İngiliz belgelerinde Kurtuluş Savaşı sonrası Atatürk’le birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev yapmış olan milletvekili ve bakanların özgeçmişleri de yer almış, karakter analizleri yapılmış

Erciyes Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Hülagü’nün kaleme aldığı ve Timaş Yayınların’ndan çıkan ’İslam Birliği ve Mustafa Kemal’adlı kitap büyük gürültü kopartacağa benziyor. Tarihin karanlıkta kalan birçok noktasına ışık tutacak ve beraberinde yeni tartışmalar yaratacak olan çalışma için Prof. Hülagü, 3 yıl boyunca merkezi Londra’da bulunan Foreign Office’te (Yabancılar Ofisi) yüzlerce gizli belgeyi mercek altına aldı. Kitabın en ilginç bölümlerinden biri ise “İngiliz belgelerine göre 1927, 1933 ve 1935 yıllarındaki Büyük Millet Meclisi Üyeleri’nin özgeçmişleri, ruh ve karakter yapıları...” Diğer bir deyişle, bu bölüm İngiliz istihbaratının başta Mustafa Kemal olmak üzere TBMM üyelerini nasıl fişlediğini gözler önüne seriyor. İşte İngiliz arşivlerine göre önde gelen milletvekili ve bakanlarla ilgili fişleme raporundan bazı çarpıcı örnekler...

Mustafa Kemal Atatürk

Kuvvetli bir irade ve şuura sahiptir

Arnavut bir baba ve Türk bir annenin oğlu olarak 1880’de Selanik’te doğdu. (...) Yaklaşık 5 fit, 7 inç uzunluğundadır (170,18cm). Bakışları sabit, gözleri gridir. Güçlü ve düzgün bir fiziği vardır. Etkileyici bir hitabeti varsa da çok az bir şahsî çekiciliği mevcuttur. Lider olmaktan ziyade sevk edici, kendisinden üstünleri kıskanıcı, geçmişinde açıkça görüleceği üzere muhalefete tahammülü olmayan bir yapıya sahiptir. İlk günlerinden beri aşırı derecede alkol almaktadır. Bununla birlikte kuvvetli bir irade ve şuura sahiptir.

İsmet İnönü Zaman zaman işine gelen sağırlıktan muzdariptir

1880’de İzmir’de doğdu. 1920’de Mustafa Kemal’e katıldı... Lozan müzakerelerinde kendisini inatçı, fakat iyi bir müzakereci olarak tanıtmıştır. Kibar, fakat zaman zaman işine gelen sağırlıktan muzdarip biridir. İlk milliyetçi liderler arasında Mustafa Kemal’in güvenine mazhar olan ve bu güveni Gazi’nin sağ kolu olarak uzun bir müddet sürdürebilen sadece odur. Halide Edib’e göre İsmet Paşa ’Kendini tamamıyla Gazi’nin emrine adayan ve herkesi asmak isteyen birdir.’ Şüphesiz İsmet, karakterinde sertlik olan birdir. Gazi ile birlikte imrenilir bir birlik oluşturmaktadırlar.

Biraz gelenekçi

ama çok hoş sohbet biridir

1874’te İstanbul’da doğdu. Kemalist orduyu vücuda getirmede ve cephane imal ve sevkıyatını tertiplemede büyük paya sahiptir. Halide Edib tarafından ’sadece iyi bir asker’ olarak tavsif edilmiştir. Orduda büyük nüfuzu mevcuttu. Önceleri Panturan ve Panislâmcı bir düşünceye sahipti. Hilafetin kaldırılmasından sonra, hayat tarzını reddettiği Mustafa Kemal’in rakibi olarak kabul edilmiştir. Musul meselesi sırasındaki savaş taraftarlarının lideri olarak kabul edilmiştir. Biraz gelenekçi ve münzevi biridir. Bir parça Fransızca bilmektedir ve hoş sohbettir.

Hızlı ve parlak

bir zekası vardır

Fakir bir anne babanın oğlu olarak 1878’de Manastır’da doğdu. Barıştan sonra Erzurum’da iken Mustafa Kemal ile ilişki kurdu. Aynı zamanda Bolşeviklerle de yakın münasebet içerisindeydi. Ankara’dan bağımsız olarak hareket etmek eğiliminde oldu ve dolayısıyla bir süre Mustafa Kemal ile olan münasebetleri gerginleşti. Gazi’nin 1927 Ekimi’ndeki uzun nutkunda ağır bir şekilde tenkide uğradı. 1933’te bir gazeteye gönderdiği bir mektupta, Millî Mücadele’ye Mustafa Kemal’den önce başladığına dair beyanatı basında dalgalanmalara ve Gazi’nin: ’Karabekir’in akıl doktoruna ihtiyacı vardır’ şeklindeki infialine yol açtı. Tabii olarak hızlı ve parlak bir zekâsı vardır. Mesleğinin her şubesinin üstadı ve görevini ifada şuur sahibidir. Millî Mücadele’deki başarıların çoğu onun Doğu Ordusu’nu akıllı bir şekilde kullanmış olmasına bağlıdır.


1.68’lik heykel gitti, 1.85’lik geldi

Atatürk’ün boyunun kaç santimetre olduğu bugüne kadar sıkça tartışma konusu yapıldı. Son olarak 2003 yılında ünlü ’Balmumu Heykel Müzesi’ Türkiye’de sergilenmişti. O müzede Ata’nın boyu 1.68’di. Ancak vatandaşlar ’Atatürk’ü çok kısa göstermişler’ diye tepki gösterince Ankara sergisi için Rusya’ya 1 metre 85 santimlik yeni bir Atatürk heykeli sipariş edilmişti. Atatürk’ün bugüne 30’u aşkın bire bir balmumu heykelini yapan Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen de VATAN’a, “İngiliz istihbaratçıları Atatürk’ün boyunu doğru tespit etmiş” dedi: “Atatürk’ün 1930’ların başında giydiği elbiselerinden yola çıkarak boyunu 1.71 olarak hesapladık. Gerek Anıtkabir’deki müzede gerekse Harp Okulu’na yaptığım balmumu heykellerinde boyu 1.71. Ancak ayakkabılarla birlikte 1.72-173 oluyordu.