Halkın enflasyonunda (gıda fiyatları) geçen yılın sonbahar aylarında başlayan hızlı yükseliş eğilimi, şubat ayında çok daha hızlanarak devam etti.
Geçen yılın son dört ayında yüzde 7,4 oranında artan gıda fiyatları bu yıl ocak ayında yüzde 0,9, Şubat ayında ise yüzde 3,55 oranında yükseliş kaydetti. Bu yılın ilk iki ayında gıda harcamalarında yaşanan artış yüzde 4,52’ye ulaştı. Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu AR-GE biriminin, Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının ocak ayı sonuçları, dar ve sabit gelirliler üzerindeki gıda enflasyonu baskınının yeni yılda da dayanılmaz bir şekilde artarak devam ettiğine işaret ediyor.
Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar yoksulların bütçesini zenginlere göre çok daha derinden etkiliyor. Birleşik Kamu-İş’in araştırmasına göre Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 18,7 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 24,3’ünü oluşturuyor.
Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 18’i buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,3 lirası tereyağı dışındaki yağlara,8,2 lirası meyveye, 13,3 lirası sebzeye 1,5 lirası bakliyata, 10,7 lirası ise diğer gıda ürünlerine ayrılıyor. Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
Türkiye’de başta hayvancılık olmak üzere tarım sektörünün üretimindeki artışın, talep artışının gerisinde kalması, üreticiyle tüketici arasındaki zincirde yer alan aracıların yüksek kar marjları ve diğer nedenlerle gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan yoksul kesimler görüyor. Şubatta ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 5,95 oranında artış yaşandı. Hem şubatta yaşanan bu artışta hem de aynı grupta ocak ayında yaşanan yüzde 4,8 oranında artışta, ekmek fiyatlarına yapılan gizli zamlar belirleyici oldu. Ekmek fiyatlarına, gramajı düşürülerek ocak ayında ortalama yüzde 4,3, şubat ayında da yüzde 5,9 oranında oranındaki zam yapıldı. Şubatta pirinç ve buğday unu fiyatları da yükseliş kaydetti.