KKTC Taşınmaz Mal Komisyonuna 1974 öncesinde Kuzey Kıbrıs'ta kalan eski malları için Rumlardan gelen başvuru sayısı bugün itibarıyla 520'ye ulaştı.

Komisyon, bu dosyalardan 108'ini karara bağlarken, Rumlara toplam 43 milyon sterlin tazminat ödendi.

Yabancıların da görev aldığı mahkeme statüsündeki Komisyon, başvuru dosyalarından 104'ünü karşılıklı anlaşmayla, 4'ünü de duruşma yoluyla sonuçlandırdı.

Bu dosyalardan çoğu tazminatla karara bağlanırken, Komisyon, kurulduğu günden bugüne iki de takas kararı aldı.

Bugüne kadar Rumlara iadesi karara bağlanan taşınmaz mal sayısı ise 8. Bunlardan biri malın bir kısmını kapsıyor, biri de çözümden sonra iadeyi öngörüyor.

Komisyonun karara bağlanan dosyalar için ödediği tazminat miktarı ise 43 milyon sterlin.

Mahkeme statüsünde görev yapan ve anayasal bağımsız bir kuruluş özelliği taşıyan Komisyon, Sümer Erkmen başkanlığında Güngör Günkan, Ayfer Erkmen, Hans C. Kruger, Romans Mapolar ve Daniel Tarschys'ten oluşuyor.

Kıbrıs sorununun temel noktalarından mülkiyet sorununa “iç hukuk” oluşturma amacıyla, KKTC Anayasası'nın 159'uncu maddesine göre hazırlanan ve 19 Aralık 2005'te yasalaşarak yürürlüğe giren “Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi” adlı yasayla oluşturulan Komisyon, Kuzey Kıbrıs'ta kalan eski Rum malları için tazminat, takas ve mal iadesi öngören yasayı uygulamakla yükümlü bulunuyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) de 5 Mart 2010'da, Rumların mülkiyet başvurularında, KKTC'deki Taşınmaz Mal Komisyonunu etkin iç hukuk yolu olarak kabul etmişti.

İADE ŞARTLARI

İlgili yasa uyarınca, mülkiyet veya kullanım hakkı gerçek veya tüzel kişiye ait olmayan; konumu ve niteliği uyarınca ulusal güvenliği, kamu düzenini ve kamu yararını tehlikeye düşürmeyecek taşınmaz mallar hemen iade kapsamında. Tahsisten kullanımda olan veya inkişaf edilmiş malların iadesi yönünde karar alınması halinde, iade yasayla çözüm sonrasına erteleniyor. Eşdeğer karşılığı mallar ise iade kapsamı dışında.

Aynı yasaya göre tazminata karar verilmesi halinde, bu miktar devlet adına İçişleri Bakanlığı tarafından ödeniyor. Tazminat alan Rum'un mülkiyet hakkı da ortadan kalkıyor.