Avrupa Birliği'nin (AB), Rusya'nın Gürcistan'a müdahalesini uluslararası hukuka göre "kabul edilemez" olarak nitelendirdiği ve bu müdahaleden dolayı Moskova yönetimiyle ilişkilerini gözden geçirme kararı aldığı bildirildi.

Reuters ajansı, Rusya ile ilişkileri ve Gürcistan'a muhtemel yardımları görüşmek için Brüksel'de düzenlenen AB liderleri zirvesinin taslak metnini yayımladı.

"AB-Rusya ilişkilerinin bir dönüm noktasına geldiği" belirtilen taslak metinde, ilişkilerin gözden geçirilmesiyle, AB ile Rusya arasında çeşitli alanlardaki müzakerelerin devam edip etmeyeceği hakkında da bir karar alınabileceği ifade edildi.

AB liderleri, Rusya'ya, "kendini Avrupa'dan tecrit etmemesi" çağrısında bulunurken, Avrupalı ve Rus liderlerin kasım ayında bir araya geleceği ve AB'nin Moskova'nın Gürcistan ile sağlanan barışla ilgili taahhütlerine uyup uymadığını
gözlemleyeceği belirtildi.

Taslak metinde, AB'nin Gürcistan vatandaşlarına vize konusunda kolaylık ve Gürcistan'da yeniden yapılanma için yardım sağlayarak, ayrıca bir serbest ticaret anlaşması yaparak bu ülkeyle yakın ilişkilere hazır olduğu kaydedildi.

Gürcistan konusunda olağanüstü zirve toplantısı yapan Avrupa Birliği (AB), Rusya ile stratejik ortaklık anlaşması için yapılacak tüm müzakereleri erteleme kararı aldı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, zirvenin ardından düzenlediği basın toplantısında, "Rus birlikleri çekilmedikçe, ortaklık anlaşması müzakereleri ertelenecek" dedi.

Barroso, yanında AB Dönem Başkanı Fransa'nın Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy olduğu halde yaptığı açıklamada, "Stratejik ortaklık anlaşmasının tüm toplantılarını erteledik" diye konuştu.

Barroso ve Sarkozy, AB diplomasisinin başı Javier Solana ile birlikte Eylül 8 eylül pazartesi, Gürcistan ile Rusya arasındaki sorunun çözümü yönünde adım atmak ve Gürcistan'daki Rus askerlerinin çekilmesini sağlamak amacıyla
Moskova ve Tiflis'e gideceklerini açıkladılar.

AB ile Rusya arasındaki stratejik ortaklık anlaşması için yürütülen müzakereler çerçevesinde tarafların 15 Eylül'de Brüksel'de bir araya gelmeleri öngörülüyordu.

Rusya karardan üzüntü duydu

Rusya, AB liderlerinin yeni AB-Rusya stratejik ortaklık anlaşması görüşmelerini erteleme kararından üzüntü duyduğunu bildirdi. Rus İnterfaks ajansı, Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkilinin, "Eğer müzakereler gerçekten ertelendiyse, yapılacak tek şey üzüntü dile getirmektir" dediğini duyurdu.

Almanya Başbakanı Angela Merke de, Rusya'nın Gürcistan'da 7 Ağustos'ta patlayan savaştan önceki mevzilerine tam olarak çekileceğine garanti verdiğini söyledi.

Merkel, AB zirvesinde Rusya ile stratejik ortaklık anlaşması müzakerelerinin ertelenmesi kararının alınmasından sonra yaptığı açıklamada, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ile yaptığı telefon konuşmasında Moskova'dan bu sözü aldığını aktardı.

Merkel, Rusya'nın halen askerlerinin bulunduğu Poti limanıyla Senaki'den çekilerek işlemi tamamlayacağını açıkladı. Rusya ile Gürcistan arasındaki kriz sırasında önemli rol oynayan Fransa, AB'nin 6 aylık dönem başkanlığını aralık ayı sonuna kadar götürecek. 

Gürcistan'a sivil gözlemci

AB Dış Politika ve Ortak Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana, AB'nin Gürcistan'a, "Rusya'nın ateşkes anlaşmasına uyup uymadığını" denetlemek için sivil gözlemci göndermeyi planladığını belirtti.

AB liderleri Rusya'yla ilişkileri ve Gürcistan'a muhtemel yardımları görüşmek için Brüksel'de toplanırken, Solana da yaptığı açıklamada, gelecek ayın ortasına kadar Gürcistan'a yüzlerce sivil gözlemci göndermeyi düşündüklerini söyledi.

Bazı diplomatlar bu rakamın 200 olduğunu bildirirken, Solana, AB merkezindeki açıklamasında, üye ülkelerin Gürcistan'a gelecek haftalarda gözlemci yollama planını onaylayacağını umduğunu ifade etti. Solana, bugünkü zirvede Rusya'ya ambargo uygulanması konusunda karar alınmayacağını da sözlerine ekledi. AB'nin hali hazırda Gürcistan'da 40 civarında gözlemcisi bulunuyor.

İngiltere'den askıya alma çağrısı

İngiltere, AB ülkelerine, Kafkasya'daki kriz nedeniyle Rusya ile güçlendirilmiş ortaklık müzakerelerinin askıya alınması çağrısında bulundu.

İngiltere Başbakanı Gordon Brown'ın sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, "Rusya ile AB arasındaki ilişkilerin temelden yeniden değerlendirilmesinin sonuçlarını beklerken, AB ile Rusya arasındaki yeni ortaklık ve işbirliği anlaşmasına ilişkin müzakerelerin askıya alınması gerektiğini düşünüyoruz" denildi.

Sarkozy yine Moskova ve Tiflis'e gitmek istiyor

Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Kafkasya'daki krizin çözümüne yardımcı olmak amacıyla yeniden Moskova ve Tiflis'e gitmek istiyor.

Başbakan François Fillon, Europe-1 radyo kanalına yaptığı açıklamada, Sarkozy'nin, barışın tesisi için, bugün Brüksel'de başlayacak zirvede AB liderlerine Moskova ve Tiflis'e gidilmesini de kapsayan bir dizi öneri getireceğini duyurdu.

Fillon, "AB'nin vereceği en güçlü mesajın birlikte hareket etmek olduğunu" belirtti ve "AB'nin tek bir ses halinde yanıt vermesine büyük önem veriyoruz" diye konuştu.

Rusya'ya müeyyide uygulanmasına karşı olduğunu ifade eden Fillon, bunun yeteri kadar etkili olmayacağını savundu.

Fransa Başbakanı, "Rusya ile birlikte, diyalog yolunu bulmamız gerekir" dedi. Sarkozy, AB adına 12 Ağustos'ta ateşkesin sağlanması için bu iki ülkeyi ziyaret etmişti.

İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, İspanyol özel televizyonu "Tele5"e verdiği mülakatta "Kafkaslarda istikrarı, anlayışı ve Rusya ile anlaşmayı sadece Avrupa Birliği garanti edebilir" dedi.

Zapatero, Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlığını Rusya'nın tanıması ardından Kafkaslarda oluşan mevcut durumun sadece AB'nin güçlü bir tavır almasıyla çözülebileceğini savundu. Zapatero, bugün Brüksel'de yapılan AB olağanüstü zirvesinde ateşkes ve 6 önemli hususun yerine getirilmesi konusunda AB'nin ısrarcı tavrının ortaya konulacağını söyledi.

İspanya Başbakanı, "Kafkaslar sorunlu bir bölge ve herkesin sorumluluğunda. Sadece AB, karşılıklı anlayış ve Rusya ile diyalog yoluyla soruna çözüm getirebilir" şeklinde konuştu.

İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Rusya'nın stratejik bir ortak olduğunu, düşman bir ülke olmadığını söyledi.

Brüksel'de Gürcistan ile Rusya arasındaki krizin ele alınacağı zirveden birkaç saat önce Corriere della Sera gazetesine açıklamalarda bulunan Frattini, "Rusya düşman bir ülke olarak görülmemeli" ifadesini kullandı.

Rusya'nın stratejik bir ortak olarak görülmesi gerektiğini söyleyen Frattini, "Rusya ile ilişkilerin kesilebileceğine inanan ülkeler varsa o zaman İran'ın nükleer dosyası gibi dosyalarla nasıl başa çıkılacağını da açıklamalılar. Kurallara uymak gerektiğini söylemek iyi bir şey ama Rusya'nın stratejik bir ortak olduğu, düşman bir ülke olmadığı konusunda da açık olmak gerek" dedi.

Rusya'ya yönelik tecrit girişiminde bulunulacağını sanmadığını da belirten Frattini, zirvede İtalya tarafından desteklenen ve yaptırımların dışlandığı Fransa çizgisinin benimseneceğini kaydetti.

Frattini, 3 ve 4 Eylül'de Moskova ile Tiflis'e gideceğini ve Rusya'ya anlaşmalara uymasını, Gürcistan'a da AB'ye girmenin kısa yolu olmadığını, ağustos ayındaki krizin AB'ye giriş belgesi olarak görülemeyeceğini söyleyeceğini
belirtti.

AB ile Rusya arasındaki müzakerelerin geçici olarak askıya alınması ya da ertelenmesine karşı olduğunu da söyleyen Frattini, 15-16 Eylül'deki görüşmelere atıfta bulunarak, "Avrupa ile Rusya arasında bir randevu varsa randevuya sadık kalmak gerek" ifadesini kullandı.

Lavrov'dan öneri

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, "Avrupa'da Nato'nun merkeziyetçi anlayışına son verecek bir güvenlik sistemi
kurulması" için çağrıda bulundu.

Moskova'da üniversite öğrencilerine hitaben konuşan Lavrov, "Avrupa güvenlik sistemini sınavdan geçiren biz değiliz" dedi ve Rusya'nın, çıkarlarını korurken gerekirse tek başına da harekete geçebileceğini söyledi.

"Avrupa güvenlik sistemi kusurlu..." diyen Rus bakan, her şeyden evvel NATO merkeziyetçiliğinin, Euro-Atlantik bölgesinde ortak evrensel güvenlik mekanizması kurulmasını önlediğini söyledi ve Avrupalılara, yeni bir sistem kurmak için Rusya'yla beraber "yeni fikir arayışına girmeleri" çağrısında bulundu.

Rus lideri Dimitri Medvedev'in Avrupa'da soğuk savaş döneminden kalma fikirleri bir kenara itecek yeni güvenlik paktı kurulmasını iki ay önce önermiş olduğunu hatırlatan Lavrov, "Teklifimiz halen geçerli..." dedi.

Herhangi bir çatışmaya sürüklenmek istemediklerini de söyleyen Lavrov, "Ortaklarımız bizimle birlikte hareket etmeye hazır değilse, Rusya ulusal çıkarlarını muhafaza etmek için tek başına harekete geçmek zorunda kalır" diye konuştu.

Gürcistan'la savaşta haklı olduklarını iddia eden Rus bakan, "Rusya, vatandaşlarını koruyabilen sorumluluk sahibi bir ülke olarak uluslararası arenaya çıkmıştır" ifadesini kullandı.

Silah taşıma iddiası

Bu arada Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Andrei Nesterenko, Gürcistan'ın Karadeniz kıyısına insani yardım getiren gemilerin silah da taşımış olabileceğini öne sürdü.

Ülke adı telaffuz etmeyen Nesterenko, Gürcistan'a yardım getiren askeri gemilerin kargosunda "(Gürcistan'ın) yeniden silahlanması için kullanılacak askeri unsurlar" bulunmuş olabileceğine dair "varsayımlar" olduğunu söyledi.

Konuyla ilgili ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan ve Pentagon'dan açıklama gelmedi.

AKPM Rusya ve Gürcistan'a heyet gönderecek

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, afkasya'da çıkan krizi araştırmak üzere Rusya ve Gürcistan'a 9 parlamenterden oluşan bir heyet gönderme kararı aldı.

AKPM başkanlık divanı, bu heyetin yapacağı incemeler sonucu kaleme alacağı raporun, 29-Eylül-3 Ekim arasında düzenlenecek genel kurulda tartışılarak oylanacağını açıkladı.

AKPM Başkanı Lluis Maria de Puig, "Avrupa Konseyi üyesi iki ülke arasındaki bu kriz bizi ciddi bir biçimde endişelendiriyor. Bizim için iki tarafla da açık ve samimi bir biçimde konuşmak ve durumu incelemek önemli. Ortak değerlerimize uygun bir karar almadan önce durumu yerinde görmemiz gerekir" dedi.