CAN ATAKLI
Tam 32 yıl sonra Taksim yine yüz binlerce kişinin 1 Mayıs’ı coşku ile kutladığı alan oldu. 33 yıl önce yapılan provokasyon sonunda kitlelerin ortak tepkilerini haykırmasına adeta ambargo koyanlar, halkı korku ve endişe içine itenler nihayet yenildi.

AKP iktidarı 1 Mayıs’ı sahiplenmek için çok çaba harcadı. Kendisini “yasak kaldıran parti” gibi göstermek istedi. Ancak dün miting alanını ve mitinge giden yolları karış karış gezdim. O coşkulu kitlelerin asla böyle düşünmediği ortadaydı.

Nitekim önceleri miting alanına gelmeyi planlayan bazı AKP’liler ve bazı bakanlar dün yoktular. Büyük bir olasılıkla sabahın erken saatlerinden itibaren toplanmaya başlayan halkın tepkisini ölçmüşlerdi.

AKP dünkü 1 Mayıs mitingini iyi değerlendirmek ve düşünmek zorundadır.

Çünkü dün AKP iktidarı için bir kırılma noktası olabilir.

Dünkü 1 Mayıs bir Cumhuriyet mitingi değildi. Başta işçiler olmak üzere toplumun enerji biriktiren ve bunu açığa çıkaramayan bütün kesimlerini kapsayan dev bir gösteriydi.

İktidar ve zihniyeti ne alanlarda ne yollarda hiç yoktu. Tam tersine birbiri ile asla anlaşamayacak olan kitleler, iktidara yönelik ortak bir tepki içinde omuz omuzaydı.

Cumhuriyet mitinglerini “Ergenekon oyunu” olarak lanse etmek isteyenlerin dünkü gösteriler için hiçbir bahaneleri olamaz.

İktidarı moralman ayakta tutmaya çalışan ve iktidar talimatıyla AKP oylarını yüksek göstererek toplum üzerinde baskı kurmaya çalışan kimi seçim araştırma sonuçlarına hiç aldırmayın. Esasında AKP’nin hızlı bir düşüşte olduğu ve hatta oylarının yüzde 30’un altına indiği görülüyor.

İşte dünkü miting bu saptamanın kanıtı gibiydi. Toplumdaki endişe ve tepki birikimi çok sakin, barış içinde ve mantıklı biçimde ortaya çıktı. Yüz binler, bütün korkutmalara rağmen hiç çekinmeden Taksim’e yürüdüler.

Miting boyunca yaşanan tek tatsız olay protestolar nedeniyle konuşamayan Türk-İş Başkanı’nın kolunun kırılmasıydı. Kalabalık, bir AKP yandaşının kürsüye çıkmasına tepki göstermişti. İktidar bu mesajı almalıdır.

***
Asker ne düşündü?

Taksim alanının mitinglere kapatılması tamamen askerin işidir. Korkak siyasetçiler ise 32 yıl boyunca meydanı açmaya cesaret edemediler.

1 Mayıs 1977 provokasyon sonucu kana bulandı. Ama hemen ertesi yıl aynı kalabalıklar yine meydandaydı. 1979’a gelindiğinde ise dönemin İstanbul Sıkıyönetim Komutanı Orgeneral Necdet Uruğ bir günlük sokağa çıkma yasağı ilan ederek hem Taksim’i kapattı hem de İstanbullular’ın ruhuna dehşeti sokan adam oldu. Ama en onur kırıcı 1 Mayıs 1980’de yaşandı. İstanbul’da yine sıkıyönetim vardı. Bu kez sokağa çıkma yasağı konmadı ama her yer askerle dolduruldu. Taksim alanı tamamen kapatıldı. Ve askerler sanki marifetmiş gibi 1 Mayıs günü Taksim’e bir tabur asker soktu. Alana Türk bayrağı çekti.

Sıkıyönetim Komutanı alana solcuları komünistleri sokmamanın gururunu yaşıyordu herhalde. Zaten 5 ay sonra da darbe yapıldı.

Dünkü 1 Mayıs’ı askerler hangi duygularla izledi çok merak ediyorum. Çünkü dün asıl yenilenler onlardı.

***
5 saat yürümüşüz

Sabahın erken saatlerinde başlayan 1 Mayıs izlenimlerimi sizlerle paylaşmak isterim.

- Bir gün önceden Bahattin Yücel’le bayrama birlikte katılmak üzere sözleştik.

- Sabah saat 09.30’da gazetede buluştuk. Gazetenin bir aracıyla gidebildiğimiz kadar gidip indik ve Şişli’ye yürüdük,

- Yolda sanatçı Ali Rıza Binboğa ile karşılaştık. Mitinge tek başına gelen Binboğa da bizim ekibe katıldı.

- Bahattin Yücel’in eşi Fatıman Yücel de bizimle birlikte yürüdü. 1976’da Vatan Gazetesi’nde mesleğe başladığım gün tanıdığım Fatıman Yücel ve Bahattin Yücel’le 1978’deki son 1 Mayıs mitingine de katılmıştık.

- Taksim alanına girdiğimizde The Marmara otelinin bulunduğu yerin boş olduğunu görünce çok şaşırdık. Meğer o bölge Dolmabahçe ve Tarlabaşı’ndan gelen gruplara ayrılmış.

- Buralardan gelen gruplar alana girince Taksim nefes alınamaz hale geldi.

- 1977’deki kanlı 1 Mayıs’ta alanda olan bir grup, o zaman arkasında yürüdükleri bayrağın altında hatıra fotoğrafı çektirdi. Çoğunun saçı beyazlamıştı, çok duygusal bir andı.

- CHP, 1 Mayıs’a çok önem vermişti. Alana büyük bir kalabalıkla geldiler.

- Konuşmalar yapılırken geldiğimiz yoldan geri yürümeye başladık.

- Yaklaşık 45 dakika yürüyüşten sonra Osmanbey’e vardık. Kortejin sonunu ancak burada bulabildik.

- Polisler çok kibardı. Arama yaparken biri “Efendim arandınız mı?” diye sordu.

***
Olayları kimin çıkardığı anlaşıldı

Kim bilir kaç yıldır her 1 Mayıs “korkulu rüya” gibi geçti. Evet olay çıkıyordu, çünkü işçiler Taksim’e çıkmak istiyor, ama bunu izin verilmiyordu. Olağanüstü güvenlik önlemleri alınıyordu Taksim çevresinde. Kuş uçurtulmuyordu.

Ama bu sözde güvenlik sadece marjinal gruplarla goşistlerin işine yarıyordu. Çünkü onlar güya işçi sınıfı adına Taksim’e çıkmaya çalışıyorlar, polis de onları geri püskürtüyordu.

Bu, tam bir oyundu. Sadece ana caddeye çıkışı yasaklayan polis bu gruplarla anlamsız çatışmalara giriyor ama hiçbir zaman arkadan da çevirip zaten 50-60 kişi olan bu kışkırtıcıların birini bile yakalamıyordu. Bu yıl Taksim’e çıkış izni verildi. Alan içi güvenliği işçilere teslim edildi. Yan yollara polis bile konmadı. Ama tek bir olay bile çıkmadı. Çünkü işçi de onlara destek veren herkes de sorumluluğunun bilincindeydi.

Bu da gösterdi ki, bugüne kadar çıkan bütün olayların asıl sorumlusu işçiler ya da halk değil, bizzat iktidarlardı.

***
Polis hiç bu kadar rahat olmamıştır

Ana caddeleri, sokakları geziyoruz küçük ekibimizle. Ana yollarda neredeyse hiç polis yok. Ama yüksek binaların tepelerinde polisler var. Taksim alanına bakan binalar boşaltılmış, hepsinin perdeleri açık. The Marmara Oteli’ndeki bütün odalar boş, perdeleri sonuna kadar açık. Ne terasta ne lokantada bir kişi bile yok. Kolay değil 1 Mayıs 1977’nin en önemli faturası bu otele (o zamanki adı İntercontinental’di) çıkmıştı. Elmadağ’dan Harbiye’ye kadar olan yolda ise polisler açık olan kafetaryalarda oturuyor ve çaylarını içiyordu. Manzara gerçekten çok ilginçti. Herhalde polis en sakin kitle gösterisi gününü geçiriyordu. Neredeyse hiç iş düşmedi polise. Onlar da pazar tatili yapar gibi geçirdiler günlerini.