Üniversite mezunu işsizlerin rekor sayıya ulaştığı 2 ülkede halk polisle çatıştı, Tunus’ta 4 kişi ölürken, Cezayir’de kılıç kuşanan onlarca genç, başkent restoran ve mağazalarını yağmaladı. İşsizlik rakamlarına göre aynı durumdaki Fas’ta da hükümet endişeli.
Mağrib ülkelerindeki ilk kıvılcım Tunus’ta Salı günü patlak verdi. İsyanın simgesi, üniversiteden mezun olduktan sonra iş bulamayan ve el arabası ile seyyar satıcılık yapan Muhammed Bouazizi adlı 26 yaşındaki genç oldu. Sidi Bouzid kasabasında yaşayan Bouazizi, zabıtaların el arabasında sokakları dolaşarak sattığı meyvelere el koymasını protesto etmek amacıyla 17 Aralık’ta üzerine benzin dökerek intihar girişiminde bulundu. Ağır yaralı kurtulan genç, kaldırıldığı hastanede geçen Salı öldü.
İşsiz gencin intihar girişiminin ardından küçük çaplı başlayan olaylar ölüm haberiyle isyan halini aldı. Kenar mahalle ve küçük kasabalarda başlayan isyan başkent Tunus’a sıçradı. Dört kişinin öldüğü, onlarca kişinin de yaralandığı belirtiliyor. Tunus’taki olayların devam ettiği günlerde Facebook gibi sitelerle internet üzerinden yapılan konuşmalar, komşu ülke Cezayir’e de isyanın sıçramasını tetikledi. Bardağı taşıran damla, hükümetin gıda ürünleri başta olmak üzere şeker ve yağa yüksek oranlarda zam yapması oldu. Şekere yüzde 150, yemeklik yağa da iki misli zam yapılmasıyla binlerce kişi hükümeti protesto gösterilerine başladı. Başkent Cezayir’in çarşısı El Biar’da dün kılıç kuşanan 50 kadar genç mağaza ve restoranları yağmaladı.

Siyasi sistemler çatırdıyor

TUNUS ve Cezayir’de eğitimli kesimin ayaklanması yönetimlerin işini zorlaştırdı. İki ülkenin halkını isyana götüren şartlar şöyle:
- Tunus’ta Devlet Başkanı 74 yaşındaki Zeynel Abidin bin Ali 1989’den bu yana iktidarda ve yolsuzluk had safhada.
- First Lady Leyla bin Ali, Filipinlerin ayakkabı koleksiyonu ile isim yapan eski lideri Imelda Marcos’a benzetiliyor. Leyla bin Ali, villa kolleksiyonu ile tanınıyor.
- Hem Tunus hem de Cezayir’de liderler 70 yaşın üzerinde. Halk üzerinde sistemin yoğun baskı ve kısıtlaması var.
- Tunus’ta nüfusun yüzde 65’i, Cezayir’de ise yüzde 75’i 30 yaşın altındaki gençlerden oluşuyor.
- Tunus’ta üniversite diplomalıların yüzde 44’ü, Cezayir’de ise, yarısı işsiz.