Milliyet Gazetesi'nden Kadife Şahin ve Duygu Erdoğan'ın haberine göre 1 Ağustos’ta kamu bankaları öncülüğünde, konut kredisi faiz oranı yüzde 0.99’a indirilmiş, bankalar yoğun konut kredisi talebi almaya başlamıştı. Aynı dönemde özel bankalarda konut kredisi faiz oranı en düşük yüzde 1.20 ile yüzde 1.36 arasında bulunuyordu.

Merkez Bankası, geçtiğimiz haftalarda 250 baz puanlık indirimiyle birlikte son üç ayda faizi toplam 1000 baz puan indirmişti. Bu adımların piyasaya yansıması bekleniyordu.

Satışlar katlanacak

Gayrimenkul sektörü, tüketici için konutta ‘psikolojik sınır’ olarak kabul edilen yüzde 1 faiz oranının altında bir seçenekle daha fazla tüketicinin konut kredisinden faydalanabileceğini belirtiyor. Çeşitli bankaların yüzde 1’in altında bir oran sunması, tüketicinin çalıştığı bankayı seçebilmesi gibi avantajlar sunuyor.

TÜİK’in son konut satış verisi olan eylül ayı rakamlarına göre, faiz indirimlerinin konut alıcısını harekete geçirdiği ve kredili alım talebini artırdığını gösteriyor. Türkiye genelinde ipotekli konut satışları eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 410.2 oranında artış göstermişti. Bu kapsamda yılın son çeyreğinde konut satışlarında büyük bir talebin harekete geçeceği vurgulanıyor.

‘Uygun maliyet’

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Altan Elmas, kamu bankaları ardından tüm bankaların konut kredisi faizini düşürmesini beklediklerini belirtirken, bu desteğin tüketicinin konut talebini harekete geçirmek için büyük önem taşıdığını söyledi. Uygun maliyetli kredinin konut alımı için önemine dikkat çeken Elmas, “Bunun genele yayılması; sektörün yeni bir ivme kazanması, tüketicinin ev sahibi olması ve ekonomiye katkı anlamında çok önemli. Bankalar bir taraftan konut kredisi hacmi oluştururken, diğer taraftan vatandaşlar uygun maliyetli kredi kullanabilir. Paranın maliyetinin geldiği bu noktada daha fazla bankadan öncelikle yüzde 1’in altında, ardından daha düşük oranlarla konut kredisi kullandırmalarını bekliyoruz” dedi.

‘Standartlar yenilensin’

İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım ise, konut kredilerinin bankalar için önemli bir alan olduğunu vurgularken, “Bankalar çok ciddi kayıptalar. Hiçbir banka konut kredisi pazarından geri kalmak istemeyecek. Diğer özel bankaların da yakında arka arkaya faizleri indireceğini öngörüyoruz. Ne var ki, konut kredilerini kullandırırken şartlar zorlu oluyor. Artık bankaların standartlarını günün koşullarına göre revize etmesi, kredi kriterlerinin de buna göre ayarlanması lazım” diye konuştu.

Tüketici kredileri hala yüksek

Bankalar yüzde 10 ile mevduat toplarken ihtiyaç kredisinde yüzde 1.86’ya ulaşan oranlarda faiz uyguluyor. Bir yıllık faiz ise dosya masrafı ve hayat sigortası bedelleriyle yüzde 13 ile yüzde 22 arasında değişiyor.

Merkez Bankası’nın 24 Ekim’de yaptığı en son Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini piyasanın beklentisinin üstünde sürpriz bir oranda 2.5 puan birden düşürüp yüzde 14 olarak belirlemesine rağmen bankalar ihtiyaç kredisinde beklenen faiz indirimini gerçekleştirmedi.

Bankaların ihtiyaç kredileri faiz oranlarına bakıldığında bazı bankaların faiz oranı yüzde 20’yi buluyor.

İhtiyaç kredilerinin faizlerindeki bu seyrin geçmiş dönemlere kıyaslamasında da ilginç bir gelişme var. Geçmiş dönemlerde bankalar ve para talebi olan vatandaşları yönlendiren kesimler kredi kartı borçluluğunda yaşanan sorunlara dikkat çekerek, “Neden kredi kartı kullanıyorsunuz. İhtiyaç kredilerinin faizleri daha uygun, ihtiyaç kredisi kullanın” diyerek insanları ihtiyaç kredilerine yönlendiriyorlardı. Şimdi ise durum tersine dönmüş vaziyette.

Banka ihtiyaç kredilerinin faizleri kredi kartı faizlerden yüksek seviyelerde bulunuyor. Bazı bankalarda tüketici kredisi faizinin kredi kartı faizinin üzerine çıkmış bulunuyor.

Bankaların kredi talebinde bulunanlara verdiği bir yıllık ihtiyaç kredileri, faiz oranları, yasal vergiler, dosya masrafları ve hayat sigortası ücretleriyle çok daha yüksek rakamlara ulaşıyor. Bir yıllık ihtiyaç kredilerinde bankaların çoğu dosya masrafı alıyor. Hayat sigortası ise hemen hemen her bankanın kredi talebinde bulunanlardan almaktan asla vazgeçmediği bir maliyet.

Dosya ücreti

Bankaların kredi müşterilerinden aldıkları dosya ücretleri kredinin binde 5’i oranında.

Hayat sigortasında ise durum büyük kâr marjlarına denk geliyor. Kredi müşterisine düşük faizli kredi veren banka, hayat sigortasında rakamı yüksek tutarak bunun karşılığını müşteriden alıyor.

Sektörde hayat sigortasında bir tavan ve taban yok. İsteyen istediği rakamı kredi talep edenden alıyor.

Kimi banka çalıştığı sigorta şirketi aracılığıyla hayat sigortası bedeli olarak müşterisinden 100 lira, kimi banka ise 300, 400, 500 lira ödenmesini istiyor. Çünkü hayat sigortasının bedelinin yüzde 50’si bankalara kalıyor.

Sektördeki bu yüksek kâr marjı, aynı kişi için iki farklı sigorta şirketinin verdiği rakam ile test edildiğinde özel sektör sigorta şirketinin verdiği rakam 710 lira, kamu sermayeli sigorta şirketinin verdiği rakamın 190 lira olduğu görülüyor.

Düşük faiz verenler

Bankalar arasında en düşük ihtiyaç kredisi faizi şu an için QNB Finansbank’ta. Banka 15 bin TL’ye kadar olan kredide aylık 1.09 faiz ile dikkat çekiyor. İhtiyaç kredisine düşük faiz uygulayan bir başka banka da Türk Ekonomi Bankası (TEB). TEB, 1.18 aylık faiz alıyor.

En yüksek faiz kimde?

İhtiyaç kredilerinde aylık faiz oranı en yüksek olan banka, internet sitesinde yer alan bilgilere göre, 1.86 ile Garanti BBVA. Yapı Kredi Bankası aylık yüzde 1.69 ile tüketici kredisi verirken Akbank yüzde 1.63 faiz oranıyla tüketici kredisi veriyor. DenizBank ise ihtiyaç kredisinde faizi aylık yüzde 1.59 olarak uyguluyor.