Terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan'ın İmralı'da yargılandığı tarihi davanın savcısı Talat Şalk, AİHM kararıyla Öcalan'a yeniden yargılama yolunun açılacağı tartışmalarını Tercüman'a değerlendirdi. "AB'nin, ABD'nin desteği ile kanun değiştirmeyi doğru bulmuyorum. Devlet olarak bizim bazı şeylere direnmemiz lazım" diyen Şalk, bu tür beklentilerin dağdaki PKK'lı teröristleri azdıracağı uyarısında bulundu. Talat Şalk'ın sorularımıza verdiği cevaplar şöyle:Gözler AİHM'de. Çıkacak karar doğrultusunda Öcalan'ın yeniden yargılanmasının gündeme gelebileceği iddia ediliyor. Siz bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?ŞALK: İnsan Haklar Sözleşmesi uyarınca Avrupa İnsan Hakları ahkemesi'nin (AİHM) yeniden yargılamaya karar verme yetkisi yok. Onun vereceği karar sadece İnsan Hakları Sözleşmesi'nin bazı maddelerinin ihlal edildiği yönünde olabilir. İnsan Hakları Sözleşmesi'nin, adil yargılanma hakkıyla ilgili 6. maddesinin ihlal edildiği yönünde bir karar verebileceği belirtiliyor. Ancak, henüz açıklanmadı. Bizim hukukumuzda AİHM'in mahkumiyet kararı sanık lehine yargılamanın yenilenmesi neticesini doğurmaktadır. Bu durum 2003 yılında TBMM'de çıkarılan uyum paketi ile Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'na girdi. Aynı madde, 1 Haziran'da yürürlüğe girecek yeni Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 311. maddesinde de muhafaza edildi. Ancak, burada bir istisna var. Uyum paketinin Resmi Gazete'de yayınlanıp, kesinleştiği 4 Şubat 2003 tarihine kadar kesinleşen AİHM kararları ile 4 Şubat 2003 tarihinden sonra yapılacak müracaatlar üzerine verilen kararları yargılanmanın yenilenmesi sebebi sayıyor bizim hukukumuz. Abdullah Öcalan kararı 4 Şubat 2003 tarihine kadar kesinleşmiş bir karar değil, hâlâ kesinleşmedi, çünkü daha Büyük Daire'nin kararı açıklanmadı. Müracaat tarihi de kanunun çıktığı tarihten evvel. Şimdi bu maddeye göre Abdullah Öcalan'ın yargılanması mümkün olmuyor. CMK'nın 311. maddesindeki bu fıkra, Öcalan'ın yeniden yargılanmasının önüne geçmek için mi konuldu?ŞALK: Bu maddenin sebebi Öcalan'ın yeniden yargılanmasının engellenmesi değil. Her kanun bilindiği gibi Resmi Gazete'de yayınlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. Bazen de kanun koyucu, şimdi TCK ve CMK'da olduğu gibi 'kanun üç ay, dört ay sonra, bazen bir sene sonra yürürlüğe girecek' diyebiliyor. Ancak, geriye doğru işlemiyor. Burada kanun koyucu, 'kanunun yürürlüğe girdiği tarihi esas almış ve bu tarihe kadar kesinleşmiş olan kararlar ile bu tarihten sonra AİHM'e yapılacak müracaatlar yeniden yargılama konusunu olabilir' demiş. Kanun, 'sadece bu tarihten sonra yapılacak müracaatlarla ilgili uygulanır' da diyebilirdi. Hiç kimse buna da itiraz edemezdi. Bu madde Öcalan'la ilgili bir madde değil. Mesela Leyla Zana ve arkadaşları bu maddeden istifade ederek, mahkumiyet o tarihe kadar karar kesinleştiği için tekrar yargılanıyorlar.

"MADDE ALEYHİMİZE KULLANILMAK İSTENİYOR"

Mahkemenin ihlal kararı almasının ne gibi yaptırımları olabilir?

ŞALK: AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) insan haklarıyla ilgili maddelerini ihlal ettiysek Türkiye'yi tazminata mahkum edebilir. Türkiye bu tazminatı ödemekle yükümlü. Bir yükümlülüğü de, ihlale sebep olan maddeleri AİHS'nin içtihat hukukuna göre yenilemesi. Ceza Muhakemeleri Kanunu'na eklediğimiz madde ile getirdiğimiz hükümlü lehine mahkemenin yenilenmesi hakkı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin koştuğu bir şart değil. Bunu biz kendiliğimizden, bir adım fazla atarak kabul ettik. Hakimlerimizin Avrupa hukukunu öğrenmesi, kararlarını bu standartlara uydurması için belki bu adım atıldı. Ama, şimdi anlaşılıyor ki bu madde Öcalan'la ilgili olarak aleyhimize kullanılmak isteniyor. Bu madde durdukça Öcalan'ın yeniden yargılanması mümkün değil.

90. maddede yapılan değişiklik sebebiyle CMK'nın bu maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğu iddialarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

ŞALK: 2004 yılında Anayasa'nın 90. maddesine bir fıkra eklendi. İnsan hakları ve özgürlüklerine ilişkin bir antlaşma ile iç hukuktaki bir kanun çatıştığı zaman antlaşmanın öncelik alması hükmü getirildi. Şimdi kimileri "Ceza Muhakemeleri Kanunu'ndaki bu madde Anayasa'ya aykırı" diyor. Bana göre hiçbir aykırılık yok. AİHS, Türkiye'ye "mahkumiyet halinde bunu bir iade-i muhakeme sebebi yap ve yeniden yargıla" diyemiyor. Bu sebeple maddenin sözleşmeye aykırı olduğu ileri sürülemez. O bakımdan bu maddenin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali de mümkün değil.

"BANA GÖRE BİR İHLAL YOK"

Size göre Öcalan'ın yargılaması sırasında adil yargılanma hakkı ihlal edildi mi?

ŞALK: Bana göre bir ihlal söz konusu değil. AİHM'in daha önce verilmiş kararları var. Biz bu kararları uyguluyoruz. AİHM, sivil bir mahkeme heyetinde, bir askeri yargıcın bulunmasını, doğrudan doğruya adil yargılanma ilkesinin ihlali kabul ediyor. Bundan bizim haberimiz vardı. Yani askeri hakimin adil davranmayacağını söylemiyor, 'askeri hakim çok adil de davransa sivil bir mahkemede bu hakimin bulunması doğrudan doğruya ihlaldir' diyor. Abdullah Öcalan yakalandığı ve yargılanmaya başlandığı zaman maalesef Anayasamız da, DGM Kanunu da değişmemişti. Biz mecburen askeri hakimle başladık yargılamaya. Ama, bu arada Anayasa ve kanunun değişmesi gündeme gelmişti. Onun için İmralı'ya giderken mahkeme başkanı yedek üyeyi de beraberinde götürdü. Bu yedek üye, başlangıçtan itibaren duruşmaları takip etti. Zaten üçüncü celseden sonra Anayasa ve kanun değişti. Yedek üyeler, mahkemenin asıl üyeliğine tayin edildi, askeri üye mahkeme heyetinden çıkarıldı. Başkan, askeri üye mahkeme heyetinden çıkarıldıktan sonra oturumun başlangıcında gerek Abdullah Öcalan'a gerekse vekillerine 'Heyet değişti. İsterseniz yargılamayı yok sayalım, yeniden başlayalım. Ne dersiniz' diye sordu. Öcalan ve vekilleri 'Hayır, yapılan işlemler son derece doğrudur. Devam edelim' dediler. Bu tutanaklarla sabittir. Zaten o celselerde fazla bir işlem de yapılmadı. Biz esas hakkındaki mütalaamızı sivil üye varken verdik. Karar sivil üye varken verildi. O bakımdan ben bu ilkenin ihlal edildiğini kabul etmiyorum, ama tabii mahkemenin kararıdır.

"KİŞİYE ÖZEL KANUN, KİŞİYE ÖZEL KANUN DEĞİŞİKLİĞİ OLMAZ"

Mahkemenin ihlal kararı vermesi, yeniden yargılamaya gidilmesi yönünde gelişmeler yaşanırsa siz ne hissedersiniz?

ŞALK: Yeniden yargılama olması halinde insanlar yeniden acı duyarlar. Türkiye yeniden bir gündem değişikliğine uğrar. Bir de yeniden yargılanması için CMK'daki o maddenin değiştirilmesi lazım. Onu da ben şahsen doğru bulmuyorum. Kişiye özel kanun, kişiye özel kanun değişikliği olmaz. İster Avrupa Birliği olsun ister Amerika olsun, başka bir devlet olsun, onların isteği ile bir kanun maddesini değiştirmeyi ben doğru bulmuyorum. Devlet olarak bizim bazı şeylere artık direnmemiz lazım. Tamam, biz AB'ye girmek istiyoruz ama, onların da bu kadar fazla müdahale etmesini hoş görmüyorum. Bu maddenin değişeceğini sanmıyorum, Öcalan'ın yeniden yargılanacağına da inanmıyorum. Türkiye tazminatı öder, bu iş kapanır.

Yeniden yargılama yolunun açılması halinde Öcalan için yeni bir iddianame hazırlanması da gündeme gelebilir mi?

ŞALK: Yeni bir iddianame hazırlanması gerekmez. Aynı iddianame üzerinde devam edecekler.

İhlal kararı çıkarsa, Öcalan hangi prosedüre göre yeniden yargılama talebinde bulunabilir?

ŞALK: Öcalan'ın avukatlarının bu mevcut kanuna göre iç hukukta bir yere müracaat etme hakkı yok. Belki, Anayasa'ya aykırılık gerekçesiyle mahkemeye müracaat edebilirler.

"BEN HUKUKÇUYUM, DUYGULARIMLA KONUŞMAYA HAKKIM YOK"

Siz bunların tartışılıyor olmasından duygusal açıdan etkileniyor musunuz?

ŞALK: Ben hukukçuyum. Duygularımla konuşmaya hakkım yok benim. Hukukçu olarak konuşurum. Demokratik bir ülkedeyiz. Abdullah Öcalan'ın yeniden yargılanması bütün Türkiye'yi ilgilendiriyor. Kişiye özel bir kanun değişikliğine gitmek, bir çeşit, devletin bir zaafı gibi görülür. Bazıları 'Yeniden yargılayalım ne olacak?' diye düşünüyor ama, ben o şekilde düşünmüyorum. Ben bu devletin bir ferdi olarak, bunu devletimizin bir zaafı, verdiği bir taviz olarak kabul ediyorum. Teröre karşı uzun müddet mücadele eden bir Türkiye'nin, o ülkenin veya şu ülkenin baskısıyla boyun eğmesini doğru bulmuyorum. Ben inşallah da boyun eğilmez diyorum. Kanaatim de yeniden yargılanamayacağı doğrultusunda.

"AYNI CEZAYI ALIR"

Yeniden yargılama sonucunda Öcalan'ın farklı bir ceza alması söz konusu olabilir mi?

ŞALK: Yeninden yargılansa da Abdullah Öcalan aynı cezayı alır, başka bir ceza almaz.

İdam cezası almıştı, idam cezası kalktı. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alabilir, ancak hafifletici sebeplerle bu cezanın indirilmesi söz konusu olabilir mi?

ŞALK: Onlar tabii mahkemenin kararı, ben bilemem. Ama, hafifletici bir sebep bulunabileceğini sanmıyorum. Abdullah Öcalan'la ilgili tahkikatı ben yaptım, nasıl emirler verdiğini biliyorum. Nasıl katliam emirleri verdiğini biliyorum. Bir köye girmişler, çoluk çocuk, ihtiyar demeden aileleri yok etmişler. İnsanların kafalarından çivilenip, baş aşağı asıldıklarını okudum belgelerde. Onun için hafifletici bir sebep olamaz. Korkunç emirleri var, bunların hafifletici ne sebebi olabilir? 35 Türk askeri sivil kıyafette, memleketlerine dönecekler, terhis olmuşlar ya da izne gidecekler, PKK tarafından kurşuna diziliyorlar. Bunun hafifletici tarafı olabilir mi? Tabii hepsi mahkemenin takdiri, ben kendi kanaatimi söylüyorum.

Öcalan'ın siyasallaşacağı hatta Meclis'e gireceği iddiaları kamuoyunda yayılıyor.

ŞALK: Bunun yayıyorlar, ama o mümkün değil, olmaz.

Bu yeniden yargılama Türkiye'yi sizce nasıl etkiler?

ŞALK: Bundan üzülen çok insan olur. Bütün Türk halkı üzülür buna. Türk Devleti kararlı olmalı. Öcalan kan döktü, devleti bölmeye kalktı. Abdullah Öcalan sebebi ile Türkiye 40 bin gencini kaybetti, bir çok aile ıstırap çekti, hâlâ da çekmekte. Türkiye bazı konularda çok kararlı olmalı. Benim ülkem üzerinde oyun oynanmayacağını açık saçık Avrupa Birliği ülkelerine anlatabilmeli Türkiye. O yüzden bu kanun maddesinin değiştirilmesi, Türkiye'nin devletlik vasfına yakışmaz. Biz bu kanunu Öcalan için çıkarmadık ki, onun için değiştirelim. Böyle bir değişiklik Türkiye'nin itibarını zedeler, vatandaşı umutsuzluğa düşürür. Vatandaş 'benim devletim bu mu?' diye sorgular. Zaten bir çok vatandaşımız da ben o endişeye kapılmasam da bir Sevr endişesi var. Bu endişe nereden kaynaklanıyor bilmiyorum, ama böyle bir endişe var.

"PKK'YI AZDIRIR"Siirt Pervari'de çıkan çatışmada üç Mehmetçik şehit oldu. Öcalan'ın yeniden yargılanacağı yönündeki iddiaların PKK'nın yeniden silaha sarılmasında bir etkisi var mıdır? Sizce bu söylentiler dağa nasıl yansıyor?

ŞALK: Tabii, Öcalan'ın yeniden yargılanacağı yönündeki bu beklentilerin mutlaka etkisi vardır. Onları azdırır. Öyle bir şey umut ediyorlar. Öcalan PKK'yı isteseydi dağıtabilirdi, onu dağıtmadı. Devamlı bir tehdit unsuru olarak o silahlı gücü bıraktı. Kendisinin isteklerinin yerine getirilmesi için bir tehdit unsuru olarak devamlı ayakta bıraktı. Öcalan isteseydi PKK silahlı gücünü dağıtabilirdi. Ama, bu silahlı gücü dağıtmak onun işine gelmiyor. Onu devamlı Türkiye'ye karşı bir tehdit unsuru olarak kullanıyor. Öcalan'ın tekrar yargılanması gündeme gelirse bu faaliyetler artar. Onların amaçları belli, Öcalan'ı serbest bıraktırmak. O yüzden tehdit olarak faaliyetlerini arttırabilirler