113 sayfalık BİA Medya Gözlem Raporu, geçtiğimiz yıl Türkiye’de basın ve düşünce özgürlüğünün durumunu kronolojik bir sıra içine ve şu başlıklar altında ortaya koyuyor: "Saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "basın ve ifade özgürlüğü davaları", "düzenleme ve hak aramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "Sansüre tepkiler" ve "RTÜK uygulamaları".
BİA 2008 Medya Gözlem Raporu'ndan önemli başlıklar şöyle:
4 KARİKATÜRİST 47 GAZETECİ "HAKARET"TEN YARGILANDI
Türkiye'de geçtiğimiz yıl, 82 kişi, Ceza Yasası'nın (TCK) 301. maddesinden yargılandı; 5'i mahkum oldu. 23 kişi, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik"ten sanıktı. Aralarında dört karikatürist ve 47 gazetecinin bulunduğu 74 kişi "hakaret" iddiasıyla 77 yıl hapis ve 1 milyon 885 bin 500 TL tazminat tehdidi altındaydı.
Doğan Medya Grubu'nu "bu gazeteleri evinize sokmayın" diyerek hedef alan Başbakan Erdoğan ve ailesi, "Radikal" yazarı Perihan Mağden, "Tempo" muhabiri Cemal Subaşı, "Leman" dergisinden Mehmet Çağçağ'ı mahkum ettirdi; "Milas Önder" gazetesinden Melih Kaşkar'dan da tazminat istiyor.
“DÜŞÜNCE SUÇLUSU” SAYISI 254'TEN 435'E ÇIKTI
506 dava, 305'i gazetesi toplam 854 kişiyle ilgili bilgi verdiği, toplumsal gerginliğin düşüncenin baskı altına alınmasına etkilerine işaret eden 2008 Raporunda Bağımsız İletişim Ağı (BİA), 435 gazeteci, yazar, yayıncı, insan hakları savunucu, siyasetçi ve çocuğun düşünceleri nedeniyle mahkemeye çıkarıldığını açıkladı. 2007’de bu sayı 254 idi.
DOĞAN GRUBU'NA 200; TARAF'A 70 DAVA
Kovuşturmalardaki ani artışın kaynağında, Ergenekon, Dağlıca ve Aktütün soruşturmaları dolayısıyla "gizliliği ihlal", "yargıyı etkileme" ve "gizli bilgi açıklama" gerekçeleriyle medya kuruluşlarına yönelik çok sayıda dava açılması da var.
Taraf gazetesine bugüne kadar 70 dava; Doğan Grubu organlarına da Haziran 2007'den beri 200'ün üzerinde dava açıldı.
Bunun dışında da "Yargıyı etkileme" davaları 2007'ye göre yüzde 100 arttı: İşkencede zamanaşımını duyuran "Cumhuriyet" muhabiri Alper Turgut 20 bin TL para cezasına çarptırıldı. 11 yaşındaki Mizgin Özbek'in öldürülmesini duyuran Batman'daki iki aktivist ve beş gazeteci beraat etti.
301 SANIKLARINDA YÜZDE 50 ARTIŞ!
TCK'nın 301. maddesinden 2008'de 82 kişi mahkemeye çıktı. 23'ünün davası Adalet Bakanlığı'ndan izin verilmeyince düştü. Bakanlıktan "izin" çıkınca mahkemeler yazar Temel Demirer ve Eskişehir'deki 10 aktivisti 2 yıl hapisle yargılamaya devam edecek. 23 kişinin dosyası halen Bakanlık kararını bekliyor. Yayıncılar Ragıp Zarakolu ve Fatih Taş, hukukçu Eren Keskin, dergi sahibi Aziz Özer ve iş müfettişi Niyazi Uslay yıl içinde mahkum oldu. 2007'de 301'den 55 kişi yargılanıyordu.
"Kin ve düşmanlığa tahrik"i cezalandıran TCK 216. maddeden yargılanan 23 kişiden Prof. Dr. Baskın Oran, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, CNN Türk'ten Barış Pehlivan, siyasetçiler Nurettin Yılmaz ve Sertaç Bucak, radyocu Cemal Doğan ve yayıncı Songül Özkan beraat etti. Yayıncı Erol Karaaslan hakkında, daha önce beraat ettiği Richard Dawkins'in "Tanrı Yanılgısı" kitabından yeni dava açıldı. 2007’de de 216'dan 23 kişi sanıktı.
15 KİŞİ "HALKI ASKERLİKTEN SOĞUTMAK"TAN YARGILANDI
"Halkı askerlikten soğutmak"tan geçen yıl 9'u gazeteci 15 kişi yargılandı. Bülent Ersoy, Yıldırım Türker, Perihan Mağden, Cezmi Ersöz, Gökhan Gençay ve İbrahim Çeşmecioğlu beraat ederken Ragıp Zarakolu dahil 9 kişi halen yargılanıyor.
HAPİSTEKİ 37 KİŞİDEN 15'İ TAHLİYE OLDU
Çoğu Ergenekon, PKK ve MLKP Davaları'nda 28'i gazeteci toplam 37 kişi, 2008’in tamamını veya bir bölümünü hapiste geçirdi; 15'i yıl içerisinde tahliye edildi.
Vedat Yenerer, Adnan Akfırat ve Serhat Bolluk Ergenekon Davası'ndan; Radyocu Füsun Erdoğan, İbrahim Çiçek ve Sedat Şenoğlu MLKP Davası'ndan, DİHA Ajansı'ndan Ali Buluş, Mehmet Karaaslan, Faysal Tunç ve Behdin Tunç da "PKK ile bağlantılı olmak"tan hapiste. Süren yargılamalarda tutuklamaların kesin olarak "gazetecilik faaliyetleri" ile ilgili olup olmadığı bilinmiyor.
Siyasetçi Mahmut Alınak, düşüncelerinden yargılandıktan sonra para cezalarını ödemeyi reddettiğinden iki kez hapse girdi. Savcıyı suçlayan gazeteci Hacı Boğatekin, 109 gün sonra tahliye olabildi.