Karadeniz'in tabanı geleceğin eneji kaynağı 'gaz hidrat'la dolu
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nün Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) adına Karadeniz'de yaptığı araştırmada yoğun şekilde gaz (metan) hidrat buldu.

Geleceğin yakıtı olarak görülen bor ve toryumdan sonra Türkiye'nin gaz hidrat zengini olduğunu söyleyen DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü öğretim üyesi Prof. Dr. Günay Çifçi, gaz hidratın dünyada sadece petrol ve doğalgaz çıkartılan bölgelerde bulunduğunu söyledi.

TPAO'nun desteğiyle Kaptan Piri Reis Araştırma Gemisi'nin bölgedeki araştırmaları sürüyor. Dünyanın gözünün Karadeniz'de olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Çifçi, Karadeniz'in gaz hidrat için canlı bir laboratuar olduğunu anlattı. Çifçi, 2005 yılında altı milyon dolara kurdukları jeofizik laboratuarına taşıdıkları verilerin sonuçlarını almaya başladıklarını aktardı.

Gaz hidrat, su ve metan gazının uygun ısı ve basınç koşullarında donmasıyla oluşuyor. Uygun koşullarda çıkartıldığında donuk gaz hidrat 164 kat genişleyerek gaz ve LPG'ye dönüşebiliyor. Dipteki katı rezervlerin uygun koşullarda bu oranda büyümesi gaz hidratın önemini arttırıyor. Dünyada günümüz teknolojisiyle deniz dibinden gaz hidrat çıkartılamıyor. Bir kaç yıl sonra su altındaki katı gazın kullanıma açılması için çalışılıyor. Çok daha temiz ve güçlü bir yakıt olan gaz hidrat'ın önemi önümüzdeki yıllarda daha da artacak.

Dünyadaki hidratların çoğu derin deniz tabanı altında binlerce kilometrelik alanları kapsayan yerlerde bulunuyor. Dünya çapında gaz hidratlarda tutulan metan gazı miktarı dünyadaki tüm fosil yakıtlarında tutulan karbonun iki katı olduğunu kaydeden Çifçi, dünyadaki gaz hidrat yataklarının rezervinin 3 bin 700 trilyon ile 10 milyon trilyon metreküp arasında olduğunu anlattı.

"KARADENİZ DÜNYADA SAYILI HİDRAT YATAKLARINDAN"

Karadeniz'in dünyada sayılı hidrat yataklarından olduğunun altını çizen Çifçi, petrol endüstrisi ve hükümetlerin dünyada, buza benzer enerji mineralleri olan gaz hidratları araştırmaya başladıklarını vurguladı. "Japonya hükümeti 1995 yılında ulusal bir program oluşturarak, Japan National Oil Corp (JNOC) Kanada'nın McKenzie deltası'nda sondajla arama çalışmaları yaptı. 2015 yılında ekonomik üretimi planlamakta. ABD'nin güneydoğu kıta yamacındaki Blake Platosu'nda yaklaşık 3 bin metrekarelik hızlı çökelme alanında ABD'nin yıllık gaz tüketiminin yaklaşık 30 katına eşit metan rezervi saptandı. Gaz hidratlar büyük bir olasılıkla petrol ve doğal gaz rezervlerin tükenmesiyle, dünyanın gelecekteki enerji kaynağı olacak. Petrol şirketlerinin yerini sonunda hidrat şirketlerinin alacağı düşünülmekte. Türkiye, Karadeniz, Ege ve Akdeniz ile üç tarafı çevrili ve bir iç deniz olan Marmara Denizi ile yaklaşık 7 bin kilometrelik kıyı uzunluğuna sahip. Bir denizci ülkesi olması gereken Türkiye, denizlerindeki enerji, maden ve endüstriyel hammadde kaynaklarını yeterince değerlendirememiş. Türkiye'de gaz hidrat arama çalışmaları yok denecek kadar az" dedi.

Akdeniz'de Antalya Körfezi'nde ve Girit Adası civarında gaz hidratların varlığının tahmin edildiğini anlatan Çifçi, özellikle Karadeniz'in Almanya, Fransa, Rusya ve ABD tarafından son üç yılda yoğun olarak araştırıldığını vurguladı.

Denizlerin bir kaç yıl öncesine kadar hiç araştırılmadığını vurgulayan Prof. Dr. Günay Çifçi, "Dünyada sadece Sibirya'da karadan gaz hidrat çıkartılıyor. Denizlerden gaz hidrat ise şu anki teknolojiyle çıkartılamıyor. Gaz hidratın petrol ve doğalgaz bulunan bölgelerde bulunduğunu biliyoruz. Karadeniz'de de çok yoğun miktarda gaz hidrat bulduk. Arkadaşlarımız gaz hidratlara elleriyle dokunabildi" diye konuştu.

Karadeniz'deki gaz hidratın yüzeye yakın bir yerde bulunduğunu ifade eden Prof. Dr. Çifçi, gazın altında büyük miktarda petrol ve doğalgazın bulunabileceğini anlattı. Piri Reis Araştırma Gemisi'nin ekipmanlarını yenilediklerini hatırlatan Çifçi, gelişen teknolojiyle birkaç yıl içinde bu gaz çıkartılmaya başlanacağını kaydetti.