...

Mehmet Ali ERGÜN / Akşam - Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, seçim bölgesinde en aktif saha çalışması yapan 3-5 bakandan biri...

Bakan Şimşek, resmen kamp kurduğ Batman'da; eşi Esra Şimşek ve Batman Valisi Ahmet Turhan'ın da yer aldığı ekiple köy köy dolaşıyor. Önceki gün Batman'da birlikte iftar ve sahur ziyaretlerine katıldığımız Bakan Şimşek'le, yoğun temposunun arasında uzun ve doyurucu bir sohbetteyiz...
Bu yılın ilk yarısı itibarıyla bütçe rakamları açıklandı. Rakamları yeniden hatırlatalım, geçen ay bütçedeki açık 6.3 milyar lira oldu. Ocak-haziran dönemindeki açık ise 6.7 milyar liraya ulaştı.
'Bütçedeki bozulma karşısında Maliye'nin bir eylem planı var mı?' diye merak ettik, Şimşek şöyle yanıtladı:

'Özelleştirmeye hız verip yılın ikinci yarısında tüketimde bir miktan artış ve buna bağlı vergi gelirlerinde pozitif bir seyir bekliyoruz. Panik yapacak bir durum yok. Ama bu yıl geçtiğimiz iki yıl kadar elimiz rahat değil. Bütçe hedefini tutturamama riskimiz çok yüksek.'
Araya girip sorduk:

'Peki kayıtdışılık... Bu konuda ne yapacaksınız?'

Bakan şunları söyledi:
TÜİK verilerine göre Türkiye'de çalışan sayısı 24 milyona yakın. Ama bizdeki SGK'ya kayıtlı çalışan sayısı 16 milyon kişi civarında. Yüzde 40 civarında bir kayıtdışılık var. Bununla başa çıkmanın yolu bir zihniyet devriminden geçiyor. Bizdeki kanunlara göre bir mükellefin vergi kaçırıp kaçırmadığının ispatı maliyeye ait. Batı kültüründe ise mükellefin vergi kaçırıp kaçırmadığının ispatı mükellefe aittir.'

VERGİ Mİ KAÇIRDIN SORUSU

Ve şöyle bir örnek verdi:
'Diyelim ki birinin aylık harcaması 20 bin dolar. Fakat bana diyor ki ayda 2 bin dolar kazanıyorum. ABD'de olsa çağırıp bu 18 bin doları nereden buldun diye sorarım. Bizim bilmediğimiz bir şey mi var yoksa burada vergi mi kaçırıyorsun. Bunun sonuçları ağırdır.

Türkiye'de ise benim mutlaka kanıtlamam lazım. Harcadığını biliyorum. İspat yükümlülüğü bende.'
Merak ettik; 'Önümüzdeki dönemde bunun üzerine mi gideceksiniz?'

Şunları anlattı:
'Yeni Gelir Vergisi reform taslağında birçok modeli tartışmaya açacağız. İstisnaları azaltma yönünde ciddi bir eğilim var. Muafiyetleri daraltacağız.'

YENİDEN KEŞFETMEYE GEREK YOK

VERGİ kaçağı konusunda yaptırımların ağırlaştırılması gerektiğini belirten Bakan Şimşek, ayrıca şunları söyledi: 'Dünyadaki iyi uygulamalardan ilham almak lazım. Tabii buranın kendine özgü bir sistemi var. Ama eninde sonunda nerede çalışan bir model varsa en azından o sistemi dikkate almanız lazım. Biz kayıtdışılıkla ciddi anlamda mücadele ediyoruz ve PR'ını yapmasak da bunda başarılıyız.'

'KAPATIN ŞU VERGİ DAİRELERİNİ'

MALİYE Bakanı olarak Mehmet Şimşek'in en çok tepki aldığı konu akaryakıttan vergileri... Kendisine 'Burada indirim olmayacak mı?' diye sorduk. Rakamlarla anlattı: '2002'de 100 liralık benzin alsaydınız. Onun 70.2 lirası maliyeye vergi olarak geliyordu. Bugün ise 100 liralık benzinin bize gelen vergisi 60 lira. Biz geldiğimizden bu yana vergilerde artış yok, aksine bir düşüş var. Geçenler kitap almak için bir kitapçıya girdim. Yeni çıkanlara bakarken adamın biri yanıma geldi 'Şu vergi dairelerini kapat' dedi. Niye diye sordum. Zaten siz bütün vergiyi akaryakıttan benzinden mazottan alıyorsunuz. Diğerlerine ihtiyacınız mı var ki' dedi. 'Ne yapsak bu algıyı kıramıyoruz...'

EV SAHİBİ SUÇ MU İŞLİYOR?

Ev sahibi-kiracı arasındaki para alışverişleriyle ilgili de bir uyarı yapan Şimşek, 'Bakıyoruz; ev sahibinin hesabına kiracı tarafından bir ödeme var. Ama çekilenle yatırılan miktar farklı... Demek ki bir kısmı elden veriliyor. Tatilde bir vatandaş beni yakaladı. 'Bakanım bir soru soracağım; İstanbul'da bir villamız var kiralıyoruz. Adamlarla anlaştık. Aylık 5 bin dolar verecek. Ama 2.500'ü nakit, 2.500'ü banka üzerinden... Ben bunu yapsam suç mu?'
Dedim ki suç...

Sokaklara daldı, 12 bin yeni mükellef 'yakaladı'

ŞİMŞEK, çok ciddi sonuçlar aldığımız proaktif bir yaklaşım içine girdik. En ufak alacağımız için bile kapı kapı dolaşıyoruz. Şu anda öyle bir alyapı hazırlıyoruz ki... Vergi denetimlerini tek çatı altında topladık. Müfettiş sayısını üçte bir oranında artırıyoruz. Sonra da neredeyse ikiye katlayacağız. İstiyoruz ki vergi kaçırmanın sonuçları ağır olsun. Kaçıranın yanına kalmasın' dedi. Bu proaktif yaklaşıma bir de örnek verdi: 'Geçtiğimiz Mayıs ayında Sosyal Güvenlik Kurumu'yla (SGK) 5 bin 500 kişiyle beraber sahaya indik. İki hafta boyunca bazı yerlere sokak sokak girdik. 12 binin üzerinde hiç bizde kaydı olmayan işletmeyi tespit edip kayıt altına aldık.'

DEMİREL'İN KIYAĞI PAHALIYA PATLADI

BAKAN, emeklilik yaşından da dertli... Bu konuda 1991 yılında Süleyman Demirel tarafından çıkarılan 'erken emekliliğe gönderme yapıyor; 'Birileri 1991'de çıkıp emeklilik yaşını kaldırdı. Bunun 2007 yılına kadarki Türkiye ekonomisine etkisi 500 milyar dolardan fazla. Memleketin bu kadar büyük bir kaynağı popülizme kurban edildi. Şöyle bir model kullansaydınız; Verilen açığı her yıl hazinenin borçlanma faiziyle bileşik olarak güncelleseniz. 2007 yılına kadar astronomik rakamlar çıkıyor. Sonuçta bu basit bir yaklaşım.

Evet, vergiler yüksek!

BENZİN fiyatlarından örnek veren Şimşek'e 'Vergiler düşük mü diyorsunuz?' diye sorduk. 'Hayır, vergiler düşük değil, aksine yüksek... Ama ben vergi yükü düşmüştür, artmamıştır diyorum. Enflasyon karşısında vergilerin erimesini göze alıp vatandaşın lehine bir duruma, risk almamıza rağmen olanak tanımışız. 2002'de bir uygulama vardı. Akaryakıt ürünlerindeki ÖTV her ay enflasyon oranında artırılabilir deniyordu. Bunu kaldırdık...

ARTIRMAYACAĞIZ DİYEMEM Kİ...

MEHMET Şimşek, vergide yeni artışlar olup olmayacağına da şöyle açıklık getirdi: 'Doğrudan vergi oranlarında, istihdam ve yatırım üzerindeki vergilerde son teşvik sistemiyle radikal indirim imkanları yarattık. Bu indirimin üzerine bir artırım yapmak zaten doğru olmaz. 2012 bütçesinin değerlendirmesini, 2013'ün temellerinin detaylandırılmasını bayramdan sonra başlatacağız. Bu yıl için ortaya çıkmış riskleri telafi etmeye, özellikle özelleştirmeyi hızlandırarak sıkıntıyı aşabilir miyiz? Vergi gelirlerinde yılın ikinci yarısında bir miktar toparlanma olur mu? gözüyle inceliyoruz. 'Vergileri artırmayacağız' diyemem. Ama şu anda somut olarak böyle bir şey yok.'

62 milyarlık ek yük nasıl bindi?

'Son yıllarda ciddi yükleri üstümüze aldık' diyen Mehmet Şimşek, bunları şöyle sıraladı:

- EŞİT işe eşit ücreti 2008'de başlattık. Bugüne kadar kümülatif, 2012 yılı dahil, ek maliyeti 17.9 milyar lira.

- İŞVEREN payında 5 puanlık bir indirime gittik, 2009'da başlattık. bütçeye kümülatif etkisi 17.5 milyar lira.

- ÖZÜRLÜ evde bakım hizmetimizi 2007'de başlattık. Toplam maliyeti 8 milyar liranın üzerinde.

- ÖZÜRLÜYE eğitim desteğini 2006'da üzerimize almışız. Maliyeti 5.7 milyarın üzerinde...

- SOKAK aydınlatmaları eskiden belediyelerin üzerineydi. 2009'da Hazine üstlendi. Maliyet 3.4 milyar lira.

- AİLE hekimliği 2009'da başlamış bütçeye maliyeti 9.5 milyar lira.

- Bunlara rağmen memleket bütçesi iyi durumda.