Bilim Teknik- • Su her yerde- dünya yüzeyinde yaklaşık 1,386 milyon kilometre küp (332,5 milyon mil küp) su bulunuyor. Ancak, şişe sular katıldığında bile, bunun yalnızca %1 kadarının temiz ve ulaşılabilir nitelikte olduğu belirtiliyor.

• “Temiz” kavramı göreceli bir kavram olabilir. 2009 yılından önce ABD’de şişe suların E.koli’den arındırılması zorunluluğu yoktu.

• Aslına bakarsanız, suda E.koli olması o kadar da kötü bir durum değil. 1999’da A.B.D’deki Doğal Kaynakları Koruma Konseyi belli bir marka kaynak suyunun bir sanayi bölgesinde zararlı atıkların döküldüğü bir atık alanından geldiğini ortaya koydu.

• İçiniz rahat olsun! Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki yeni Su Geri Kazanım Sistemi uzay adamlarının ter ve idrarlarının %93’ünü yeniden içme suyuna dönüştürebiliyor.

• Kuzey Irak’taki Kürt köylerinde suyun mikroplardan arındırılması için NASA sisteminin taşınabilir bir biçiminden yararlanılıyor.

• Buz, bol miktarda boş alan içeren, tetrahedral yapıda bir moleküller bileşimidir. Bu yüzden suda yüzer.

• Buz eridikten sonra bile bu tetrahedronların bir bölümü hemen her zaman 100 molekül genişliğinde minik buz küpleri olarak kalır. Öyle ki, sıcaklığı ne olursa olsun, her bardak su buzludur.

• Bir kapta hidrojen ile oksijeni karıştırmak ve bir kıvılcımla ateşlemek suretiyle kendi suyunuzu üretebilirsiniz. Ne yazık ki, Hindenburg faciasına yol açan formül budur.

• Bilim insanlarının hidrojen ve oksijenden enerji üretmeye yarayan daha az patlayıcı bir yöntemleri var. Hidrojen moleküllerinden elektronları çıkartıp, buna çok sayıda elektronlara sahip oksijen molekülleri eklemeniz yeterli. Böylelikle bir elektrik akımı elde etmiş olursunuz.

• İşini bilen bahçıvanlar bitkilerin gündüz sulanmaması gerektiğini bilirler. Yaprakların üzerine ilişen damlacıklar minik birer büyüteç işlevi görerek, güneş ışığını çekerler ve bitkilerin yanmasına neden olurlar.

• Derinizin üzerindeki tüyler de su damlacıklarını tutarlar. Tüylü bir bacak güneşte tüysüz bacaktan çok daha hızlı yanar.

• Kısır döngü Stratosferdeki su atmosferdeki ısınmaya katkıda bulunur. Bu da tropikal siklonların şiddetini arttırarak stratosfere daha fazla suyun dolmasına neden olur.

• Son on yılda ısınma hızının daha düşük olması stratosferdeki su düzeyinin %10 oranında azalmasından kaynaklanıyor olabilir. Nedeni: Bilinmiyor.

• Doktorların birçoğu hastalarına günde sekiz bardak su içmelerini önerseler de, bu öneriyi destekleyen bilimsel bir kanıt yok.

• Bu yanlış bilgilendirme, 1945 yılında, Amerikalıların besinlerden aldıkları her bir kalori başına yaklaşık 1 mililitre su tükettikleri yönünde bir raporun yayımlanmış olmasından kaynaklanıyor olabilir. Çünkü, sözü edilen miktar günde 8-10 fincan suya denk düşüyor. Ne var ki, aynı raporda sözü edilen miktarda suyun büyük bir bölümünün besinlerden geldiği de ekleniyor. İnsanlar muhtemelen bu minik ayrıntıyı gözden kaçırıyorlar.

• Bedenin gereksindiğinden daha fazla su içmek “su zehirlenmesine” yol açabilir. Bu da beyin ve akciğerde ölümcül ödemlere neden olabilir. Kimi amatör maratoncularun bu yüzden yaşamlarını yitirdikleri biliniyor.

• Oregon Eyalet Üniversitesi araştırmacıları okyanusun dibinde geniş su havzaları olduğunu ortaya koydu. Öyle ki, okyanusların altındaki suyun miktarı okyanuslardaki sudan çok daha fazla olabilir.

• Su olmasaydı, okyanus kabuğu dünya kabuğunun içine çökemez, levha tektoniği gibi bir durumdan söz edilemezdi. Bu durumda gezegenimiz de bir olasılıkla Venüs gezegeni gibi sıcak ve durağan olurdu.

• Sulaklık ölçeğinin öteki ucunda, kızıl bir cüce yıldızın çevresinde dönen GJ 1214b gezegeni hemen hemen tümden su olabilir.

• Elde edilen son bulgular 4,5 milyar yıl önce güneş sistemi oluşurken kuyrukluyıldızların sıvı çekirdekleri olduğuna işaret ediyor. Gerçekten öyle ise, yaşam bir kuyrukluyıldızda başlamış olabilir.

Rita Urgan, Kaynak: Discovery

27 Ağustos 2010