Türk halkının harcanabilir geliri 2001'deki krizden bu yana 2.5 kat arttı ve 302 milyar YTL'ye ulaştı. Aynı dönemde borçlar 17 kat arttı 2001'de harcanabilir gelirin sadece yüzde 3.9'u kadar borçlanan Türk halkının borçluluk oranı 2007'nin ilk yarısında yüzde 26.9'a ulaştı ..

Krizin yaşandığı 2001 yılından bu yana 22 çeyrektir aralıksız büyüyen Türkiye ekonomisinde vatandaşlar refahtan payını, borçlarını artırarak aldı. Verilere göre, Türk halkı 2001 sonundan 2007'nin ikinci çeyreğine kadar geçen 5.5 yılda milli gelirini 2.4, harcanabilir gelirini 2.5 kat artırmayı başardı. Aynı dönemde tüketici kredisi ve kredi kartları gibi araçlarla yapılan borçlanma miktarı ise 17 kat arttı. Türkiye'nin 2001 yılında yüzde 3.9 olan borçluluk oranı ise yüzde 27'ye dayandı.

60.8 MİLYAR DOLAR BORÇ
Türkiye İstatistik Kurumu'nun hafta içinde açıkladığı milli gelir istatistikleri ışığında yapılan hesaplamalar, Türkiye'de borçluluk oranının henüz AB ülkelerinin çok gerisinde olmasına karşın krizden sonra ciddi bir tırmanışa geçtiğini gösteriyor. Merkez Bankası'nın mevduat, katılım bankaları ve tüketici finansman şirketlerinin verdiği bireysel krediler ile kredi kartlarıyla yapılan harcama toplamı; 2001 yılında 4.8 milyar YTL (3.9 milyar dolar) iken 2002'de 6.4 milyar YTL'ye, hızlı büyümenin başladığı ilk yıl olan 2004'te 13.4 milyar YTL'ye (9 milyar dolar), 2005'te 50 milyar YTL'ye (37.1 milyar dolar) 2006'da da 73.7 milyar YTL'ye (51.1 milyar dolar) ulaştı. Artışını bu yılda sürdüren borç Haziran 2007 sonunda 81.6 milyar YTL'ye (60.8 milyar dolar) tırmandı. Böylece krizden sonra geçen 5.5 yılda Türk halkının sadece kredi borçları 17.1 kat artmış oldu. Bu yılın ilk yarısında iç talepteki yavaşlamaya, özellikle dayanıklı tüketim malı harcamalarındaki küçülmeye karşın artışını sürdüren borç miktarı, rakamın harcanabilir gelire oranı açısından da hızla büyümeye devam ettiğini gösterdi. TÜİK'in gelir dağılımı anketinde 2005 yılı için açıkladığı harcanabilir gelir miktarı 255.6 milyar YTL idi. Merkez Bankası bu veriyi özel tüketim harcama hızındaki artış gibi artırarak 2006 yılı harcanabilir gelirini 289.7 milyar YTL olacağını varsaydı ve hesaplamalarını bu varsayıma göre yaptı. Aynı varsayım bu yılın ilk yarısı için yapıldığında harcanabilir gelir bizim hesaplamalarımıza göre 302.8 milyar YTL'ye (225.4 milyar dolar) ulaşacak. Böylece 5.5 yıllık dönemde harcanabilir gelirdeki artış hızı 2.4 kat oldu.

BORÇ, KONUT VE OTOYA
Bu veriler ışığında, krizin yaşandığı 2001'de yüzde 3.9 olan borçların harcanabilir gelire oranı (borçluluk oranı) 2007'nin ilk yarısı itibariyle yüzde 26.9'a çıktığı görülüyor. Borçluluk oranı, 2002'de yüzde 4.4, 2003'te yüzde 7.5, 2004'te yüzde 12.9, 2005'te yüzde 19.6'ya tırmanırken geçen yıl yüzde 25.4'e ulaşmıştı. Bir başka deyişle, Türk halkı 302.8 milyar YTL'lik harcanabilir gelirinin dörtte birinden daha fazla miktarı borçlanıyor. Veriler bu borcun daha çok konut ve otomobil için yapıldığını gösteriyor.
 
Kişi başına borç 822 dolar
 
MERKEZ Bankası'nın borç verilerinin nüfusa bölünmesiyle hesaplanan kişi başına borç miktarı 822 dolara çıktı. 2001 krizine borçlu yakalanan Türk halkının o dönemde kişi başına düşen borç rakamı 57 dolar düzeyindeydi. 2002'de ise kurun 1.52'yi aşmasıyla harcanabilir geliri 101.7 milyar dolardan 94.6 milyar dolara geriledi. Ancak borç 3.9 milyar dolardan 4.2 milyar dolara çıktı. Kişi başına düşen borç miktarı ise 60 dolara çıktı. Bu tarihten sonra kişi başına düşen borç katlanarak arttı. Verilere göre 2003 yılında 127 dolar olan kişi başı borç, bir sonraki yıl 275 dolara, 2005'te 515 dolara, 2006'da ise 701 dolara ulaştı. 2007 projeksiyonlarında kullanılan 73 milyon 875 bin kişilik bu yılki nüfus verisine göre hesaplandığında ise kişi başına düşen borç bu yılın ilk yarısında 822 dolara tırmandı.
 
Harcamalarda aslan payı gıdada en hızlı artış dayanıklı tüketimde
 
MİLLİ gelirdeki büyümeyle birlikte yabancı yatırımcıların da iştahını kabartan harcama tablosu, Türk halkının dayanıklı, yarı dayanıklı tüketim malları ile konut harcamalarının artış hızının gıdayı solladığını gösteriyor. Geçen hafta içinde açıklanan milli gelir verileri, Türk halkının yaptığı tüketim harcamalarında en büyük payını yine gıdanın aldığını gösteriyor. Ancak dayanıklı tüketim harcamalarında artışın krizden bu yana gıda dahil tüm harcamalardan daha hızlı arttığını da ortaya koyuyor. Verilere göre Türk halkı 2001 yılında ortalama bin 562 dolarlık tüketim harcaması yaptı. 2007'ye gelindiğinde harcama yüzde 143 artışla 3 bin 794 dolara çıktı. Gıda harcamaları ise 556 dolardan bin 125 dolara yükseldi. Bu da 2 katlık (yüzde 102) bir artışa işaret ediyor. Dayanıklı tüketim harcamalarındaki artış ise 3.5 kat (yüzde 250) oldu. 2001 yılında dayanıklı tüketime 166 dolar harcayan Türk halkı 2007'de harcamasını 581 dolara yükseltti.

'DAYANIKLI' TÜKETİYORUZ
Vatandaşın yarı dayanıklı tüketim mallarına yaptığı harcamalarının artış hızı ise 2.8 kat (yüzde 182) oldu. 2001'de yarı dayanıklı tüketim mallarına 222 dolar harcayan Türkler 2007'nin ilk yarısı itibariyle rakamı 626 dolara çıkardı. Konut sahipliğinde kriz yılında 112 dolar olan kişi başı harcama bu yılın ilk yarısı itibariyle 2.8 kat artışla 314 dolara çıktı.
 
Dayanıklı tüketime 581 dolar harcıyoruz
 
Kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) krizin yaşandığı 2001'den bu yana 3 bin 639 dolar arttı ve 5 bin 807 dolara ulaştı. Aynı dönemde özel kesimin yaptığı tüketim harcamaları ise 2 bin 232 dolar artarak 3 bin 794 dolara ulaştı. Harcamalarda en yüksek oransal artış yüzde 250 ile dayanıklı tüketimde oldu.
 
(Sabah)