Haftalık ekonomi dergisi Para, Türk işadamının sınırları nasıl aştığını kapak konusu yaptı. Sanayileşmemiş dünyanın en ücra köşelerindeki ülkelerde fabrikalar kuran Türk girişimciler, uluslararası piyasada söz sahibi olmaya başladı.

ÖRNEK OLDULAR
Afrika ülkelerinden Tanzanya'da çeltik, Malavi'de mobilya, Nijerya'da beton, Burma'da konfeksiyon, Etiyopya'da tekstil, Orta Amerika ülkelerinden Şili'de oyuncak üretimini artık Türkler ele geçirdi.

Girişimde sınır yok

Gözü kara Türk girişimcileri sınır tanımıyor. Malavi'de mobilyacımız, İzlanda'da kebapçımız, Burma'da blue jean üreticimiz, Tanzanya'da çeltikçimiz bulunuyor.

Türk girişimciler, sadece yurtiçinde değil, yurtdışındaki yatırım fırsatlarını da kolluyor. Ancak bu yatırımlar sadece yakın coğrafyamızla sınırlı değil. Girişimcilerimiz, Orta Amerika'dan Orta Afrika'ya, hatta okyanuslardaki ada devletlere kadar tüm dünyaya yayılmış durumda. Para dergisi, son sayısında, henüz sanayiyle tanışmamış ülkelerdeki Türk yatırımlarını araştırdı. Bu firmalar, ileriki yıllarda ekonomilerinde canlanma beklenen pazarların ciddi şirketleri olmaya şimdiden aday... İşte Şili'den Moğolistan'a, Malavi'den Burma'ya dünyanın dört bir yanına yayılmış Türk şirketleri:

MISIR VE ÇELTİK ÜRETİYORLAR
TANZANYA: Alim Ağaçcı ve Muammer Öksüzan, Tanzanya'nın Rufuji bölgesinde çiftçiliğe soyundu. 30 bin dönüm araziyi 90 yıllığına kiralayan 2 ortak, Tanzanyalılar'ın temel besin kaynağı olan mısır ve çeltik yetiştiriyor. Tüm ürün iç piyasaya veriliyor ancak ortaklar ihracat izin belgesi de almış. 2 ortağın Tanzanyalı yetkilileri ikna etmeleri pek de kolay olmamış. Daha önce Aydın'da meyvecilik yapan Ağaçcı, Türk yatırımcıların ülkelerinde yatırım yapacaklarına Tanzanyalılar'ın pek inanmadığını, bu yüzden 3 kez Tanzanya'ya gitmek zorunda kaldıklarını ifade ediyor. Ağaçcı, Tanzanya'da yetişen, gemi ve yat yapımında kullanılan tik ağacı yetiştirmek için de çalışma yaptıklarını söylüyor.

AFRİKA'NIN MOBİLYACISI
MALAVİ: Yaklaşık 30 yıldır mobilya ve dekorasyon malzemeleri üreten Akbaş Mobilya'nın, Uganda, Nijerya, Kenya ve Malavi'de toplam 1 milyon dolar civarında yatırımı var. Ancak şirket, tüm Orta Afrika ülkelerine yakın olduğu için daha çok Malavi'de büyümeyi planlıyor. Firma gözünü başta bankalar olmak üzere Afrika kıyısındaki işyerlerinin mobilya işlerine dikmiş. Şirket, Afrika'daki tesislerine malzemeyi Türkiye'den gönderiyor.

TAŞ OCAĞI İŞLETEN TÜRK
NİJERYA: Buradaki yatırımlar içinde en dikkat çekeni Yolaşan Beton'un taş ocağı işletmesi. Şirket, Nijerya'daki bin 200 dönümlük bir taş ocağının işletme ruhsatını aldı. İşletmenin 2008 başında faaliyete geçirilmesi planlanıyor. Yolaşan Beton'un patronu Adil Aydın, ocaktan çıkarılacak taşın, beton ve asfalt yapımında kullanılacak şekle getirileceğini belirtiyor.

BURMA'DA FABRİKA KURDU
BURMA: Ataç Dış Ticaret, yerli bir ortakla Burma'nın başkenti Yangon'da konfeksiyon fabrikası kurdu. Fabrikada blue jean ve gabardin pantolon üretiliyor. Ataç Dış Ticaret'in patronu Murat Atadinç, Türkiye'ye Çin'den ithal ettiği montların kısa sürede tükenmesi üzerine işi büyütmeye karar vermiş. Ancak Çin'e uygulanan kota yüzünden daha fazla ithalat yapamamış. Atadinç, bunun üzerine kota kısıtlaması olmayan Uzakdoğu ülkelerinde mont üretmeye karar vermiş. Türkiye'de yaşayan bir Burma'lıyla tanışmış ve Burma'da ortak yatırım yapmaya karar vermiş. Aylık 15 bin parça üretim kapasitesi olan tesiste, 220 Burmalı çalışıyor.

DİPLOMATTI OYUNCAKÇI OLDU
ŞİLİ: Mustafa Yılmaz'ı Şili'de girişimciliğe götüren yol diplomasi kanalıyla başlamış. 10 yıl Dışişleri Bakanlığı'nda çalışan Yılmaz, Dubai, Küba ve Şili'de idari ateşlik yapmış. 2003'te istifa edip Şili'de ticarete atılmış. Yılmaz'ın şirketi Anatolia, ABD ve Kanada'dan ayda yaklaşık 20 konteynır kullanılmış oyuncak ithal edip Şili'de satıyor. Yılmaz'ın Şili'de 50'ye yakın mağazası, 2 deposu var.

TEKSTİLE 100 MİLYON $ YATIRDI
ETİYOPYA: Ayka Tekstil Etiyopya'da 100 milyon dolarlık yatırım yaparak, iplik, dokuma, boyahane ve konfeksiyondan oluşan entegre bir fabrika kurdu. Fabrika tam kapasiteyle üretime geçtiğinde 2 bine yakın Etiyopyalı'ya iş sağlayak. Bu ülkeden ithalat yapan hiçbir ülke ithalat vergisi almıyor. Kota kısıtlaması da yok. Tekstilciler açısından bir diğer avantajı da pamuk üreticisi olması.

KUYUMCULARIN GÖZDE PAZARI
MEKSİKA: Atasay'ın başkent Meksiko City'de faaliyet gösteren Oro Atasay Mexico S.A.D.E.C.V. adlı bir şirketi bulunuyor. Meksika'yı diğer Latin Amerika ülkelerine girmek için bir başlangıç noktası olarak gören Atasay, markasını öncelikle bu pazarda yaygınlaştırmanın peşinde. Kuyum sektöründe faaliyet gösteren bir diğer şirket Lapis'in ise, Karayip Denizi kıyısındaki Kozimel şehrinde mağazası bulunuyor.

İZLANDA'DA KEBAP EVİ KURDU
İzlanda Başkent Reykjavik'teki Kebab Husis (Kebab Evi), 2 Türk girişimci tarafından faaliyete sokuldu.