Baklava, Türk kahvesi, Karagöz-Hacivat derken Mevlana"ya da talip çıktı. Ünlü Türk düşünürü Mevlana Celaleddin-i Rumi"nin (30 Eylül 1207-1273) 800"üncü doğum günü kutlamaları kapsamında, başta Türkiye olmak üzere Afganistan ve Mısır"da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) öncülüğünde düzenlenecek etkinliklere İran yönetiminden tepki geldi. İran Kültür Bakanı Muhammed Hüseyin Harandi, “Mevlana hiçbir eserini Türkçe yazmadı. Tüm eserleri Farsça. Dolayısıyla Mevlana"nın yaşgünü kutlamaları için gerçek merkez Türkiye değil İran olmalıdır. Bilim, Eğitim ve Teknoloji bakanlıklarının ortak çalışmasıyla Mevlana için büyük bir doğum günü kutlaması hazırlayacağız” dedi. İran"ın bu talebine uzmanlardan ve tarihçilerden tepki geldi.

ONU DA KAPTIRMAYALIM
Prof. Saim Yeprem (Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi): Karagöz"ün ardından Mevlana"yı da kaptırmayalım. İran"ın itirazının kabul görmemesi için ülke olarak çaba sarf etmeliyiz. Mevlana bizim kültürümüzün önemli şahsiyetlerinden biridir. Kullandığı dil, o dönemde edebiyatın evrensel dili. Nasıl bugün İngilizce yazan biri, İngiliz kültürüne ait olmuyorsa, o dönem de eserlerini evrensel dil Farsça"yla yazan Mevlana, İranlı olmaz.

TÜRKİYE"DE YAZDI
Prof. İlber Ortaylı (Tarihçi): Kültür tarihi açısından İran"ın itirazı makbul, ikna edici bir itiraz değil. Çünkü Mevlana, eserlerini Farsça yazmış ama burada yazmış. Türkiye"de yaşamış, Türkiye"de ölmüş, tarikatı Türkiye"de kurmuş. Çok güzel bir şiir dili olduğu için eserlerini Farsça kaleme almış. Türk padişahı Yavuz Sultan Selim de Farsça şiirler yazardı. İran"ın bu tavrı milliyetçi bir yaklaşımdan öte değil. Mevlana herkesin...

İRAN BUNU HEP YAPIYOR
Doç. Dr. Fevzi Günüç (Selçuk Üniversitesi, Mevlana Araştırmaları ve Uygulama Merkezi): UNESCO gibi tüm dünyanın Türk olarak kabul ettiği Mevlana yılı etkinlikleri İran"da da yapılabilir ama İran"ın Mevlana"yı sahiplenmesini engellemek için kültür bakanlığının girişimde bulunması gerekir. İran, yıllardan beri Mevlana"yı sahiplenmeye çalışıyor ama çıkış noktaları yanlış. Üstelik eserlerinde Mevlana Türk olduğunu bizzat kendisi yazmıştır. Mevlana"nın Farsça"yı iyi kullanması onun İranlı olduğunu göstermez.

Niye Farsça yazdı?
Selçuklu döneminde yaşayan Mevlana (1207-1273), tüm eserlerini Farsça kaleme aldı. Çünkü Selçuklu"nun, edebiyatta kabul ettiği dil Farsça"ydı. Galata Mevlevihanesi"nden Atilla Baran, “O dönemde yazılı edebiyatta hakim dil Farsça olduğu için Mevlana da eserlerini bu dilde kaleme aldı. Farsça"nın çok zengin bir kelime hazinesi var. Ağdalı anlatımdan uzak, çok daha fazla şeyi anlatma imkanı veriyor” diyor. Afganistan"ın Belh şehrinde doğan Mevlana Mekke, Medine, Şam gibi birçok şehrin ardından yerleştiği Konya"da hayatını kaybetti. Mesnevi, Dîvân-ı Kebir ve Mektûbât gibi eserleri tüm dünyayı etkiledi...