de gençlerin yüzde 56’sının imkanı olduğu takdirde yurtdışında yaşamak istemesi. 15-24 yaş aralığında bu oran yüzde 60’a ulaşıyor. Modern gençlerin yüzde 62’si, Geleneksel Muhafazakârların da yüzde 50’si bu görüşte.

Gençler en çok “dürüstlük”, “eşitlikçilik” ve “insan haklarını savunmak” değerlerine önem veriyor. Bunlar arasında “eşitlikçilik” ve “insan haklarına saygı” Türkiye ortalamasının üzerinde belirtiliyor. Öte yandan, “misafirperverlik”, “gelenekselcilik” ve “yerlilik/millilik” gibi daha geleneksel ve muhafazakâr unsurlar taşıyan değerler ise Türkiye ortalamasının altında kalıyor.

Gençler tarafından öncelikli bulunan ve bugüne kadar hayata geçtiği söylenen değerleri karşılaştırdığımızda aradaki en büyük fark “laiklik” üzerine oldu. Gençlerin yüzde 34’ü laikliği en önemli Cumhuriyet değeri olarak görüyor. Laiklik değerinin toplumsal ve siyasal alanda tam anlamıyla hayata geçirildiğini söyleyenlerin oranı ise sadece yüzde 19.

LAİKLİK VE BAĞIMSIZLIK EN ÖNEMLİ DEĞERLER

Cumhuriyet’in en önemli değeri nedir sorusuna ise gençler en çok bağımsızlık ve laiklik cevabını veriyor. "Laiklik" ve “bağımsızlık” en fazla olarak hayat tarzını "Modern" olarak tarif eden gençler tarafından dile getiriliyor. Bu oran, muhafazakârlaşma arttıkça düşüyor. Muhafazakârlaşma arttıkça "kadın-erkek eşitliği", "laiklik", "bağımsızlık" ve "çağdaşlaşma" diyenlerin oranları düşüyor.

Gençlerin Türkiye geneline göre farklılık gösterdiği bir konu da dinle kurdukları ilişki. Araştırma gençlerde sekülerleşme eğilimlerinin çok daha güçlü olduğunu ortaya koyuyor. “Dindar” veya “sofu” olduğunu söyleyenler Türkiye genelinde nüfusun yarıdan fazlasını oluşturuyor. Gençlerdeyse “dindar” olduğunu söyleyenler 3’te 1 oranına geriliyor. Sadece “inançlı” olduğunu söyleyen gençlerin oranı yüzde 52. Kendilerini “inançsız” ve “ateist” olarak tanımlayanlar Türkiye genelinde düşük oranlardayken gençlerde toplamda yüzde 11 civarında.

Gençlerde cinsiyetini ve maddi durumunu/sınıfını kimliğinin en önemli kaynağı olarak görenlerin oranları Türkiye genelindekilerine göre daha fazla. Gençlerin yüzde 20’si cinsiyetini, yüzde 22’si ise maddi durumunu/sınıfını kimliği olarak görüyor. Tüm Türkiye toplumunda din/mezhep kimliğini önemli görenlerin oranı yüzde 45 iken bu oran gençlerde yüzde 30’a düşüyor.

Türkiye İstatistik Kurumu ‘İstatistiklerle Gençlik 2023’ sonuçlarını açıkladı. Buna göre gençlerde sebze ve meyve tüketimi azaldı. 2019 yılında gençlerde günde bir kere ya da daha fazla sebze ya da salata tüketme sıklığı yüzde 49,1 iken bu oran 2022 yılında yüzde 35,1'e düştü. Günde bir kere ya da daha fazla meyve tüketme sıklığı 2019’da yüzde 40,3 2022 yılında yüzde 28,4'e düştü.

Genç nüfus yasal medeni duruma göre incelendiğinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu görüldü. Evli olan genç kadınların oranı, evli olan genç erkeklerin oranının 3,6 katı oldu.

Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerin genel sağlık durumlarından memnuniyet oranı 2022 ve 2023 yıllarında yüzde 69,2 oldu. Genç nüfusun genel sağlık durumundan memnuniyet oranı ise 2022 yılında yüzde 84,8 iken 2023 yılında yüzde 86,8'e yükseldi.

18-24 yaş grubundaki genç nüfus içinde kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 54,0 iken kendini ne mutlu ne mutsuz hissedenlerin oranı yüzde33,3, kendini mutsuz hissettiğini belirtenlerin oranı ise yüzde12,7 oldu. Gençlerin mutluluk kaynağı olan değerler arasında yüzde45,5 ile sağlık, ilk sırada yer aldı. Bunu, yüzde23,7 ile başarı, yüzde 12,6 ile sevgi izledi.

∗∗∗

MEYVE-SEBZE TÜKETİMİ AZALDI

Türkiye İstatistik Kurumu ‘İstatistiklerle Gençlik 2023’ sonuçlarını açıkladı. Buna göre gençlerde sebze ve meyve tüketimi azaldı. 2019 yılında gençlerde günde bir kere ya da daha fazla sebze ya da salata tüketme sıklığı yüzde 49,1 iken bu oran 2022 yılında yüzde 35,1'e düştü. Günde bir kere ya da daha fazla meyve tüketme sıklığı 2019’da yüzde 40,3 2022 yılında yüzde 28,4'e düştü.

Genç nüfus yasal medeni duruma göre incelendiğinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu görüldü. Evli olan genç kadınların oranı, evli olan genç erkeklerin oranının 3,6 katı oldu.

Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerin genel sağlık durumlarından memnuniyet oranı 2022 ve 2023 yıllarında yüzde 69,2 oldu. Genç nüfusun genel sağlık durumundan memnuniyet oranı ise 2022 yılında yüzde 84,8 iken 2023 yılında yüzde 86,8'e yükseldi.

18-24 yaş grubundaki genç nüfus içinde kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 54,0 iken kendini ne mutlu ne mutsuz hissedenlerin oranı yüzde33,3, kendini mutsuz hissettiğini belirtenlerin oranı ise yüzde12,7 oldu. Gençlerin mutluluk kaynağı olan değerler arasında yüzde 45,5 ile sağlık, ilk sırada yer aldı. Bunu, yüzde23,7 ile başarı, yüzde 12,6 ile sevgi izledi.