Eloğlu'nun şiirinde sözü geçen kara lastik denilen kalın siyah modeli çokça giyilen, renklisi ve ince olanı halk arasında 'naylon' olarak tanınan, kimilerinin  'çedik' dedikleri ayakkabılar artık ünlü modacıların vitrininde hatırı sayılır paha ile satılıyor...  

XAVIER CUGAT

Amma da yaptın şıllık kız,
Dağlıysak, insan değil miyiz yani?
Koyunları sattık, vurduk üçbini;
Öküzleri sattık, vurduk beşbini;
Bu parayı mezara mı götüreceğiz?

Hele gel, seni vizon pöstekilere saram;
Koluma takıp Kervansaray'a gidem;
Sana Chat-Noir'lar  alam mı;
Kokluyanın burnu düşsün.
Joze İturbi'den, Xavier Cugat'tan
Sana pilâk alam mı?
O çalsın, sen tepinedur...
Seni eşek sütünden banyolara yatırıp,
Camel'ini binliklerle yakam mı?

Naylon'una ne verem? (Metin Eloğlu)

Gülizar Baki'nin haberi

1950'li yıllar. Anadolu'da bir kara lastik modası baş  gösteriyorki neredeyse çarık ve deri pabuçları unutturuyor. Ucuz ve dayanıklıydılar çünkü. Dağda da tarlada da giyilebiliyordu. 1990'lardan sonra Türkiye'de lastik devri hızla bitti ama takvimlerin 2010'u gösterdiği ocak ayı itibariyle, gidişi gayet sessiz olan lastik ayakkabılar muhteşem bir dönüş yaptı. Pahalı ayakkabı mağazalarında satılmaya başladı. Brezilyalı plastik üreticisinin Melissa markalı lastik ayakkabıları, tasarımcılar ve 'moda şakşakçısı' ünlü kullanıcılar sayesinde kısa zamanda gönülleri fethetti.

Lastik ayakkabıya mimar eli değdi

Melissa markasını, sahipleri çok iyi konumlandırmış. "Sıcak günlerde hayatta lastik ayakkabı giymem" diyenlerin bile dönüp bakacağı modeller üretmişler. Bunun için dünyaca  ünlü modacılardan, tasarımcılardan, hatta mimarlardan ve ünlülerden destek almışlar. Dünyaca ünlü mimar Zaha Hadid'in tasarladığı lastik ayakkabı sayesinde modaya ilgisi olmayan entelektüel çevreler bile plastik ayakkabıları giyiyor. Yılda 400 farklı modeli piyasaya sürerek her daim dikkatleri üzerlerinde tutuyorlar. Malzeme plastik olunca her türlü uçuk tasarımı da hayata geçirmek mümkün oluyor. Bir kalıba bakıyor her şey. Bu, deri için geçerli değil tabii. Renk ve model sınırlaması olmayınca plastik ayakkabılar, "Yeni model yok mu?" arayışındaki tüketim toplumunun taleplerine anında cevap verebiliyor. "Plastiğin terletmesi" sorununu ise ayakkabıların içine pamuklu astar koyarak aşmışlar. Topuklu modellerin rahatsız etme durumu var ki bunun için "Deri de olsa aynı sorunu yaşıyorsunuz." cevabı veriliyor.

İstanbul Ayakkabıcılar Odası Başkan Vekili Mehmet Karaman, malzemenin plastik olmasından dolayı endişe duyuyor. Üniversitelerin laboratuvarlarında yaptırdıkları testlerde plastik ayakkabıların kanserojen özellik taşıdığı sonucuna ulaşmışlar. Melisa ve Mes marka plastik ayakkabıların Türkiye distribütörü Ercan Saraç ise özel bir plastik malzeme kullandıklarını, bunun da sağlığa zararlı olmadığını söylüyor.

Türkiye'de kara lastiği ilk üreten firma çoktan kapandı. Diğerleri ise çok az miktarlarda ve nostalji amaçlı üretiyor. Sorsanız, bu çağın insanının plastik ayakkabı giymeyeceğini söylüyorlar. 25 yıllık Brezilyalı firmanın yaptığı gibi ürünü geliştirmek, zamana ve modaya göre uyarlamak kimsenin aklına gelmemiş.

(Zaman)