ABD Adalet Bakanlığı, Alman otomotiv devi Daimler aleyhine, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 22 ülkede milyonlarca euro değerinde rüşvet dağıttığı iddiasıyla dava açtı.
Washington’da federal mahkemeye sunulan davada, Mercedes otomobillerin de üreticisi olan Daimler ile üç iştiraki, 1998-2008 yılları arasında çeşitli ülkelerin yetkililerine rüşvet vermekle suçlanıyor. Milliyet’in ulaştığı 22 Mart tarihli ‘10-cr-00063-RJL’ numaralı ‘US of America v. Daimler AG’ dava dosyasında, Mercedes Benz Türkiye firmasının İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı ESHOT ile Türk Polis Teşkilatı’na otobüs satışı sırasında, bazı yetkililere rüşvet verdiği iddiaları da var. Dosyada, Daimler’in Kurumsal Denetim Bölümü’nün 2006’da İstanbul’da Mercedes Benz Türk’ün merkezindeki bir kasanın içinde 3 önemli klasör bulduğu belirtiliyor.

‘180 milyon dolara anlaştı’ iddiası
Klasörlerdeki bilgilerden yola çıkarak, Mercedes Benz Türk’ten ihraç anlaşmalarıyla bağlantılı olarak Bulgaristan, Rusya, Yemen gibi ülkelerde 3. taraflara 6.05 milyon euro ödendiğini belirleyen ABD’li savcılar bunun en az 3.88 milyon euro’sunun ‘uygunsuz ödeme’ ve hediyelerden oluştuğunu savundu.
Ayrıca, 1997’de İzmir’de ESHOT’a otobüs satışı sırasında Bayan X (Mrs X) rumuzlu bir isme 10 bin Alman markı ve 1998’de Türk polisine satılan otobüslerle ilgili Bay X (Mr X) rumuzlu bir şahsa 2.840 Alman markı ödendiği iddiası dava dosyasına girdi.
ABD’li savcılar, Daimler’i milyonlarca dolarlık anlaşmaları kazanmak için rüşvet vermekle suçlarken, Daimler’in rüşvetleri şirket bilançolarında komisyon ve gerekli ödemeler olarak gösterdiği iddia edildi.
ABD Sermaye Piyasası Kurulu (SEC), 2004’te DaimlerChrysler şirketinde çalışan denetçi David Bazzetta’nın, yabancı yetkililere ödemelerde gizli banka hesaplarının kullanılmasını protesto ettiği için işten atıldığı şikâyeti üzerine inceleme başlatmıştı.
Haber Ajansı AFP’ye konuşan ve ismini vermeyen bir kaynak, Daimler’in söz konusu davada 180 milyon dolar ceza ödeyerek anlaşma yoluna gideceğini belirtti. “Hâkim 1 Nisan’da kararını açıklayacak” diyen söz konusu kaynak, Daimler’in Adalet Bakanlığı’na 93.6 milyon dolar ve SEC’e de 91.4 milyon dolar ceza ödemeyi planladığını söyledi.

‘Zırhlı’ hediyeler gitti
Dava dosyasında verildiği iddia edilen rüşvetler arasında şunlar da yer aldı:
-  Rusya’da 64.6 milyon euro’luk satışları garanti altına almak için hükümet yetkililerine 3 milyon euro verilmesi.
-  1999’da Liberya’da kamyon anlaşması karşılığında bir yetkiliye 267 bin euro’luk zırhlı Mercedes verilmesi.
-  Çinli yetkililere 4.1 milyon dolarlık komisyon ve hediye verilmesi.     

Siemens de anlaşma yoluna gitmişti
Alman Siemens şirketi de geçen yıl aralık ayında ABD yönetimiyle uzlaşmaya vararak, ABD ve Almanya’da hakkındaki rüşvet soruşturmalarının sona ermesi için 1.3 milyar dolar ödemeyi kabul etmişti.

MİLLİYET DAVA DOSYASINA ULAŞTI
İstanbul’da 3 gizli klasör bulundu
ABD’deki dava dosyasındaki Türkiye’deki Daimler operasyonları ve Mercedes Benz Türk (MB?Türk) hakkındaki iddialar şöyle sıralandı:
-  “Daimler, 1967’de  Türk ortaklarla birlikte MB Türk firmasını kurdu. 1984 yılından beri MB Türk, Daimler’in Türkiye’deki genel distribütörlüğünü de yapıyor. Daimler, MB Türk’de çoğunluk hissesine sahip ve şirketi kontrol ediyor.
-  MB Türk, Türkiye’de ürettiği otobüsleri, Türkiye ile Ocak 2005’e kadar da Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Asya’da, aralarında çeşitli hükümet kurumlarının da olduğu müşterilere satmıştır.  
-  2006 sonbaharında Daimler’in Kurumsal Denetim Bölümü İstanbul’daki MB Türk merkezinde bir kasada 3 klasör buldu. Klasörlerin üzerinde etiketlerde “N.A.” yazıyordu.
Bu dosyalar ve diğer deliller, MB Türk’ün Kuzey Kore, Letonya, Bulgaristan, Libya, Romanya, Rusya, Suudi Arabistan, Yemen ve diğer ülkelerdeki hükümet kanadındaki müşterilerine araç satışını kapsayan ve yaklaşık 95 milyon euro gelir getiren araç ihraç anlaşmalarıyla bağlantılı olarak 3. taraflara yaklaşık 6.05 milyon euro ödeme yaptığını gösteriyor.

‘Uygunsuz’ 6 milyon euro
Bu 6.05 milyon euro’nun en az 3.88 milyon euro’su ‘uygunsuz ödemeler’ ve hediyelerden oluşuyor. Bunun da 3.3 milyon euro’su MB Türk’ün kayıtlarında ‘N.A.’ olarak geçiyor.
3.88 milyon euro’luk uygunsuz ödemeler ve hediyeler yabancı hükümet görevlilerine veya 3. taraflara Daimler araçlarının satışını garantilemeye yardımcı olacağı düşüncesiyle aktarılmıştır.”

İzmir Belediyesi ve    Polis Teşkilatı dosyada
Dava dosyasında Türkiye’yi ilgilendiren diğer iddialar şöyle:
-  “Eylül 1997’de MB Türk, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı ESHOT’a 26.7 milyon euro değerinde 130 otobüs sattı. MB Türk, ihale kurallarına uygun olarak belediyeye 9 tane de otobüs bağışladı. Ancak bağışa ek olarak, MB Türk, Bayan X olarak tanımlanan bir kişiye zarf içinde nakit 10 bin Alman markı ödedi ve bu ödeme klasörde N.A. olarak kayıt altına alındı.”

Kuzey Kore bağlantısı
-  “Temmuz 1998’de MB Türk İçişleri Bakanlığı kanalıyla Türk polisine 14 otobüs sattı. Otobüslerin geç tesliminden doğan cezayı ödememek için, MB Türk yerel bayisine, Bay X olarak tanımlanan bir bireye tamamı veya bir kısmını aktarması için 2 bin 840 Alman markı ödedi. MB Türk bu ödemeyi N.A. olarak kayıt altına aldı.”
-  “2000 yılında Mercedes Benz Türkiye tarafından Türkmenistan’a satılan 21.8 milyon Alman markı değerindeki 100 otobüslük anlaşma, 2.5 milyon Alman markı ‘N.A.’ ödemesi ihtiva ediyor.”
-  “Kasım 1998 ve Nisan 2000’de MB Türk, Litvanya’da Riga Belediye Meclisi’ne toplu ulaşımda kullanılmak üzere 40 otobüs sattı. N.A. klasörlerindeki belgeler, bu satışla bağlantılı olarak MB Türk’ün toplam 383 bin 485 euro’luk iki uygunsuz ödeme yaptığını gösteriyor. Bu ödemeler MB Türk belgelerinde komisyon ödemesi veya N.A. olarak gösterilmiş.”
-  “Nisan 1999 ve Eylül 2000’de MB Türk, Kuzey Kore hükümetinin bir organı olan Mangyong Trading adlı şirkete otobüs satmak için iki anlaşma yaptı. Nisan 1999’daki anlaşmayla bağlantılı olarak MB Türk, bir Mangyong yöneticisine anlaşmanın yüzde 2’sine tekabül eden 7 bin 937 euro değerinde uygunsuz ödeme yaptı. Eylül 2000’deki anlaşmayla bağlantılı olarak da bir Alman bankasına yüzde 4.5’lik komisyon olan 15 bin 765 Alman markını