"MÜCADELE ETME FIRSATI KALMADI"

Dünya gazetesinden İbrahim Ekinci'nin haberine göre, bazıları alt markalarla (Air France, Mart 2018’den itibaren İstanbul uçuşlarını alt markası Joon ile yapacak) seferleri devam ettirseler de “bayrak taşıyıcısı” firmaların uçuşlarını durdurması “olumsuz” bir gelişme olarak sektör çevrelerinde de dikkatle izleniyor. Marka ve güvenlik algısını temsil eden bayrak taşıyıcı şirketlerin uçuşlarını kesmesinin, özellikle seyahatlerinde konfor arayan yüksek gelir grubunda Türkiye algısını olumsuz etkilemesinden korkuluyor.

Uçuş iptallerinde şirketten şirkete asıl gerekçe değişse de birkaç neden öne çıkıyor. TÜROB Başkanı Timur Bayındır’a göre bu firmaların uçuşlarını iptal etmelerinin ana sebebi, “Türkiye’ye talep düşüşü ve artan maliyetler karşısında THY’nin rekabet avantajı”. Pegasus CEO’su Mehmet Nane ise gelişmeyi Türk taşımacıların başarısı olarak değerlendirdi. Nane, “İstanbul’a olan talebin düşmesi bir yana bu Türk taşıyıcılarının başarısıdır. Bizimle mücadele etme fırsatı kalmadı. Özellikle fiyat konusunda da Türk taşıyıcılar öne çıktı” dedi.

TURİST SAYISI 4.8 MİLYON AZALMIŞ DURUMDA

Talepteki düşüş turizm sayılarından açıkça görülüyor. Türkiye turizmi için önemli Avrupa ülkelerinden turist gelişi, bu yıl ocak – ekim döneminde, düşüş öncesi yılın (2015) aynı dönemine kıyasla 4.8 milyon azalmış durumda. AB kurumları ve Almanya, Hollanda gibi bazı AB üyesi ülkelerle FETÖ’nün darbe girişimi sonrası başlayan politik gerginliğin yanı sıra bazı terör olaylarının yarattığı tedirginlik, turist gelişine yansımıştı. 2015 yılı Ocak – Ekim ayları arasında Türkiye’ye 5 milyon 144 bin Alman gelmişti.

2016’da bu sayı aynı dönem için 3.6 milyona geriledi. Bu yıl geçici rakamlarla 3 milyon 336 bin! 2 milyona yakın kayıp var! Ocak – Ekim 2015 ile bu yılın ocak – ekim dönemi kıyaslandığında İngiltere’den gelişlerde yaklaşık 1 milyon, Hollanda’dan gelişlerde 420 bin, Fransa’dan gelişlerde 260 bin, İtalya’dan gelişlerde 280 bin azalma var.

Avrupa dışından uçuş durduran Air Canada’nın iptalinde de yolcu sayısındaki dramatik düşüşün 5 milyon turist kaybı ve rekabet 7 bayrak taşıyıcısını durdurdu THY tarihinin en yüksek kasım ayı doluluğuna ulaştı Kasım ayında THY’nin toplam doluluk oranı geçen yılın aynı dönemine göre 5,4 puan artışla yüzde 79.5, dış hat doluluk oranı ise 5.6 puanlık artışla yüzde 78.6 oldu.

"BİR SÜRELİĞİNE UÇUŞLARIMIZI ASKIYA ALIYORUZ"

Böylece THY iç ve dış hat uçuşlarında en yüksek kasım ayı yolcu doluluk oranlarına ulaştı. Kasım 2016’ya göre, taşınan yolcu sayısı 18.4 artarak 5.3 milyon yolcuya çıktı. 2015 Kasım ayı ile karşılaştırıldığında da yolcu sayısı 13.4, talep ise 12.4 arttı. etkisi büyük. Kanada’dan 2015 Ocak – Ekim’de 173 bin turist gelmişti. Bu yıl aynı dönemde gelen sayı 69 bin kişi. Yarıdan fazla düşüş olmuş. Şirketin Türkiye Müdürü Nedime Konuksever de Air Canada’nın Toronto’dan İstanbul AHL’ye uçuşlarını geçici süreliğine durdurması sonrasında yaptığı açıklamada, “Bir süreliğine uçuşlarımızı askıya alıyoruz. Talep artar artmaz yeniden başlamayı planlıyoruz” demişti. Iberia Havayolları da İstanbul seferlerini “talepteki dramatik düşüş” nedeniyle durdurduğunu açıklamıştı.

Bu şirket 7 Mayıs’tan itibaren sefer durdurmuştu. Delta’nın ülkesi ABD’den Türkiye’ye geliş rakamları 2015 yılı ocak – ekim döneminde 726 bin kişiydi, bu yıl 304 bine düşmüş. Roma – İstanbul – Roma uçuşlarını durduran Alitalia’nın ülkesi İtalya’dan da büyük düşüş var. Türkiye’ye en fazla turist gönderen Avrupa ülkesi Almanya’dan hat iptali yok. Ancak Alman Lufthansa Grubu bünyesinde bulunan İsviçre Havayolları (Swissair) İstanbul uçuşlarını durdurmuştu. Lufthansa da Münih- İstanbul hattını kapatmıştı. Güvenlik gerekçesiyle seferlerini iptal eden tek firma İsrail havayolları El Al oldu.

"POLİTİK SÖYLEMLER YATIŞIRSA..."

Gelişmeyi, “üzücü” olarak değerlendiren Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Başkanı, Onur Air Genel Müdürü Teoman Tosun, uçuş iptallerinin üç nedene dayandığını söyledi: AHL’deki trafik sıkışıklığı nedeniyle slot alamamaları ve bunun sonucu olarak pazar payı kaybı, politik gerginlikler ve tasarruf ihtiyacı... Gerek TÖSHİD Başkanı Teoman Tosun’un gerekse TÜROB Başkanı Timur Bayındır’ın işaret ettiği “THY’nin rekabet avantajı” kazanması konusu slotlarla ilgili. Konuyu değerlendiren TÖSHİD Başkanı Tosun, şöyle konuştu:

"Bu gelişmenin üzücü tarafı, bayrak taşıyıcısı firmaların gelmemesi. Maalesef iptaller oldu. Alt markalarla geliyorlar. Böyle olmaması lazım tabii. Trafik sıkışıklığı vardı. Bu sıkıntıyı AHL olarak aşamadık. THY diyelim 4 sefer yapıyorsa bunlar da 4 sefer istediler. Olmayınca pazar payları azaldı. Bu paylar THY ile bizler gibi diğer yerli firmalara kaldı. Bir de politik gerginliklerin etkisi vardır. Slot sıkıntısı 3. Havalimanı açıldığında çözülür. Ekim 2018’de açıldığında sıkıntı olmayacağını, bu şirketlerin geleceğini düşünüyoruz. Slot sorunu olmaz çünkü. Yolcu gelmesinde sorun yok. Çünkü yerlerini THY ve diğer şirketler dolduruyor. Slot verirken THY’nin kayırıldığına ilişkin şikayetleri olabilir ama ben kollanması gerektiğine de inanıyorum zaten. Ama tabii absürd derecede değil de daha kabullenilebilir seviyede olmalı. Politik söylemler yatışırsa... Ben biraz bunun etkisi olduğu, bu şekilde cevap verildiğini düşünüyorum. Bu tavır gibi de görünüyor. Şimdi her firma için aynı şeyi söyleyemeyiz. Ekonomik etkenler de vardır. Tasarruf etmek isteyebilirler bazı hatlarda. Biz Onur Air olarak Almanya uçuşlarımızda böyle yaptık. Bazı şehirlere uçmayı bıraktık. Alt markalar koyuyorlar. Uçuşlar bitmiyor ama tabii bayrak taşıyıcı ana markaların uçması önemlidir.”

Türkiye’ye uçuşlarını durduran diğer şirketler arasında Tayvanlı EVA ile Malezya Havayolları da var.