Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF), Türkiye'nin iki numaralı GSM operatörü Telsim için 3.5-4 milyar dolar arasında bir gelir hedefi ile satış sürecini başlatması bekleniyor. Ancak açık artırmada bu bedele ulaşılmazsa ciddi bir tartışma da başlayacak. Uzmanlara göre Türkiye'nin de arasında olduğu gelişmekte olan ülkelerde bir GSM abonesinin değeri 400 dolar civarında. Telsim'in ise 8 milyon 550 bin abonesi bulunuyor. Telsim'in abone başına geliri (ARPU) ise 13 dolar seviyesinde. Tartışma da burada başlıyor. Abone başına aylık geliri 15 dolar olan ve 3 milyon abonesi bulunan Bulgar MobiTel, birkaç hafta önce Telekom Austria'ya 1 milyar 970 milyon dolara satıldı. Bulgar MobiTel'in abone sayısı ve abone başına geliri baz alınarak yapılan hesaplamaya göre Telsim'in değeri 5 milyar dolara yaklaşıyor. Ancak aynı hesaba göre komşu Yunanistan'daki TIM Hellas, Bulgar MobiTel'in fiyatının yarısı kadar ucuza satılmış bulunuyor.

Karşı uzman görüşü ise değer tespitinde abone başı değer karşılaştırmasının doğru olmayacağını, önemli olan kriterin şirketin operasyonel karı olduğunu savunuyor. Telsim'in operasyonel kar rakamı ise gizli. Bulgar MobiTel'de bir abonenin değerini o aboneden 44 ayda yapılan tahsilat belirlerken, İspanyol Amena'da 30 aylık abone başı gelir, bir abone değerini gösterdi. Telsim'in bir abonesi 400 dolara satılırsa, bu 30 aylık abone başı geliri denk gelecek. Bu anlamda abone başı 400 dolar çok da düşük değil.

En agresif talip Vodafone
1.5 yıldır TMSF yönetiminde bulunun Telsim'in en agresif talibi dünyanın en büyük cep telefonu operatörü İngiliz Vodafone. Vodafone CEO'su Arun Sarin, Telsim'e ilgilerini önceki gün bir kere daha dile getirdi. Son dönemde Doğu Avrupa'da satın almalarla büyüyen Vodafone Group'un 26 ülkede 152 milyon müşterisi var. Telsim'in muhtemel diğer talipleri ise Norveçli Telenor, Alman T-Mobile, Hong Kong'lu Hutchison, BAE'li Etisalat, Sabancı Holding ve Nurol Grubu. Yabancı ortaklığı bulunmayan tek GSM operatörü olan Telsim'in satılmasının ardından GSM pazarında büyük bir rekabet yaşanması bekleniyor. Türk GSM telefonu pazarı Temmuz 2005 itibariyle 40 milyon aboneye ulaştı. Bu sayının 2008 yılında 50 milyonu aşacağı tahmin ediliyor.

Yeni alıcı sorunsuz şirket alacak
Abone başı gelirlerde ise yıllar itibariyle düşüş yaşanıyor. Bu da şirket değerlerine yansıyor. Öyle ki, 11 yılda 8.5 milyon abone kazanan ve tüm altyapı çalışmaları tamamlayan Telsim için 3.5-4 milyar dolar değer biçilirken, üçüncü GSM 1800 lisansı için Telecom Italia ve İş Bankası sadece lisans bedeli olarak 2000'de 2 milyar 954 milyon dolar ödemişti. Telsim'i alacak firma, altyapısını tamamlamış, baz istasyonu sıkıntısı olmayan ve 8.5 milyon aboneli hazır bir şirketi satın alacak. Telsim'in abonelerinin 7 milyonu ön ödemeli, 1.5 milyonu ise faturalı hatta sahip. GSM piyasasında ön ödemeli bir aboneden elde edilen aylık gelir, faturalı abonenin yarısı kadar.
Bir şirket değerleme görüşüne göre GSM operatörünün değerinin hesaplanmasında abone sayısı, abone başı gelir ve uzman personel sayısı önemli. Bu ay İspanyol Amena France Telecom'a, Bulgar MobiTel Telekom Austria'ya satıldı. Mayıs ayında da Telecom Italia, Yunanistan'ın üçüncü büyük GSM operatörü TIM Hellas'taki hissesini satmıştı. Bu şirketlerden abone başına aylık gelir rakamı Telsim'e en yakın olan şirket Bulgar MobiTel. Bulgar pazarının yüzde 67'sine sahip şirketin 3 milyon abonesi var. Abone başı aylık gelir 15 dolar. Avusturya Telecom, MobiTel'in her abonesi için yaklaşık 656 dolar değer biçti. Bu hesapla 8.5 milyon aboneli Telsim'in değeri 5.5 milyar dolar ediyor. TMSF, Uzan Grubu'ndan alacağını 6 milyar dolar civarında hesaplıyor.

Taşaltın, Ocak'ta 3.5 milyar dolar demişti
Telsim'in Motorola ve Nokia'ya borçları bulunuyor. Yeni alıcı bu borçları devralmayacak. ABD'li Motorola 2.13 milyar dolar, Finlandiyalı Nokia ise 700 milyon dolar alacağı olduğunu iddia ediyor. Her iki şirket de bu borçları 2002 yılında hesaplarından sildi, ancak davalar devam ediyor. TMSF, Telsim'in satışından elde ettiği gelirden Motorola'ya 500, Nokia'ya ise 250 milyon dolar ödeyerek davalarını çekmesini istiyor. Görüşmeler sürüyor. Telsim Genel Müdürü Mehmet Taşaltın, yıl başında yaptığı açıklamada 2 milyon yeni abone kazandıklarını ve şirketin değerinin 1 milyar dolar artarak 3.5 milyar dolara yükseldiğini belirtmişti. O tarihte şirketin 7 milyon abonesi vardı. Bugün ise 8.5 milyon. Bu hesaba göre, bir abonenin değeri ortalama 450 dolar alındığında Telsim'in bugünkü değeri 4.1 milyar dolar seviyesinde.

Ertürk: Bir haftaya kadar ilana çıkarız
TMSF Başkanı Ahmet Ertürk, Telsim’in danışmanlık şirketi Ernst & Young’ın bir değer tespiti çalışması yaparak kendilerine sunduğunu, ancak bu rakamı henüz kesinleştirmediklerini söyledi. Ertürk, bir hafta içinde Telsim’in satış ilanına çıkmayı hedeflediklerini belirtti. Ahmet Ertürk, İspanyol Amena’yı model alarak Telsim’e fiyat biçilmesiyle ilgili “Bunlar, şirketi satılamaz hale getirmeye amaçlayan haberler. İhalelerde bir muhammen değer tespit ediyoruz. Bu bizim minimum beklentimiz. Bu değer her neyse o değerden ihaleye çıkıyoruz. İhalelerde oluşan fiyat bu değerlerin üzerinde. Telsim’de de aynı yönetim uygulayacağız. Bu değer bizim minimum beklentimizi oluşturacaktır” dedi. Ertürk, Telsim’in kapalı zarf, açık artırma usulüyle satılacağını söyledi. Ertürk, Motorola ve Nokia konusunda ise “İki firmaya da satış değerin bağlı ödeme olacak. Onun için rakamları ilan edecek durumda değiliz. Anlaşırsak davalardan vazgeçecekler. Sorun kalmamış gibi görünmüyor” dedi.