ULUSLARARASI Para Fonu (IMF) ile Mayıs 2008’de biten son stand-by’dan bu yana, ‘Yeni bir anlaşma yapıldı, yapılacak’ yönündeki beklentiler, Hazine ve IMF’nin açıklamalarıyla ‘kesin olmayacak’ yönünde netleşti. Bu aşamadan sonra IMF heyeti, 4’üncü madde konsültasyon çalışmaları çerçevesinde mayıs ayı başında Türkiye’ye gelecek. Rutin denilebilecek bu çalışma ile IMF, Türkiye ekonimisine ilişkin bir değerlendirme yapacak. Bu durumu, “IMF ile belediye borçları gibi bazı konularda anlaşamadık, bunlar da stand-by anlaşmasını ortadan kaldırdı” şeklinde açıklayan Başbakan Tayyip Erdoğan, “IMF’ye herhangi bir siyasi dayatma olacak olursa kabul etmeyeceğimizi söylemiştim” diye konuştu.
Hazine internetten duyurdu
IMF ile yeni bir stand-by yapılmayacağı Hazine Mesteşarlığı’nın önceki gece yaptığı basın duyurusu ile belli oldu. Duyuruda, IMF’den bir heyetin 24-25 Nisan tarihlerinde yapılacak IMF-Dünya Bankası Bahar dönemi toplantılarının ardından, 4’üncü madde görüşmelerini yürütmek üzere Türkiye’ye davet edildiği belirtildi. Hazine’nin internet sitesinde yer alan açıklamada, bu görüşmenin ardından IMF ile ilişkilerin nasıl bir çerçevede yürütüleceğinin daha kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesine imkan tanıyacağı belirtilirken, “Önümüzdeki süreçte de Orta Vadeli Program’da öngörülen yapısal reformlar ve çeşitli alanlarda IMF ile yapıcı sonuçlar doğuran işbirliğimiz sürecektir” denildi.
3 saat sonra IMF açıkladı
Hazine’nin açıklamasının ardından 3 saat kadar sonra IMF Dış İlişkiler Direktörü Caroline Atkinson imzasıyla, kurumun internet sitesinde bir açıklama yer aldı. Açıklamada, “Küresel ekonomide ve küresel finans piyasalarında devam etmekte olan iyileşme, Türk yetkililerince Orta Vadeli Program çerçevesinde uygulanmakta olan ekonomik politikalar ile birlikte, Türkiye’nin ekonomik görünümünü güçlendirmiştir” görüşüne de yer verildi. Ayrıca heyetin, “Türk yetkililerle, görünüm ve kendilerinin politika planları hakkında görüş alışverişinde bulunacağı” ifade edilen açıklamada, bu tür istişarelerin tüm fon üye ülkeleriyle düzenli olarak yürütülmekte ve genellikle yıllık bazda programlandığı anımsatıldı.
İlkelerden taviz vermem
Türkiye-Kore İş Forumu sonrasında sorularını yanıtlayan Başbakan Erdoğan, daha önce bir anlaşmanın kısa süre içinde imzalanabileceği yönünde ifadeleri bulunduğunun hatırlatılması üzerine şunları söyledi: “Ben o açıklamamı yaparken başka bir şey daha kullandım. O da şuydu, bizim bu konuda ilkelerimiz var. Bu ilkelerimiz üzerinden herhangi bir taviz vermemiz söz konusu değil. Bir tanesi örnek olarak vereyim, belediye gelirleriyle alakalı konu. Bununla ilgili yasa değişikliği denirse, bu bize dayatılırsa, biz bunu yapmayız. Biz bununla ilgili yasayı değiştirmişiz zaten. Buna benzer birçok konular olmuştur ki bunlarla ilgili olarak mutabık kalmadık, anlaşamadık ve bunlar standby anlaşmasını ortadan kaldırdı.”

Anlaşmanın önünü ‘3 şart’ tıkadı

TÜRKİYE’nin IMF ile 2 yıldır yürüttüğü görüşmelerde IMF’nin 3 şartına
ayak dirediği biliniyor. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl
“kabul edilemez” diyerek açıkladığı bu 3 talep şöyleydi:

Gelir İdaresi siyasetten bağımsız olsun, özerkleştirilsin.
Vergi mükellefine ‘Nereden buldun’ diye sorulsun.
Belediyelere genel bütçeden kaynak artırılması durdurulsun.

Erdoğan: IMF de bizi ayakta gördü

IMF ile stand-by anlaşması yapılmayacağı kanaatine ortak olarak vardıklarını belirten Başbakan Tayyip Erdoğan, şöyle konuştu: “Zaman zaman benimde eğer mutabık kalınırsa bir anlaşma olabileceği hususunda açıklamalarım olmuştu. Fakat özellikle herhangi bir siyasi dayatma olacak olursa bu kurumsal değişikliklere yönelik bu konularda evet demeyeceğimizi söylemiştik. Son dönemlerde bu konuda artık pek ‘illa bu da olsun’ gibi bir yaklaşımları yoktu. Fakat son geldiğimiz noktada, Türkiye’nin özellikle ekonomik noktada, ayakları üzerinde duran bir ülke olduğu görünümü böyle bir stand-by anlaşmasına gerek kalmadığı kanaatini IMF’de de oluşturmuş vaziyette. Bundan dolayı böyle bir anlaşmanın yapılmayacağı kanaatine ortak olarak varmış durumdayız.”

Program neyse aynen uygulamaya koyacağız

IMF’nin daha çok ayakları üzerinde duramayan ülkelere destek verdiğini, Türkiye’nin artık ekonomik olarak kendi ayakları üzerinde duran bir ülke haline geldiğini söyleyen Başbakan Tayyip Erdoğan, “Türkiye’yi böyle görmüş olmaları da bizi ayrıca mutlu etmektedir” dedi. Stand by anlaşması imzalanmamasının orta vadeli programın uygulanmasında erkene çekmelere neden olup olmayacağına ilişkin soruyu Başbakan Erdoğan, “Şu anda bizim orta vadeli programımız neyse aynen uygulamaya koyacağız” şeklinde yanıtladı.

Belediyelerin 22.3 milyar lira borcu var

SON yıllarda hızla artan belediye borçları 2008 yılı sonunda 22.3 milyar TL’yi gördü. Belediyelerin giderleri ise 2008 yılında bir önceki yıla göre yüzde 16.7 arttı. Toplam borçların yüzde 47.8’lik bölümünü oluşturan 10.7 milyar TL büyükşehir belediyeleri aitken, borcun yüzde 10.3’lük bölümünü de büyükşehir ilçe belediyeleri yaptı. Belediyelerin İller Bankasına olan toplam borcu ise 5.5 milyar TL olarak gerçekleşti.
10.7 milyar TL’lik borç
Büyükşehir belediyelerinin 10.7 milyar TL’lik borcunun önemli bir bölümü amme borcu olarak kayıtlara geçcit. Büyükşehir belediyelerinin amme borcu toplamı 5.1 milyar TL oldu. Bu belediyelerin uzlaşma borcu toplamı ise 4.3 milyar TL’yi buldu. Belediyelerin iller bankasına olan borcu ise toplam 1.1 milyar TL’yi yakaladı. Büyükşehir belediyelerinin Türkiye’deki belediyeler arasında toplam borç oranı ise yüzde 47’yi gördü.
Belde belediyeleri
Türkiye’deki ilçe ve belde belediyelerinin borç toplamı da büyükşehir belediyelerine yaklaştı. İlçe ve belde belediyeleri 2008 yılını 7.1 milyar TL’lik borçla kapattı. Bu belediyelerin toplam borç içindeki payı da yüzde 32’yi yakaladı. Bu belediyelerin iller bankasına olan borç toplamı da 2.8 milyar TL’ye ulaştı. Amme borçları ise 2.3 milyar TL’de kaldı.
İlde çok sıkıntı yok
Türkiye’de en az borçlu belediyeler arasında ise büyükşehir ilçe ve il belediyeleri oldu. İl belediyelerinin 2008 yılı borçları 2.1 milyar TL olarak gerçekleşirken, büyükşehir ilçe belediyelerinin borç toplamı 2.3 milyar TL oldu. İl belediyelerinin iller bankasına olan borcu 972 milyon TL, büyükşehir ilçe belediyelerinin de 395 milyon TL oldu. 

Üç yılda 6 milyar TL arttı

BELEDİYELERİN borç toplamları da son yıllarda hızlı bir artış yakaladı. Özellikle 2006 yılından sonra Türkiye’deki belediyelerin borçları yaklaşık 6 milyar TL artış kaydetti. En hızlı artış ise 2006’dan 2007 yılına geçilirken yaşandı. 2006 yılında Türkiye’de belediyelerin toplam borcu 16.5 milyar TL’yken bugün borç toplamı 22.3 milyar TL’yi gördü.