Yıllardır dünyanın dört bir yanına göç veren Türkiye için ibre tersine mi dönüyor?

Eren Holding’in Zonguldak Çatalağzı’nda 1.6 milyar dolarlık enerji santralı yapımına başlayan Eren Holding, 3 bin 500 kişiye iş kapısı açarak, tersine göç başlattı.

Santral yapımında görev almak üzere bölgeye 1500 Çinli de taşındı. Proje, Euromoney’in yan yayını Project Finance’tan ödül kazandı.

Eren Holding’in 2006 yılında başladığı, 2008’de büyüttüğü Zonguldak Termik Enerji Santralı, Avrupa’nın en iyi enerji projesi seçildi. Etkili ekonomi dergileri olan ve pek çok etkinlik düzenleyen Euromoney’nin yayınlarından Project Finance, 1.6 milyar dolar yatırımla hayata geçirilecek proje nedeniyle Eren Holding ve projeye kredi sağlayan Garanti Bankası ve İş Bankası’na ödül verdi. Şu anda 3 bin 500 kişinin inşaat ve montaj aşamasında çalıştığı proje, Zonguldak Çatalağzı’nın kaderini de değiştirmeye başladı. Eren Holding CFO’su (mali işler icra başkanı) Saffet Molvalı ilk ünitesi 2006’da başlayan projeyle ilgili “2008’de 2 ve 3’üncü üniteler başladı. İlk ünite bitti. Haziran ve aralıkta diğer üniteler bitecek. Toplam 1.360 MW kapasiteli tesis tek başına Türkiye’nin elektriğinin yüzde 5’ini üretecek. Bu aynı zamanda Türkiye’de bugüne kadar sıfırdan yapılmış en büyük proje” dedi.

Karadeniz’in en büyük limanı

Kömüre dayalı termik santralin ilk ünitesi 160 MW, 2-3’üncü üniteleri de 600’er MW kapasiteye sahip. Türkiye’de kömürün hem çok pahalı hem de yetersiz olduğunu belirten Molvalı, şunları söyledi: “Zonguldak’tan bir miktar alabileceğiz ama şu anda kömür Ukrayna’dan geliyor. İthalata ihtiyaç var. Bu yüzden liman yaptık. 220 milyon dolar yatırımla Karadeniz’in en büyük limanını yaptık. 180 bin tonluk dev gemiler Güney Afrika, Kolombiya, Brezilya’dan bile kömür getirebilecek. Ukrayna ile aynı fiyata geliyor. Yılda 3.5 milyon ton kömüre ihtiyacımız var. Dünyanın en büyük şirketleri bize satmaya çalışıyor.”

Çatalağzı’nın kaderinin şimdiden değişmeye başladığını anlatan Saffet Molvalı, “Avrupa standartlarının da üstüne çıktığımız projede şu anda 3 bin 500 kişi çalışıyor. Bunların yarısı Türk yarısı Çinli. Projede 22 farklı ülkeden insan çalıştı” dedi. Molvalı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Önce çevredekileri işe alıyoruz. Çevredeki restoranlar, berberler, terziler herkes iş yapmaya başladı. Tersine göç başlattık. Büyük şehirlere çalışmaya giden kocalar evlerine döndü. Tesis devreye girdiğinde çalışan sayısı binin üzerinde olacak.”

1500 Çinli yerleşti

Çinli CMEC firmasının ikinci ve üçüncü ünitenin kazan, türbininden oluşan güç adasını yaptığını ve bu vesileyle 1500 Çinli’nin 1.5 yıllığına Çalatağzı’na yerleştiğini anlatan Molvalı, yerel halk ile Çinliler arasında hoş diyaloglar yaşandığını da belirtti.

Eren Holding Proje Koordinatörü Sencer Aras ise “Şu anda bu tesiste kullanılan teknoloji dünyanın geldiği en son nokta. Kömür bu projenin yakıtı. Oradan çıkan ısıyla buhar türbine gönderiliyor oradan elektrik üretiliyor. Kömür enerjisi elektrik enerjisine çevriliyor” diye konuştu.

Küllerinden inşaat, sıcak suyundan seralar beslenecek

Zonguldak’taki projenin iki yan etkisini Sencer Aras, şöyle anlattı: “Buradan çıkacak kömürlerin külü inşaat ve çimento sektöründe kullanılabilecek. Çıkan sıcak su ise seracılıkta kullanılabilir. Valilikle görüştük; çok olumlu baktılar. Bu yan etkiler de epey kişiye istihdam sağlayacaktır.”

Avrupa’daki 14 ödülden 3’ünü Türk şirketler aldı

Project Finance Avrupa genelinde, yüzlerce proje arasından 14’üne ödül verdi. Eren Enerji’nin Zonguldak projesi dışında, 184 milyon dolarlık Rotor Elektrik Rüzgar Enerjisi projesi Zorlu Holding ile HSBC ve Denizbank’a, İskenderun ve İzmit’teki 1.7 milyar dolarlık yassı demir-çelik üretim projesi de MMK Atakaş ile İşbankası, Granti Bankası ve BNP Paribas’ya ödül getirdi. Project Finance yılın projesini seçtiğinde hem proje sahibi şiketi hem de finansmanı sağlayan bankayı ödüllendiriyor. Öte yandan Gama Enerji’nin Ürdün’de gerçekleştirdiği 1.1 milyar dolarlık su projesi Ortadoğu’nun en iyi su projesi seçildi.

Devletin alım garantisi olmadan en yüksek krediyi almayı başardı

Projenin 1 milyar 50 milyon dolarlık kısmının Garanti Bankası ve İş Bankası tarafından finanse edildiğini vurgulayan Saffer Molvalı “Her iki bankanın da bugüne kadar verdiği en büyük kredi. Bu büyüklükte yerli finansman sağlamak müthiş bir şey. Üstelik devletin alım garantisi olmayan bir projeye destek verdiler. Türkiye’de özel sektörün ve bankaların geldiği noktayı gösteriyor” diye konuştu. Molvalı, Türkiye’nin doğalgaza bağımlılığını hatırlatarak, doğalgaza göre yüzde 25 civarında fiyat avantajı olan kömürden elektrik enerjisi üreterek sanayi kuruluşlarına ve KOBİ’lere fayda sağlayacaklarını da belirtti.

(Demet Cengiz Bilgin-Hürriyet)