Sosyal paylaşım sitesi Facebook sayfalarında hakaret içerikli mesajlar yayınlayanlar hakkında art arda davalar açılırken, İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’nın Şişli Mehmet Pisak Lisesi’nde okuyan öğrenciler hakkında açtığı dava, “sanal âlem”de suçun oluşma biçimine yeni bir boyut getirdi. Örnek durum sayılabilecek ve 4 yıla kadar hapis cezası istenen olay şöyle yaşandı:

Şişli Mehmet Pisak Lisesi öğrencisi U.T., zayıf not aldığı din dersi ve müzik derslerinin hocalarına Facebook’taki sayfasında “O...’lar gelip okusunlar. Son yılımda işim gücüm yok müzikle, dinle mi uğraşacağım” diye mesaj yazdı. U.T.’nin yazdığı hakaret içeren bu mesajı sınıf arkadaşı olan E.Ç. de Facebook sayfasında paylaştı.

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni H.Ş., İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyette bulundu. Bunun üzerine harekete geçen savcılık, “hakaret içeren mesaj yazan U.T.’yle bunu sayfasında paylaşan E.Ç.’yi aynı oranda” suçlu buldu ve “hakaret” suçundan 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açtı.

BEĞENENE TAKİPSİZLİK
U.T.’nin sayfasında aynı yorumu “like” tuşuna basarak beğendiğini ifade eden öğrenci Ç.G.K. hakkında ise savcılık, “kendi sayfasında paylaşmadığı” için “suçun” oluşmadığını bildirdi ve takipsizlik kararı verdi. Bu uygulama, hakaret içeren mesajı paylaşmanın suç, beğenmenin ise suç olmayacağı görüşünü ortaya çıkardı. Ancak bu karar hukukçuları ikiye böldü.

Bekir Selçuk (Emekli Ankara Başsavcıvekili)
‘BEĞENENE DE DAVA AÇILMALI’
OLAYLA ilgili olarak görüştüğümüz emekli Ankara Başsavcıvekili Bekir Selçuk, şunları söyledi: “Karar kendi içerisinde çok da tutarlı değil. Hakaret içerikli mesajı sayfasında yayınlayan ve paylaşan hakkında dava açılıyorsa, beğenen hakkında da dava açılması gerektiğini düşünüyorum. Hakaret içerikli mesajı beğenen hakkında takipsizlik kararı verilmesi doğru gelmedi. Savcının üçü hakkında da hakaret suçlamasıyla iddianame hazırlaması ve kararı mahkemeye bırakması gerekirdi.”

Av. Başak Purut (Bilişim hukukçusu)
‘DAVA AÇILMAMASI DOĞRU’
“BEĞENENE dava açmaması savcılığın olayı anladığını gösteriyor. Sosyal medyada beğen işaretini tıklamak o iletiye ilgi gösterme ifadesi olarak kullanılıyor. Ayrıca insanların işlenmiş suçu protesto etmek gibi bir yükümlülüğü de yok. Savcı bu olayda doğru davranmış. Birisinin yazdığı küfürlü, hakaretli bir mesajın diğer bir kişi tarafından paylaşılarak daha fazla kişi tarafından okunması iletim yoluyla hakaret edilmiş gibi algılanıyor. Bu durumda savcının yaptığı, mevcut uygulamayla örtüşüyor.”

FACEBOOK’TA 4’ÜNCÜ SIRADAYIZ
DÜNYADAKİ Facebook kullanıcısı sayısı sıralamasında Türkiye’nin 4’üncü sırada olduğu belirtiliyor. İnternet World Stats verilerine göre dünyada Facebook’u en çok kullanan ilk 5 ülke arasında 22.5 milyonla Türkiye 4’üncü sırada yer alıyor. Facebook’un ilk 5 sıralaması ise şöyle:

ÜLKE                                 KULLANICI
ABD ...................................126 milyon
İngiltere..............................26.5 milyon
Endonezya ...........................26 milyon
Türkiye ...............................22.5 milyon
Fransa ................................18.9 milyon

FACEBOOK DAVALARI
TÜRKİYE’de, Facebook kullanılarak işlenen hakaret ve şantaj suçları nedeniyle şimdiye kadar birçok ceza ve tazminat davası açıldı. Bu davalardan bazıları şunlardı:

*İstanbul’da, kendisinden ayrılan sevgilisine çıplak fotoğrafları internette yayınlayacağını söyleyerek şantaj yaptığı iddia edilen Eyüp A. hakkında 12 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.

*İstanbul’da Tezman Holding’in sahiplerinden Erol-Tilda Tezman’ın oğulları Ralf Tezman, adını kullanarak Facebook’ta hesap açıp başkalarını taciz eden kişiden şikâyetçi olunca şüpheli Zafer B. hakkında “bilişim sistemine girmek” suçundan 1 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.

*İstanbul’da, internet üzerinden tanıştığı Alev K.’nın kendisinden ayrılmasını hazmedemeyen Gökhan Ö., sevgilisinin çıplak fotoğraflarını Facebook’ta yayınlayınca, “tehdit, şantaj ve hakaret” suçlarından hakkında 8 yıla kadar hapis cezası istendi.

*İstanbul’da, üniversite öğrencisi Mustafa B., Facebook’ta dini nikâhla evlendiklerine dair söylentiler yayan eski kız arkadaşı Filiz E.’den 10 bin TL tazminat talep etti.

YURTDIŞINDA YAŞANAN ÖRNEKLER

OĞLUNUN SAYFASINI VE ADINI KULLANDI
ABD’li Denis New, mart ayında, 17 yaşındaki oğlunun Facebook sayfasını kullanıp onun adıyla mesaj göndererek oğlunu taciz ettiği gerekçesiyle 30 gün tecilli hapis cezasına çarptırıldı. Hâkim, cezası tecil edildiği için hapse girmekten kurtulan kadının ebeveynlik kurslarına ve öfke kontrolü seminerlerine de katılmasını istedi. Mahkemeden Denis New’un oğluyla görüşmesine de yasak geldi.

TACİZ MESAJLARI İNTİHARA SÜRÜKLEDİ
ABD’nin Missouri Eyaleti’nde yaşayan Megan Taylor Meier, 17 Ocak 2006’da, 14’üncü doğum gününe üç hafta kala odasında kendisini asarak intihar etti. FBI’ın bir yıl süren araştırmaları sonucunda küçük yaşlardan beri psikiyatr gözetiminde olan Meier’i intihara Myspace’ten tanıştığı “Josh Evans” takma adlı kişinin taciz mesajlarının sürüklediği ortaya çıktı. Araştırma derinleştiğinde Evans’ın, Meier’in sınıfından bir kız arkadaşının annesi ve komşuları Lori Drew olduğu anlaşıldı. Drew mahkemede beraat etti.

ESKİ SEVGİLİSİNİN KIZININ GÜNLÜĞÜNÜ YAYINLADI
ABD’de New Canaan’da yaşayan 17 yaşında bir genç kız, babasının eski kız arkadaşı olan araştırmacı gazeteci Teri Buhl’ün, günlüğünden bazı bölümleri Facebook’ta izinsiz olarak yayınladığını belirterek dava açma kararı aldı. Günlüğün yayınlanan bölümleri kızın cinsel yaşamıyla, alkol kullanmasıyla ilgili ayrıntıları ve başka birçok kişisel bilgiyi içeriyordu. Buhl ise gençlerin içki sorunuyla ilgili bir haber hazırladığını amacının özel yaşamı ortaya dökmek olmadığını söyleyerek kendini savundu.

FACEBOOK'TA SUÇ ENGELLENEMİYOR
Facebook’ta özellikle ünlülerin isimleri ve fotoğrafları kullanılarak sahte sayfalar açılması ve bu sayfalar aracılığıyla hakaret, dolandırıcılık suçlarının işlenmesinin önüne geçilemiyor. Çünkü savcılıklar şüphelilerin tespiti ve suç unsuru taşıyan yayının kaldırılması için emniyete verdiği talimatlara; “Facebook’un Türkiye temsilciliği olmadığı için yazışmalara cevap alamıyoruz” yanıtı alıyor. Türkiye İletişim Başkanlığı; 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Kanunu’nda, yayını, sadece katalog suçlar nedeniyle mahkeme kararları doğrultusunda durdurabiliyor. Yasada sayılan katalog suçlar ise intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama.

Şefik Dinç-Hilal ÖZTÜRK / AHT