Ham petrol fiyatlarındaki hızlı artış ve dövizdeki dalgalanma nedeniyle fiyat politikasını gözden geçiren BOTAŞ doğalgaza yüzde 5 zam yapmaya hazırlanıyor. Gaza zammın ardından elektrik üreticilerinin de aynı oranda zam yapması bekleniyor. Gaz ve elektrikte yapılacak zamlar maliyetleri etkileyeceği için bir çok ürüne zam yapılması gündeme gelecek.

Pirinç, bulgur gibi bakliyat ürünlerindeki fiyat artışı nedeni ile gıda harcamaları artan vatandaşların bütçeleri, önümüzdeki günlerde doğalgaz ve elektrik fiyatlarına yapılması planlanan zam ile biraz daha da zorlanacak. ABD'de yaşanan mortgage krizinin etkileri dünya çapında hissediliyor. Enerji ve gıda fiyatlarındaki artışa paralel olarak Türkiye'de de sanayide ve konutlarda kullanılan gaz fiyatlarına zam yapılması gündeme geldi.

Ham petrolünün varil fiyatının 117.40 dolara kadar çıkması ve dövizde son dönemlerde yaşanan dalgalanma BOTAŞ'ın doğalgaz fiyatlarını tekrar gözden geçirmesine neden oldu. BOTAŞ ay sonunda yapılacak yönetim kurulu toplantısında doğalgaz fiyatlarına zam yapmaya hazırlanıyor.

BOTAŞ yönetimi 1 Ocak 2008 tarihinden geçerli olmak üzere konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatını yüzde 7.4, sanayide kullanılan doğalgaz fiyatını da yüzde 6.5 oranında artırma kararı almış, ancak, yönetim kurulu gaz fiyatlarını etkileyebilecek petrol ve döviz kurlarındaki değişimden kaynaklanacak yeni bir zammın kapısını da açık bırakmıştı.

Bu kapsamda doğalgaz fiyatını oluşturan formülün içinde yer alan petrol fiyatlarının tırmanışa geçmesi ve dolar kurunun artış göstermesi doğalgazda yeni fiyat ayarlamalarını da tetikledi. Bu yılbaşında dolar 1.1620 YTL düzeyinde seyrederken bu rakam ortalama 1.300 YTL seviyelerine kadar yükseldi. Yine sene başında varil fiyatı ortalama 100 dolar düzeyinde olan petrol 117 dolara kadar yükseldi.

MALİYETLER OTOMATİK YANSIYACAK

Bu arada doğalgazın fiyat formülünde yer alan petrol ve dolar kurundaki artışın etkisi elektrik fiyatlarına da yansıyacak. Hükümet 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere elektrik, doğalgaz ve kömür üretim maliyetlerindeki artışın fiyatlara yansıtılmasına yönelik 'otomatik fiyat' uygulamasına geçmeyi planlıyor.

Bu kapsamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı otomatik fiyatlandırmaya ilk aşamada en az yüzde 5 zamlı olarak başlanılmasını planlarken, olası bir maliyet artışı, zammın beklenenden daha yüksek olmasına neden olabilecek. Elektrik fiyatları, maliyetler kapsamındaki kalemlerde bir artış olması durumunda Yüksek Planlama Kurulu'nda (YPK) alınan karar gereği dört ayda bir revize edilecek. Belirlenecek yeni tarifeler ise Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) onayından sonra yürürlüğe girecek.

ÇİFTE KAVRULMUŞ ZAM

Türkiye, elektrik üretiminin yüzde 50'sini doğalgazdan karşılıyor. Son dönemde barajların su seviyesinde yaşanan düşmenin doğalgaza dayalı elektrik üretiminde de artışa yol açması bekleniyor. Böylece doğalgaz fiyatlarındaki artış, elektrik fiyatlarının daha da katlanmasına neden olacak.

Elektrik üreticileri almış oldukları doğalgazın fiyatındaki artış oranında maliyetlerindeki artışı gerekçe göstererek zam talebinde bulunabilecek. Yani vatandaş ve sanayici hem doğalgazdan hem de elektrik fiyatlarından çifte zam etkisi ile karşı karşıya kalacak.

ENFLASYON TAHMİNİ DEĞİŞTİRİLEBİLİR

Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki bu artış gıda fiyatlarındaki artış nedeni ile enflasyon Merkez Bankası'nın enflasyon beklentilerini de olumsuz yönde etkileyecek.

Merkez Bankası'nın kamuoyuna duyurduğu enflasyon raporunda 2008 yılı Mart sonunda yıllık hedefle uyumlu patikanın üst sınırını 9.10 olarak tahmin etmesine karşın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyonun 9.15 olarak gerçekleştiğini açıklamıştı. Bu çerçevede Merkez Bankası'nın, 30 Nisan'da yayınlayacağı enflasyon raporunda tahminlerini revize etmesi bekleniyor.

Para Politikası Kurulu toplantısının ardından yapılan açıklamada ardından yaptığı açıklamada Merkez Bankası enflasyondaki artışın kısa vadeli faiz oranlarını etkileyeceği belirtilerek "Fiyatlama davranışlarında bozulmaya yol açmasına izin vermeyecek niteliktedir. Bu doğrultuda kurul, önümüzdeki dönemde olumsuz haberlere karşı olumlu haberlerden daha duyarlı bir duruş sergileyecek ve gerektiğinde ölçülü faiz artışlarına gidebilecektir. Bundan sonraki faiz kararları küresel piyasalardaki gelişmelere, dış talebe, Maliye politikası uygulamalarına ve orta vadeli enflasyon görünümünü etkileyen diğer unsurlara bağlı olacaktır. Enflasyon görünümüne ilişkin açıklanacak her türlü yeni veri ve haberin, kurulun geleceğe yönelik duruşunu değiştirmesine neden olabileceği önemle vurgulanmalıdır" görüşlerine yer verilmişti.