Yaklaşık 11 yıllık iktidarının en zor günlerini geçiren Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, günlerdir beklenen konuşmasını yaptı. Öngörülerin aksine 48 yıllık olağanüstü halin ne zaman kaldırılacağı konusunda bir açıklama yapmayan Esad, "büyük bir komplo" ile karşı karşıya olan Suriye'nin İsrail'in hedefine uygun olarak bölünmesinin amaçlandığını söyledi.  Esad'ın konuşmasından birkaç saat sonra ise liman kenti Lazkiye'den yeni çatışma haberleri geldi. Associated Press haber ajansına konuşan görgü tanıkları, askerlerin gösteriler sırasında ateş açtığını belirtti. Ancak güvenlik güçlerinin havaya mı yoksa gösterilcilere mi ateş açtığının bilinmediği bildirildi.

 "BÜYÜK BİR SINAVDAN GEÇİYORUZ"

 Mlletvekillerinin "Sadece Allah, Suriye ve Beşar" sloganları arasında parlamento salonuna giren Esad, ülkede yaklaşık 2 haftadır süren hükümet karşıtı gösterilerin arkasında "komplocuların" olduğunu savundu. Esad, "Biliyoruz ki Suriye halkına yönelik bir takım komplolar var, ama bunları yapanlar zeki görünseler de Suriye halkının zekasını dikkate almadılar" dedi. Bölgede büyük değişiklikler yaşandığını ve Suriye'nin de bu değişiklikten pay alacağını belirten Esad, "Ancak şunu kabul etmek zorundayız ki Suriye’de ve bölgede olanlar bizim konumumuzu desteklemektedir" diye konuştu. Büyük bir sınavdan geçen ülkesinin "düşmanları"nın amacının, "Suriye'yi bölüp yıkmak ve İsrail'in ajandasını uygulamak" olduğunu belirten Esad, 48 yıldır yürürlükte olan olağanüstü halin ne zaman kaldırılacağına dair bir açıklama yapmadı.Suriye'de 60’dan fazla kişinin öldüğü hükümet karşıtı gösterilerin başladığı günden bu yana ilk kez halka hitap eden Esad'ın, konuşmasında olağanüstü halin kaldırılması için bir tarih vermesi bekleniyordu.

 "REFORM KARARI YENİ DEĞİL"

 "Suriye'deki komplo zamanlaması ve yapısı itibarıyla diğer Arap ülkelerindeki olaylardan farklıdır" diyen Esad, reform kararını son olaylar nedeniyle almadıklarını, olağanüstü halin kaldırılması ve siyasi özgürlüklerin geliştirilmesine yönelik çalışmalarının ise bir yıldır sürdüğünü ifade etti.Dış güçlerin kendilerini zayıflatmaya çalıştığını savunan Esad, olaylar öncesinde internet ve cep telefonu mesajları yoluyla mezhep çatışmasının kışkırtıldığını söyledi ve "Bu gizli saldırıları düzenleyenler azınlıkta. Suriye halkı gerçeği fark ettiğinde tepkisini ortaya koydu" dedi.Protestolar sırasında halka kesinlikle ateş açılmaması talimatı verdiklerini savunan Beşar Esad, "Ne yazık ki dökülen kan Suriyelilerin kanıdır. Bütün ölenler bizim kardeşimiz, ailemiz. Bu ölümler neden yaşandı, bunun araştırılması ve hesabının verilmesi gerekiyor" diye konuştu.

 "4 YILDA ÇOK DEĞİŞTİK"

 Esad, 2005'te Lübnan'ın eski Başbakanı Refik Hariri suikastı nedeniyle Suriye'ye yöneltilen suçlamaları kastederek, "O zaman da teslimiyet belgemize imza atmamızı istediler. 2005’te böyle bir saldırının üstesinden gelebildik. Halk olarak bunun farkındayız" ifadesini kullandı. Suriye lideri, "Afganistan ve Irak işgalleri, İsrail’in komploları, 2006'daki Lübnan ve 2008'deki Gazze savaşlarının" 4 yılda kendilerini çok değiştirdiğini sözlerine ekledi.

 MUHALEFETE GÖRE MANEVRA

 11 yıllık iktidarının en büyük ayaklanmasıyla karşı karşıya olan Esad, dün hükümetin istifasını istemiş, Başbakan Naci Itri'yi yeni hükümet kurulana kadar geçici başbakan olarak atamıştı.Esad'ın bu adımı, ülkede siyasi ve askeri yönetim üzerinde adeta tekele sahip Esad yönetiminin bir manevrası olarak görülüyor. Bazı yorumculara göre, ülkede siyasi özgürlüklerin alanını genişleteceğini ve basına yönelik sınırlamaları kaldıracağını açıklayan yönetim, olağanüstü halin yerine yeni baskıcı yasaları getirebilir.Siyasi eylemleri nedeniyle 5 yıl hapis yatan ve Kanada'da sürgünde bulunan muhalif Mamun El Homsi, Reuters'e yaptığı açıklamada, "Esad hem içeride, hem de dışarıda baskılarla karşı karşıya. Halka reformlara başladığı izlenimi vermek üzere bir plan hazırladı" dedi.

 ETNİK GERGİNLİK ENDİŞESİ

 Arap dünyasındaki isyanlardan geç de olsa nasibini alan Suriye'de hükümet karşıtı gösteriler, ilk olarak 2 hafta önce ülkenin güneyinde Sünnilerin yoğun olduğu Dera kentinde başladı. Olayların geçen hafta başkent Şam ve diğer kentlere yayılması mezhep çatışması endişesini gündeme getirdi. Sünnilerin çoğunluk olduğu ülkede yüzde 10'luk Alevi nüfus iktidarda, Kürtler de önemli bir nüfusa sahip.

BATI’NIN BASKISI

Tarihi siyasi istikrarsızlıklarla ve darbelerle dolu olan Suriye’de olağanüstü hal, Arap milliyetçisi Baas Partisi'nin 1963'te iktidara gelmesiyle uygulanmaya başladı ve bu süreçte çok sayıda muhalif tutuklandı ya da sürgüne gönderildi. 1970'teki kansız darbeyle iktidarı ele geçiren eski Cumhurbaşkanı Hafız Esad'ın 2000'deki ölümüyle babasını yerine geçen Beşar Esad, koltuğa oturduktan sonra birçok alanda reform sözü verdi. Esad yönetiminin İsrail'e karşı Filistinli direniş örgütlerine ve Lübnan'daki Hizbuullah hareketine destek vermesi, ABD ve İsrail'le gergin ilişkilerin sürmesine yol açtı.Suriye'yi "şer ekseni" listesine alan ABD ve birçok Batı ülkesi, son olaylar nedeniyle Esad yönetimini art arda yaptıkları açıklamalarla kınadı.Ülke içindeki gerilimlere ve Batı'nın baskısına karşın Beşar Esad, İsrail ve ABD karşıtı söylemi nedeniyle etnik gerilimlere rağmen ülkesindeki desteğini büyük ölçüde koruyor.Başkent Şam'da ve ülkenin birçok bölgesinde dün düzenlenen hükümet yanlısı gösterilere milyonlarca kişi katıldı.
30 MART 2011/HÜRRİYET